چرا کتابخوان نیستیم؟

نمی‌دانم ازدحام و شلوغی نمایشگاه و محدودیت زمان بازدید به بچّه‌ها اجازه می‌دهدآنها در فضای غرفه‌ها چرخی بزنند، کتاب‌ها را ببینند، ورق بزنند، به تصاویر کتاب‌ها نگاه کنند …

نمی‌دانم ازدحام و شلوغی نمایشگاه و محدودیت زمان بازدید به بچّه‌ها اجازه می‌دهدآنها در فضای غرفه‌ها چرخی بزنند، کتاب‌ها را ببینند، ورق بزنند، به تصاویر کتاب‌ها نگاه کنند و از روی ذوق و سلیقه خودشان کتاب و یا کتاب‌هایی بخرند. اگر چنین شود کتاب به دست مخاطب رسیده و نمایشگاه به هدف اول خود دست یافته، اما این هنوز قدم اول است. پس از خرید، باید دید چند درصد کتاب‌های خریداری شده خوانده می‌شوند. بسیاری کتاب‌ها را توی قفسه‌های کتابخانه خود می‌چینند و هر از گاه گردوغبار از روی آنها برمی‌گیرند. کتاب در حاشیه زندگی ما قرار دارد. کارشناسان درباره علت نرخ پایین مطالعه کشورمان دلایل زیادی را برمی‌شمارند نظیر گرانی قیمت کتاب، عدم دسترسی به کتاب، گرفتاری‌های روزمره، کمبود وقت و امکانات و... اما در میان این عوامل بیرونی به نظر من انگیزه درونی سهم مهمی دارد. ما برای خواندن شور و شوق و انگیزه نداریم و یا کم داریم. خیلی از ما طعم خواندن آزاد کتاب را نچشیده‌ایم و از خواندن لذّت نبرده‌ایم. برای همین به کتاب به چشم یک شیئی حاشیه‌ای و گاهی حتی دست و پاگیر نگاه می‌کنیم. کالایی که فقط به درد گرفتن مدرک و پیداکردن شغل و گذران زندگی می‌خورد. برای همین پس از تحصیل رسمی پرونده‌اش را می‌بندیم.

اگر هم کتابی را برای خواندن بدست بگیریم با پیش آمدن کاری، خواندن را تعطیل می‌کنیم، خواندن کار محسوب نمی‌شود.

چه بسا همان‌طور که برخی معتقدند نرخ پایین سطح مطالعه ما معلول نظام آموزشی سخت‌گیرانه ترس و دلهره و اضطراب سالهای دانش‌آموزی از معلم باشد، به هر دلیلی چاره‌ای باید، حرکتی و تلاشی باید تا این عادت ناصواب از ساحت جامعه ما دور شود.به خودمان نگاه کنیم. ما مردمی شفاهی هستیم دوست داریم دور هم جمع شویم و گپ بزنیم. از این ویژگی استفاده کنیم. بیائیم به محفل‌های دوستانه، خانوادگی و فامیلی رنگ و بوی کتاب بدهیم. کتاب را هم یکی از اقلام پذیرایی از میهمان قرار دهیم. هر بار یک نفر کتابی را که خوانده و از آن لذت برده آن را به دیگران معرفی کند.

درباره آن کتاب با دیگران گفت‌و‌گوکند.اگر خواندن را به کار جمعی تبدیل کنیم بی‌گمان از خواندن کتاب بیشتر لذّت می‌بریم. انگار یک کتاب خوب را چندبار می‌خوانیم. همین شیوه را می‌شود به مدرسه‌ها برد. گنجاندن ساعت مطالعه کتاب در برنامه هفتگی، به دانش‌آموزان فرصت می‌دهد درباره موضوع‌های مورد علاقه‌شان با دوستان خود گفت‌و‌گو کنند.خوانش گروهی هم لذّت‌بخش‌تر است و هم مفیدتر و با خوانش گروهی می‌توان امیدوار بود کتاب آرام آرام از حاشیه به متن زندگی و روابط ما می‌آید. اگر خواندن کار روزانه ما شود آنطور که سقراط حکیم می‌گوید جامعه ما به سعادت و فرزانگی می‌رسد.

معصومه انصاریان

کارشناس ادبیات کودک و نوجوان ،منتقد،نویسنده