رفتاردرمانی چیست؟

رفتاردرمانی زمانی توصیه می‌شود كه به طور مثال فرد دچار اختلالاتی نظیر افسردگی، ترس یا وحشت‌زدگی، كمبود یا فقدان اعتماد به نفس، فشار روانی، اعتیاد یا مشكلات بین فردی باشد. …

رفتاردرمانی زمانی توصیه می‌شود كه به طور مثال فرد دچار اختلالاتی نظیر افسردگی، ترس یا وحشت‌زدگی، كمبود یا فقدان اعتماد به نفس، فشار روانی، اعتیاد یا مشكلات بین فردی باشد. علاوه‌بر‌این، رفتاردرمانی در مواردی كه فرد دچار تجربه ناگواری است كه در عملكرد وی اختلال ایجاد كرده نیز كاربرد دارد.

هدف رفتاردرمانی، افزایش كیفیت زندگی و سازگاری از طریق بازسازی رفتاری است. البته در رفتار درمانی، دلایل ایجاد اختلال در كودكی نیز مورد توجه واقع می‌شود. اما تاكید بر پیشینه‌ یادگیری فرد است. با وجود این، اساس رفتار درمانی ایجاد تغییر در رفتارهای كنونی ـ رفتارهای نامطلوب ـ و الگوهای فكری ناكارآمد می‌باشد.

اگر چه مزیت اصلی روان‌درمانی، امكان استفاده كمتر از دارو به علت عوارض جانبی است، اما حذف كامل دارو امكان‌پذیر نمی‌باشد. علاوه بر این، برای جلوگیری از بروز اعتیاد به دارو، در صورت استفاده طولانی‌مدت، متخصص آن را در دوز پایین تجویز می‌كند. درمانگر در درمان اختلالات نام‌برده، در روند درمان نقش فعالی را به عهده دارد. در مقابل برای درمان اختلالات روانی با منشاء ارگانیكی مانند اسكیزوفرنی و افسردگی سایكوتیك و غیره مصرف دارو ضروری به نظر می‌رسد.

درمان‌شناختی ـ رفتاری

مفهوم رفتاردرمانی اولین بار توسط آیزنك ابداع شد. این مفهوم بر كلیه روش‌های درمانی كه هدف آن‌ها، تغییر رفتارهای كنونی است، دلالت دارد. برخلاف روان‌كاوی، در رفتاردرمانی، افشاء و تحلیل تعارضات روانی ناهشیار مورد توجه قرار گرفته نمی‌شود. رفتاردرمانی، كاربرد بالینی نتایج آزمایشات رفتاری است كه بر پایه تئوری‌های یادگیری مانند شرطی‌سازی كلاسیك و عامل بنا شده است.

نكته مهم در رفتاردرمانی تغییر رفتار توسط آموزش رفتارهای جدید، اصلاح رفتارهای گذشته و حذف رفتارهای نامطلوب می‌باشد. هر نشانه اختلالات روانی، روش‌درمانی متفاوتی را ایجاب می‌كند. به عنوان مثال برای درمان فوبی (ترس مرضی از موقعیت و یا شئی) از روش حساسیت‌زدایی منظم استفاده می‌شود. درمانگر نباید در روند درمان تنها به یك روش درمانی خاص اكتفا كند. روان‌درمانی فرآیند بسیار پیچیده‌ای است كه استفاده از روش‌های درمانی متفاوتی را اقتضا می‌كند.

روش‌های گفته شده، تنها بخش كوچكی از كلیه روش‌های درمانی استاندارد در رفتاردرمانی است. توضیح جزئیات روش‌های درمانی نباید منجر به استفاده از آن‌ها بدون حضور درمانگر شود. چرا كه در اثرگذاری درمان تنها زمانی حاصل می‌شود كه این روش‌ها توسط یك متخصص یا درمانگر با تجربه، در شرایط باینی استفاده شود.

صبا اژدری