شکستن سنگ کلیه

سنگ کلیه، رسوب مواد دفعی از کلیه مانند ترکیبات اگزالات، اسید اوریک، اسیدهای آمینه، کلسیم و سایر مواد معدنی و پروتئینی است. این مواد کم کم به همدیگر می‌چسبند و سنگ‌ریزه‌هایی …

سنگ کلیه، رسوب مواد دفعی از کلیه مانند ترکیبات اگزالات، اسید اوریک، اسیدهای آمینه، کلسیم و سایر مواد معدنی و پروتئینی است. این مواد کم کم به همدیگر می‌چسبند و سنگ‌ریزه‌هایی را در کلیه‌ها یا دستگاه ادراری تشکیل می‌دهند. سنگ‌ها می‌توانند به اندازه دانه‌های کوچک شن و ماسه یا حتی به اندازه توپ گلف بزرگ باشند. درد ناشی از سنگ کلیه معمولاً با دوره های درد شدید و پیچشی (متناوب) که هر چند دقیقه یک بار می گیرد و رها می کند، خود را نشان می‌دهد. درد معمولاً ابتدا در ناحیه پهلوها و پشت، درست پائین دنده‌ها، ظاهر می شود که به تدریج به کشاله ران و ناحیه تناسلی انتشار می یابد و با دفع سنگ، درد بیمار متوقف می شود.

سنگ‌های کلیه وقتی تشکیل می‌شوند که تغییری در موازنه و تعادل طبیعی آب، نمک‌ها، مواد معدنی و مواد دیگر موجود در ادرار رخ دهد. وقتی تعادل طبیعی به هم بخورد، این ترکیبات بهم می‌چسبند و تشکیل کریستال داده و با تجمع کریستال‌ها، سنگ ساخته می‌شود. تشنگی مفرط و کم‌آبی به وسیله کاهش جذب مایعات و ورزش شدید بدون جایگزینی مناسب مایعات، خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

سنگ‌های کلیه تا وقتی در کلیه‌اند، غالباً بدون درد هستند، اما هنگامی که از کلیه به سمت مثانه حرکت می‌کنند، درد شدید و ناگهانی به دنبال می‌آورند. درد سخت و مشقت بار همراه با گرفتگی عضلانی در پشت و پائین کمر، پهلو‌ها، کشاله ران، شکم و همچنین وجود خون در ادرار نشانه‌های شایع هستند. اگر همراه با سنگ، عفونت در مجاری ادراری وجود داشته باشد، ممکن است تب و لرز هم دیده شود. در این شرایط باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر سنگ‌های کلیه، با مصرف فراوان مایعات، خود بخود و در مدت ۴۸ ساعت، از راه مجاری ادراری دفع می‌شود. عوامل متعددی بر توانایی دفع سنگ تأثیر دارند. اندازه بدنی بیمار، سابقه قبلی ابتلا به سنگ، پروستات بزرگ شده، حاملگی و اندازه سنگ از جمله این عوامل هستند. یک سنگ چهار میلی‌متری، ۸۰ درصد احتمال عبور و دفع دارد، در حالی که احتمال دفع خود به خودی یک سنگ پنج میلی متر ۲۰ درصد است. سنگ‌های بزرگتر از ۹-۱۰ میلی متر به ندرت خود به خود دفع می‌شوند و معمولاً نیاز به درمان دارند.

در کسانی که سنگ کلیه آنها با مصرف مایعات فراوان دفع نمی‌شود، از امواج کمک می‌گیرند. در این روش، امواج ماورای صوت به صورت شوک ارسال شده و سنگ بزرگ را به قطعات کوچک‌تر می‌شکند و در این صورت سنگ‌ها از سیستم ادراری عبور خواهند کرد. تکنیک‌های جراحی هم ممکن است برای دفع سنگ‌های کلیه لازم شود.

شایع ترین علت تشکیل سنگ کلیه ننوشیدن آب آشامیدنی به اندازه کافی است. نوشیدن مقدار زیاد آب و مایعات موجب می‌شود که چگالی و غلظت مواد معدنی و پروتئینی در ادرار کاهش یافته و امکان رسوب‌گذاری و تشکیل سنگ کمتر شود. سعی کنید روزانه حدود هشت، ۱۰ تا ۱۳ لیوان آب بخورید، (هر ساعت، نیم لیوان).

افزایش وزن می‌تواند موجب مقاومت در برابر انسولین و افزایش کلسیم در ادرار شود که هر دو، می‌تواند فرد را در معرض خطر تشکیل سنگ کلیه قرار دهد. همچنین افرادی که فعال نبوده و با ورزش میانه خوبی ندارند، ممکن است در معرض ابتلا به سنگ‌های کلیوی باشند

کارشناس ارشد خون‌شناسی و بانک خون