قصر‌ ‌خیالی یا آرامگاه ارغون شاه

فاصله سه کیلومتری روستای رادکان و ۲۶ کیلومتری شمال غرب شهر چناران و ۸۵ کیلومتری غرب مشهد برجی از جنس آجر قرار گرفته که می‌توان آن را یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی خراسان رضوی …

فاصله سه کیلومتری روستای رادکان و ۲۶ کیلومتری شمال غرب شهر چناران و ۸۵ کیلومتری غرب مشهد برجی از جنس آجر قرار گرفته که می‌توان آن را یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی خراسان رضوی و البته ایران‌زمین نام نهاد.

بنایی که اگرچه در سایه غفلت و عدم آگاهی، امروزه با تنی زخم‌خورده و غبار آلود همدم شب‌های بیابان و چوپانان و گوسفندانی است که گاه از گرمای هوا یا برای فرار از باران به آن پناه می‌آورند.

موقعیت قرار گرفتن برج در دشت بیابانی و ارتفاع آن باعث می‌شود که ساختمان بنا از مسافتی نسبتا دور دیده شود.

این برج باستانی به میل یا برج رادکان مشهور است و تاریخ ساخت آن به حدود ۸۰۰ پیش می‌رسد. این برج کاربرد آرامگاهی دارد ولی مردم محلی و چوپان‌های منطقه اصرار دارند تا به هر تازه ‌واردی بقبولانند این برج روزگاری پیشتر، قصر یک پادشاه بزرگ بوده و محل زندگی وی.

البته وقتی از آنها پرسیدم این چه‌جور قصری است که هیچ اتاق، راهرو و سالنی ندارد و تنها یک فضای مدور برجی شکل مسقف به گنبد همراه راه‌پله است، پاسخی نداشتند.

پایه بنا از خارج ۱۲ ضلعی و دارای پوشش آجری با تزئینات کاشی فیروزه‌ای است، گنبد نیز مخروطی‌شکل و از آجر ساخته شده است. روی ساقه گنبد آثار کتیبه‌ای دیده می‌شود که متاسفانه از بین رفته و قابل خواندن نیست.

دونالد ویلبر در کتاب معماری بناهای ایلخانی در مورد این بنا چنین نوشته است: «حدود هشت کیلومتری شمال جاده شمالی مشهد و دریای خزر، در نقطه‌ای حدود یک‌سوم راه، بین مشهد و قوچان قرار دارد. این ساختمان که میل رادکان نامیده می‌شود توسط عده‌ای از سیاحان بازدید شده است. مساله عمده تعیین تاریخ آن است و خصوصیات کلی سبک بنا، تاریخ آن را بعد از ۱۲۰۰ میلادی نشان می‌دهد».

(این برج) قدیمی‌ترین مقبره برجی در ایران با نیم ستون متصل در سطح خارجی است. هرچند هنوز هیچ سند رسمی برای انتساب این محل به ارغون‌شاه وجود ندارد و به گمان برخی از پژوهشگران، ارغون‌شاه در این محل دفن شده و عده‌ای دیگر نیز ادعا می‌کنند آرامگاه وی در استان زنجان و منطقه سلطانیه قرار دارد.

فاطمه کرد