صنعت ورشكسته

فقدان حسابرسی صنعتی روز دنیا, وجود ماشین آلات فرسوده و همچنین مدیریت سنتی باعث شده تا واحدهای تولید فولاد در بخش خصوصی, حتی قیمت تمام شده خود را نتوانند محاسبه كنند در حالی كه انجمن فولاد, سعی دارد با ایجاد تعاملی كه با دولت دارد, تصویر روشنی از آینده فولاد در بخش خصوصی به وجود آورد, اما نیاز های بودجه ای دولت باعث شده تا این صنعت, با وجودی كه می تواند از مزیت های نسبی مهم باشد از وضعیت مناسبی برخوردار نباشد سیاستگذاری های متناقض دولت در این صنعت و در مجموع كلان صنعت در نهایت باعث شده كه واحدهای تولیدی بیش از آن كه سود ببرند دچار زیان شوند

رئیس انجمن فولاد در تشریح اوضاع صنعت فولاد، از همه چیز شاكی است به خصوص آن كه معتقد است دولت فقط به فكر منابع درآمدی خود است بدون آن كه به ماهیت نظام تولید كه موتور اصلی اقتصاد و اشتغال است توجه داشته باشد. با تقی بهرامی رئیس انجمن فولاد در محل انجمن فولاد به گفت وگو نشستیم.

* در برنامه چهارم رشد ۸ درصدی برای اقتصاد در نظر گرفته شده است كه ۵/۲ درصد آن باید از طریق رشد بهره وری تحقق یابد. در بخش فولاد، آیا این میزان رشد امكان پذیر هست؟ و اصولاً جهت دستیابی به هدف بهره وری در این صنعت باید روی چه اصولی تأكید بورزیم؟

- در حال حاضر، صنعت فولاد با ۱۰ الی ۱۳ درصد ضایعات در حال فعالیت است و راندمان كار آن نیز، كمتر از۶۰ درصد است. ما اگر بخواهیم به سمت تحقق بهره وری مورد نظر برنامه چهارم حركت كنیم، باید صنایع فرسوده مان را، به طور كامل نوسازی كنیم و كارخانه هایی كه بدون نظام استاندارد مالی و با مدیریت سنتی فعالیت می كنند را كاری كنیم كه به صورت نظام مند و برنامه ریزی شده اداره شوند. برنامه های مدیریتی كه بر اساس آن مدیریت فروش و مالی را متحول كنیم اگرچه این امر نیازمند هزینه است اما راهی غیر از این نیست.

فقدان این مدیریت ها باعث شده كه اكنون ما ندانیم كه قیمت تمام شده هر كیلو فولاد چه میزان است.

* یعنی می گویید با وجود این میزان كارخانه های فولاد آهن قیمت تمام شده فولاد مشخص نیست؟

- وقتی حسابداری صنعتی بر واحدهای تولیدی حاكم نباشد، مدیریت كارخانه از كجا بفهمد كه چه میزان زیان می دهد؟ انجمن فولاد بر مبنای حسابداری صنعتی لیستی از هزینه ها را تهیه كرده كه بر اساس آن قیمت تمام شده هر تن آهن معین شده است.

جمع كلی هزینه ما برای یك كیلو فولاد، چهارصد و هفتاد و هفت تومان می شود. در این حال عوارض فروش ۱۴ تومان و چهار ریال اضافه می شود كه مجموعاً بیش از ۴۹۳ تومان می شود اما قیمت فعلی این محصول در بازار حدود ۳۶۰ هزار تومان است. بنابراین اگر این ۳۶۰ تومان را از رقم قیمت تمام شده محصول برای فروش كم كنیم، ۱۳۳ تومان و ۴ ریال، تولیدكننده فولاد در هر كیلو متضرر می شود.

* یعنی فولاد در ایران حدود ۳۰ درصد زیر قیمت تمام شده آن به فروش می رسد؟

- چرا این نكته را ندیدند؟ چون سیستم حسابداری شان غلط است و به صورت سنتی عمل می شود.

* آقای بهرامی اكنون یك مقایسه ای بین قیمت نهایی فولاد در ایران و بازار جهانی این محصول انجام دهید.

- اگر قیمت تمام شده فولاد بر اساس محاسبات درست صورت گیرد تقریباً برابر قیمت جهانی می شود. قیمت جهانی فولاد برای هر تن حدود۵۰۰ دلار است كه بنا بر قیمت تولیدی هر كیلو در ایران، هر تن فولاد ۴۹۳۰ هزار تومان تمام می شود در حالی كه قیمت فولاد در سطح جهانی حدود ۴۵۰ هزار تومان است. این كه چرا قیمت تمام شده ما بیش از قیمت جهانی است یكی از دلایل، نرخ سود بالای بانكی است. برای مثال بانك های خصوصی وام خود را با ۳۱ درصد بهره ارائه می دهند. عوارض ۳ درصدی برای فولاد حدود ۱۴۴ ریال تمام می شود. حقوق گمركی برای واردات مواد اولیه فولاد ۲۶۰ ریال برای هر كیلو است. بنابراین از این میزان حدود ۴۰ تومان به جیب دولت ریخته می شود. دولت به جای این كه در چنین وضعیتی از طفل نوپای صنعت فولاد كه در بخش خصوصی متولد شده دستگیری كند، باری نیز روی دوش آن می گذارد و در نتیجه زمین خوردن این طفل را سرعت می بخشد.

* آیا تجربه كشورهای دیگر نیز مانند ایران است؟ آیا رقبای خارجی ما هم، این موارد را پرداخت می كنند؟ مگر آنان به اندازه ما ضایعات دارند؟ برای مثال ژاپن و آلمان. علت ضایعات بالا در ایران چیست؟

- ماشین های فرسوده، نبود اتوماسیون، نبود برنامه مدیریتی مناسب و... .

* چرا اینها متحول نشده اند؟

- چه كسی باید متحول بكند؟ الان، تولیدكننده فولاد در هر كیلو ۱۳۳ تومان زیان می دهد ولی در عوض شغل ایجاد كرده كه به ازای هر شغل باید ۳۰ میلیون تومان در ایران هزینه شود، بنابراین دولت حداقل باید در دریافت عوارض و... به این صنعت كمك كند.

* اكنون بحث این است كه چرا تولیدكننده ایرانی نمی تواند این ضایعات را به حداقل برساند و این كه چرا نمی تواند اتوماسیون را در واحد تولیدی خود مستقر كند یا...

- برای این كه ماشین آلات ما مدرن نیست؛ اطلاعات ما به روز نیست.

* چرا اطلاعاتتان را به روز نمی كنید؟

- برای این كه این امكان به وجود نیامده تا تولید كننده ما صنعتی رفتار كند. همان طور كه گفتم هنوز به قیمت تمام شده واقعی نرسیده ایم.

* بنابراین به نظر می رسد رقابت در این صنعت هنوز شكل نگرفته؟

- ببینید، رقابت باید منطقی و منصفانه باشد. فرض كنید دو دونده هستیم كه می خواهیم با هم رقابت كنیم. دست و پای بنده را زنجیر زده اند اما حریف من دست و پایش باز است. در چنین شرایطی، چه اتفاقی می افتد؟ من می خواهم بگویم كه چرا نباید از بعضی هزینه هایی كه امروز ما برای تولید متقبل می شویم مانند تمام كشورهای توسعه یافته معاف شویم بلكه در طرق دیگر نیز به ما كمك شود. چرا تعرفه های فولاد را پایین آورده ایم كه بر تولیدكننده فولاد داخلی عرصه تنگ شود. اصولاً تعرفه برای حفظ بازار داخلی ایجاد می شود. ما معتقدیم همسو با رشد قیمت فولاد در بازار جهانی باید درصد تعرفه ها به صورت معكوس پایین آید و زمانی كه قیمت فولاد كاهش یافت تعرفه ها رشد كند تا از این طریق تولیدكننده زیر پای واردكننده له نشود. متأسفانه این ساز و كار در كشور ما انجام نمی شود. همان طور كه می دانید مجلس به دولت این اختیار را داده كه دولت هرجا دید تغییر تعرفه لازم هست، تغییر دهد و هرجا عوارض لازم نیست آن را حذف كند. در حالی كه دولت این روند را عمل نمی كند.

* اكنون چه میزان واردات فولاد به كشور انجام می شود؟

- در شش ماهه اول حدود دو میلیون و۸۰۰ هزار تن واردات انجام شد.

---