یکشنبه, ۳۰ دی, ۱۴۰۳ / 19 January, 2025
آرزوی استقلال
● شكاف نسلی از منظر روان شناسی
مفهوم شكاف نسل ها بین والدین و فرزندان ، از تجربه پدر و مادر نوجوان ها بودن پدید آمد .
این شكاف نشان دهنده تفاوت در تجربه زندگی و درك رخدادهای زندگی است . بسیاری از مسائل و مشكلات از آنجا ناشی می شود كه نوجوانان نیاز به استقلال و گسستن از خانه را دارند ، در صورتی كه این موضوع برای والدینی كه قادر به رهاسازی نیستند و می خواهند كنترل خود را روی نوجوانان ادامه دهند بسیار تهدید كننده است . پس نكته اساسی در تفاوت بین نسل ها دیدگاه متفاوت این دو نسل در برخورد با مسائل است . هر كدام دریچه ای خاص برای دیدن دارند و این باعث می شود كه از یك پدیده دو برداشت متفاوت داشته باشند . شكاف بین نسل ها ناشی از دو عامل عمده ؛ اختلاف و تفاوت بین عصرها و رشد ناشی از تفاوت فناوری . این شكاف بازتاب تغییری است كه جامعه بر یك نسل تحمیل می كند . استقلال روانی انسان در یك فرآیند از تولد تا جوانی شكل می گیرد . در این مسیر تكوینی شكاف نسل ها را می توان از دریچه بلوغ نگریست . این مقاله تمركز خود را روی تحول روانی نگه خواهد داشت تا شاید بتواند زوایای بیشتری از موضوع را روشن كند .
اصولاً می توان سه مرحله انتقالی در راه استقلال یك فرد بر شمرد :
۱) تولد : در رحم نوزاد صددرصد به مادر وابسته است . با تولد نوزاد و بریدن بند ناف وی پا به جهانی تازه می گذارد . به نظر اتو رنك ، در كتاب ضربه تولد جدایی از رحم باعث شكل گیری اضطراب نخستین می شود . در این مرحله تغذیه درست احساس امنیت ایجاد می كند ، به بیان دیگر شیر دادن توسط مادر به كودك لذت می دهد و احساس ایمنی را القاء می كند .
۲) از شیر گرفتن : طول این دوره به عوامل فرهنگی نیز بستگی دارد . لذا می توان بعد از دو سالگی را ذكر كرد . كودك مجبور است استقلال تغذیه ای از مادر را تجربه كند . غذای راحت و آبكی مادر جایش را با غذای سفت كه نیاز به جویدن دارد عوض می كند .
۳) نوجوانی : دوره رها شدن از وابستگی ها و ورود به صحنه اجتماعی است . اصولاً مفهوم شكاف نسل ها بین والدین و فرزندان در این دوره پدید می آید و این دوره در شكل گیری شخصیت آینده فرد نقش حیاتی ایفا می كند . نوجوان برای ورود به اجتماع نیازمند به سه صفت است همپایگی با بزرگسالان ، اندیشیدن به آینده و داشتن برنامه .
نوجوان می خواهد خود را همپایه بزرگسالان بداند و بر این اساس قضاوت كند . او برای آینده خود نگران است و مهمترین صفت داشتن برنامه است چون در این دوره دچار تضاد می شود و برای حل این كشمكش احتیاج به نقشه برای اصلاحات اجتماعی دارد . گاهی نیازهای نوجوان با هنجارهای اجتماعی در تضاد و تقابل مستقیم قرار می گیرد . كارزون در تحقیقی با نام خشونت و عقاید پسامدرن به نوعی استحاله در رویكرد جوانان نسبت به روابط بین فردی اشاره می كند . وی می گوید : خشونت در رفتار اجتماعی یك جنبه ویژه استحاله است . پس نسل جدید خشن تر از نسل قبلی است . صنعتی شدن جوامع شكل گیری هویت را در نوجوانان طولانی كرده و عقاید آنان در برخورد با فناوری دگرگون شده است .
نوجوانی یك دوره از شیر گرفتن روانی است كه شخص پشت سر می گذارد و به سمت استقلال و ثبات و استحكام روانی پیش می رود . این دوره نیازمند آموزش و پرورش یعنی نفیس ترین هدیه جامعه است ، آموزش و پرورش امكانات و ابزار مناسبی برای حركت به سوی استقلال است .
بلوئر می نویسد .... نسل قبلی رشد اقتصادی سریع و فرصت های وسیعی را در برابر خود می دید ..... نسل جدید خود را در برابر كسادی و تنزل آن و فرصت ها و موقعیت های شغلی محدود می بیند با جامعه ای آشفته جوانان به دنبال شغل به هر دری می زنند تا آینده شغلی خود را تأمین كنند . در نظام جدید نوجوانی تربیت می شوند كه مدت ها درس می خوانند تا وارد باراز كار شوند ، ازدواج كنند .... و نسل قبلی زودتر بحران نوجوانی را پشت سر می گذاشت ، زودتر سر كار می رفت ، ازدواج می كرد و خانواده تشكیل می داد . اگر نسل قبل بخواهد با همان دید قبلی به مسائل دیگر بنگرد مثلاً بیكاری جوانان را بیانگر بی عریضه بودن آنها بداند تا شرایط خاص اجتماعی آن گاه این تضاد و عدم درك تقابل ، انعكاسی از شكاف بین نسل ها است .
● با شكاف نسل ها چگونه برخورد كنیم ؟
برخورد با این پدیده در سه حیطه میسر است :
۱) خانواده
۲) مدرسه
۳) اجتماع
الف) خانواده :
از نظر پیشگیری خانواده حائز اهمیت بسیار است . زیرا بیشتر یادگیری های اولیه كودك و رشد او در خانواده صورت می گیرد . شناخت علایق ، نیازها و نگرانی ها در صورتی انجام می شود كه والدین با كودك خود رابطه ای صحیح براساس همدلی و درك متقابل داشته باشند . اگر رابطه انسانی با كودك برقرار شود كودك با والدین احساس راحتی و نزدیكی می كند و آن گاه ناگفته ها و نیازها و دلواپسی هایش را بازگو می كند و سپس والدین با استدلال و منطق همراه با خونسردی و متانت او را آگاه می سازند . والدینی كه از تحولات جامعه باز مانده اند و در برابر تغییرات سپر در دست دارند و تفاوت های خود با فرزندشان را نمی پذیرند ، نمی توانند والدینی موفق باشند .
ب) مدرسه :
محیط تحصیلی واكنش های خاصی را در كودك پدید می آورد . لذا وجود دو شخصیت تحصیلی و خانوادگی را می توان برای كودك در نظر گرفت و زندگی كودك در بین آنها در نوسان است . در این زمان دانش آموز انعطاف و نرمش را در حیات فكری خود داخل كرده و كنار آمدن با وموقعیت و سازگاری را فراهم می گیرد . به طور كلی وظایف مدرسه را می توان این چنین فهرست كرد .
▪ تقسیم كار و كار مناسب خود را یافتن
▪ عهده دار شدن وظایف مختلف
▪ همكاری و مسئولیت پذیری
▪ شركت در فعالیت های گروهی - اجتماعی
▪ مهارت یافتن در كارهای فنی
یك نظام آموزشی سالم و شكوفا می تواند سازگاری و انطباق كودك با مدرسه را به ارمغان آورد . یك معلم خوب از تجارب شخصی خود بیرون می آید و به درون جهان دانش آموز پا می گذارد . پس لازمه نظام آموزشی پویا آموزش مهارت های گوش دادن و همدلی به معلمان است . سیر تحول آموزش و پرورش از معلم محوری به سمت شاگرد محوری به معنای شاگرد سالاری نیست . متفكران استبداد محور تصور می كنند كه شاگرد محوری تهدیدی برای جایگاه معلم است . در حالی كه نظام آموزش و پرورش شاگرد محور به سوی درك و فهم نیازهای دانش آموز حركت می كند نه ارضای آنها .
در ارضای نیاز و اشباع آن خطر وابستگی و عدم رشد وجود دارد این خطر كمتر از خطر ناكام گذاشتن نیازها به واسطه نگاه از بالا به دانش آموز نیست .
نگاه از جایگاه اربابی مساوی ندیدن و درك نكردن دانش آموز است . توجه به شناخت كودكان در سنین و مراحل رشد و ارایه راهكارهای تعلیم و تربیت براساس نیازها و توانایی های خاص از مواردی هستند كه باید مورد توجه نظام آموزش و پرورش قرار گیرد .
ج) اجتماع :
رسانه های جمعی ، نهادها ، مؤسسات دولتی و خصوصی باید به تشریح و توصیف خاص نسل جدید بپردازند و والدین را با بعضی از نیازهای نوجوانان كه از نظر دور مانده آشنا كنند . آموزش در رسانه ها مهمترین قسمت است . توصیف شیوه های برخورد با نابهنجاری ، طبیعی بودن بحران نوجوانی و امثال آن از آن جمله اند . اینترنت پدیده ای كه در عین هدایت جامعه به سمت دهكده جهانی و اتصال ملل مختلف به هم می تواند آسیب های جدی را ایجاد كند . تصاویر مستهجن ، دوستی های آذرخشی در اتاق های گفت و گو و ... همه و همه خبر از سیطره گفتاری جدید دارند كه قادر است در جهت گیری های فرهنگی هر ملتی تأثیر بگذارد . در معرض مدرنیته قرار داشتن یك جامعه نیز می تواند پاسخ های مقابله ای مختلفی را فرا بخواند . از یك طرف می شود با مظاهر مدرنیته رو به رو نشد و از طرف دیگر تلاش كرد تا فرآیند مدرن شدن را با توجه به مقتضیات و ضرورت های فرهنگی درك كرد . طرح انجماد مدرنیته طرحی آزمون شده است كه آزمون دوباره اش هزینه بالایی بر اجتماع تحمیل خواهد كرد .
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست