دوشنبه, ۱۳ اسفند, ۱۴۰۳ / 3 March, 2025
پارس جنوبی نگاه كلان به صنعت كلان
بنا به آمار آژانس بین‌المللی انرژی، در سال ۲۰۰۰ میزان ذخایر اثبات شده گاز جهان به ۱۶۰ تریلیون مترمكعب رسید. ایران با داشتن نزدیك به ۲۵ تریلیون متر مكعب سهمی معادل ۶/۱۵ درصد از این ذخایر را به خود اختصاص داده و در مقام دوم قرار دارد اما میزان برداشت ما بسی كمتر از سهم جهانی ما و چیزی در حدود ۵/۲ درصد برداشت جهانی است.
با توسعه‌ی میدان پارس جنوبی و زیرساخت گازرسانی كشور، می‌توان تا حد امكان گاز را جانشین نفت مصرفی داخل كرد تا بدین ترتیب قدرت عرضه‌ی نفت خام كشور به بازارهای جهانی افزایش یابد. علاوه بر آن، كشور ما جایگاه شایسته‌ی خود را در صنعت گاز جهان به دست خواهد آورد و مشاركت نیروهای داخلی در مدیریت و اجرای این پروژه‌ها موجب ایجاد شغل و رونق اقتصادی و كسب دانش و تجربه در صنایع نفت وگاز میشود. شركت پتروپارس در سال ۱۳۷۷ با این ماموریت پایه‌گذاری شد كه پروژه‌های بالادستی نفت و گاز را به ویژه در میدان پارس جنوبی با تكیه بر توانایی‌های داخلی مدیریت و اجرا كند. در واقع هدف راه‌اندازی پتروپارس انتقال دانش مدیریت پروژه های كلان و آموزش آن است تا با كمك متخصصان داخلی از سرمایه‌های كشور صیانت شود و به نسل‌های آینده منتقل گردد. میدان پارس جنوبی میدان پارس جنوبی، بالقوه مهمترین منبع گاز كشور ماست. این میدان عظیم، كه بزرگترین میدان گاز فراساحلی جهان است در خلیج‌فارس بین دو كشور ایران و قطر مشترك است و نزدیك به ده هزار كیلومتر مربع وسعت و بیش از ۵/۱۸ تریلیون مترمكعب ذخیره دارد كه حدود ۱۵ تریلیون متر مكعب آن قابل برداشت است. پارس جنوبی به شكل نهنگ غول‌پیكری است كه سرش در ۱۰۰ كیلومتری آبهای عسلویه آرمیده و دم بر ساحل قطر می‌ساید. تقریباً ۴۰ درصد مساحت میدان در آبهای ایران و بقیه در آبهای قطر قرار دارد اما تراوایی میدان در سمت ایران بیشتر است با وجودی كه یك سوم این ذخیره مشترك متعلق به ایران است اما دو سوم گاز در سهم ایران واقع است.
لذا انتظار می‌رود سهم قابل برداشت ما و قطر از این میدان تقریباً برابر باشد. قطر، كه میدان سمت خود راDome North می‌نامد، سالهاست توسعه‌ی سهم خود را آغاز كرده و از این منابع مشترك تاكنون ۱۳ میلیارد دلار بدست آورده است. بر اساس برنامه توسعه این كشور، تا سال ۲۰۰۷ میلادی نیز ۷ میلیارد فوت مكعب گاز از این میدان برداشت می‌كند. بخش ایرانی میدان تاكنون به ۱۴ مرحله تقسیم شده كه هر مرحله سالانه ده میلیارد مترمكعب گاز و نزدیك به ۱۵ میلیون بشكه میعانات گازی خواهد داد. دولت امیدوار است تا پایان سال ۲۰۰۷ سهمی معادل قطر از این میدان برداشت كند. محصول مرحله‌های ۱ تا ۵ و ۹ تا ۱۰ برای مصرف داخلی و تولیدات سه مرحله ۶، ۷، ۸ برای تزریق به میدان نفتی آغاجاری در نظر گرفته شده است. محصول مرحله‌های ۱۱ تا ۱۴ قرار است به گاز مایع LNG تبدیل و صادر شود. انرژی حاصل از ۱۴ مرحله پارس جنوبی معادل روزانه ۵/۲ میلیون بشكه نفت خام میشود كه با میزان صادرات فعلی نفت خام كشور برابری می‌كند. به پیش‌بینی وزارت نفت، ایران در سی سال آینده دست كم ۳۰۰ میلیارد دلار از این میدان درآمد خواهد داشت. میدان پارس جنوبی در سال ۱۹۶۶ كشف شد و قطر نیز در سال ۱۹۷۱ به وجود گاز در آبهای خود پی برد.
پس از توافق ایران و قطر بر سر تعیین مرزهای آبی و میدان مزبور، قطر كار توسعه‌ی اولین مرحله سمت خود (آلفا) را آغاز كرد و در سال ۱۹۹۱ آن را به بهره‌برداری رساند. شركت توتال فیناالف فرانسه در سال ۱۳۷۶ قرارداد توسعه میدان گازی پارس جنوبی را با ایران امضا كرد و تاكنون ۲ میلیارد دلار در آن سرمایه‌گذاری كرده است. این شركت با شركت‌های پتروناس مالزی و گازپروم روسیه در عملیات اجرایی مرحله های ۲ و ۳ همكاری می‌كند در تاریخ ۲۴ آذرماه سال ۸۰ اعلام كرد كه بهره‌برداری اولیه از این مرحله ها را با ۳ ماه تاخیر آغاز كرده است. گاز از قسمت دریایی میدان پارس جنوبی و در مرحله ۲ و ۳ از طریق سكوهای تولید وارد پالایشگاه مستقر در عسلویه میشود و پس از تصفیه از طریق لوله‌های ۵۶ اینچی به شبكه سراسری انتقال گاز می‌پیوندد. توسعه‌ی مرحله ۱ و مرحله‌های ۶،۷و۸ به پتروپارس و توسعه‌ی مرحله‌های ۴ و ۵ به مشاركت پتروپارس و شركت نفت ایتالیایی آجیپ واگذار شده است كه در حال حاضر ۱۳ درصد پیشرفت كرده است. شركت هیوندایی كره جنوبی برنده مناقصه احداث پالایشگاه این مراحل است. ارزش قرارداد ساخت این پالایشگاه ۱ میلیارد و ۳۸ میلیون دلار ذكر شده است. طبق آخرین گزارش‌ها، عملیات اجرایی طرح توسعه مرحله ۱،۹۰ درصد پیشرفت كرده است و پیش‌بینی میشود گاز حاصل از پارس جنوبی در بهمن ماه به شبكه سراسری گاز كشور متصل شود. روزانه از این مرحله ۸ میلیون مترمكعب گاز و ۴۰ هزار میعانات همراه به دست خواهد آمد.
كنسرسیوم ال جی -اویك و شركت نفت تاسیسات دریایی برنده نهایی پروژه دو میلیارد دلاری مرحله‌های ۹ و ۱۰ توسعه میدان گازی پارس جنوبی تعیین شدند. مرحله‌های ۱۱، ۱۲، ۱۳ و ۱۴ در مرحله مناقصه است و توتال فرانسه، انی ایتالیا، بریتیش پترولیوم انگلیس و استات اویل نروژ در مناقصه حضور دارند. با توسعه‌ی میدان پارس جنوبی، كشور ما جایگاه شایسته‌ی خود را در صنعت گاز جهان به دست خواهد آورد. مشاركت نیروهای داخلی در مدیریت و اجرای این پروژه‌ها موجب رونق اقتصاد كشور و كسب دانش و تجربه در صنایع مهم نفت و گاز خواهد شد. روند مصرف گاز طبیعی در ایران و جهان در چرخش قرن، مصرف سالانه انرژی جهان از مرز ۹ میلیارد تن (معادل نفت خام) گذشت. پیش‌بینی میشود این رقم، در سال ۲۰۰۵ به ده میلیارد تن، در سال ۲۰۱۰ به ۲/۱۱ میلیارد تن و در سال ۲۰۲۰ به ۱۴ میلیارد تن برسد. بدون احتساب انرژی حاصل از سوزاندن چوب یا فضولات حیوانی، نزدیك به ۴۰ درصد انرژی مورد نیاز بشر از نفت، ۲۵ درصد آن از گاز، ۲۵ درصد از ذغال سنگ و ۱۰ درصد باقی‌مانده از منابعی مانند سوخت هسته‌ای و رودخانه‌ها تامین میشود. در دهه‌ی پایانی قرن گذشته سهم نفت از سبد انرژی تغییری نكرد و روی ۴۰ درصد ثابت ماند و پیش‌بینی میشود در طی ۲۰ سال آینده نیز به همین منوال باقی بماند. اما در مورد گاز و ذغال وضع فرق می‌كند. در دهه گذشته سهم ذغال در تامین انرژی از ۲۹ درصد به ۲۵ درصد كاهش پیدا كرد حال آنكه سهم گاز ۵/۲۲ درصد به ۲۵ درصد افزایش یافت و پیش‌بینی میشود این روند ادامه یابد به طوری كه در سال ۲۰۲۰ سهم ذغال از تامین انرژی جهان به ۲۰ درصد و سهم گاز به ۳۰ درصد برسد.
با وجود این، مصرف گاز در قیاس با اشكال دیگر انرژی، به شدت رو به افزایش است. در سال ۲۰۰۰، مصرف سالانه‌ی گاز جهان ۲۵۰۰ میلیارد متر مكعب بود كه پیش‌بینی میشود تا سال ۲۰۲۰ به ۴۸۰۰ میلیارد متر مكعب یعنی نزدیك به دو برابر برسد. درده سال گذشته مصرف گاز در ایران تقریباً بالاترین نرخ رشد جهان را داشته (۱۱ درصد در سال: سه و نیم برابر متوسط جهانی) حال آن كه نرخ رشد مصرف نفت از متوسط رشد مصرف جهانی كمتر و چیزی در حدود یك و نیم درصد بوده است و این نشان می‌دهد كه در ایران نفت به سرعت جای خود را به گاز می‌دهد. در حال حاضر مصرف سرانه‌ی گاز در كشور ما سالانه حدود هزار متر مكعب است. یعنی هر سال نزدیك به ۶۵ میلیارد متر مكعب گاز مصرف می‌كنیم كه تقریباً تمامی آن در داخل تولید میشود (سال گذشته تقریباً دو و نیم میلیارد متر مكعب گاز از تركمنستان خریده‌ایم). با توسعه‌ی میدان پارس جنوبی و شبكه‌ی گازرسانی كشور، گاز به عنوان منبع اصلی انرژی جانشین نفت شده و پتانسیل كشور برای صدور نفت بیشتر میشود.
پتروپارس شركت پتروپارس در سال ۱۳۷۷ با این ماموریت تاسیس شد كه پروژه‌های بالادستی نفت و گاز را با تكیه بر توانمندی‌های داخلی مدیریت و اجرا كند. مالكیت شركت خصوصی است و به نسبت شصت - چهل بین صندوق بازنشستگی صنعت نفت و صندوق بازنشستگی آینده‌ساز متعلق به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، مشترك است. پتروپارس همپای شركت‌های بزرگ بین‌المللی در مناقصه‌های مربوط به توسعه‌ی مرحله‌های پارس جنوبی شركت كرده و برنده‌ی طرح‌های زیر شده كه هدف‌های اصلی شركت به شمار می‌روند: ۱ - اجرای كامل توسعه‌ی مرحله یك ۲ - مشاركت با شركت ایتالیایی ENI برای توسعه‌ی مرحله های ۴ و ۵ با سهم ۴۰ درصد ۳ - اجرای كامل توسعه‌ی مرحله های ۶، ۷ ، ۸ ۴ - ساخت پایگاه عملیاتی مرحله های ۱، ۲ و ۳ ۵ - نصب و راه‌اندازی تجهیزات بارگیری میعانات گازی مرحله های ۱ تا ۸ به منظور مدیریت زمان، مدیریت هزینه، و مدیریت مدارك فنی پروژه‌ها دو نرم‌افزار نیرومند ۳Primavera P وPrimavera Expedition با لیسانس برای ۶۰ كاربر همزمان در شركت مستقر و مورد استفاده است. پتروپارس هدف از تكمیل مرحله ۱ را بدست آوردن روزانه ۱۰۰۰ میلیون فوت مكعب استاندارد گاز تصفیه شده و ۴۰ هزار بشكه میعانات گازی است.
سازه‌های دریایی مرحله یك نزدیك به ۳۲ هزار تن سازه دریایی دارد. دو سكوی حفاری هریك با ظرفیت ۶ حلقه چاه به فاصله‌ی پنج كیلومتر از یكدیگر، یك سكوی پالایش مقدماتی، یك سكو برای سكونت ۹۰ نفر پرسنل مجهز به باند نشست و برخاست هلیكوپتر، و بالاخره پایه‌ها، پل‌ها و سكوی مشعل، سازه‌های اصلی دریایی مرحله یك را تشكیل می‌دهند. عمق آب منطقه حدود ۷۰ متر است. سكوها روی پایه‌هایی به شكل منشور قرار خواهند گرفت. در اصطلاح مهندسی دریایی به این پایه‌ها جاكت گفته میشود. هرجا كه عمق آب زیاد باشد استفاده از سكوهای ثابت عملی نخواهد بود و به جای آنها باید از سكوی شناور یا نیمه شناور استفاده شود اما عمیق‌ترین نقطه‌ی خلیج‌فارس كه بیشتر میدان‌های نفت و گاز ایران در آن قرار دارند از ۱۰۰ متر تجاوز نمی‌كند و لذا نصب سكوهای ثابت بسیار رایج است.
به دلیل این كه این سازه‌ها در كف دریا محكم شده‌اند به آنها سازه‌ی ثابت گفته میشود. در حال حاضر در حدود ۷۵۰۰ سكو از این نوع در آبهای جهان مشغول به كار است و سالانه در حدود صد فقره به آنها اضافه میشود. جاكت باید علاوه بر تحمل وزن سكو و متعلقات آن، در مقابل شرایط حاد دریا از جمله نیروی موج، نیروی باد و توفان، حتی زلزله و تا حدی برخورد شناورها مقاوم باشد. از این روی، مهندسی و ساخت سازه‌های دریایی از اهمیت خاصی برخوردار است. مهمترین بخش كار، عملیات جوشكاری و رنگ‌آمیزی است. آنچه كه قطعات مختلف فولادی را به یكدیگر می‌چسباند جوش است و آنچه كه سازه را در مقابل خورندگی آب دریا محافظت می كند رنگ آن است. بنابراین هنگام جوشكاری و رنگ‌آمیزی سازه‌ها باید نهایت دقت به عمل آید و آزمایش‌های بسیار زیادی اعم از مخرب و غیرمخرب انجام شود تا از تطبیق كارهای اجرا شده با استانداردهای از پیش تعیین شده، اطمینان حاصل آید. نكته‌ی مهم دیگری كه در نصب سكوها مورد توجه است، هماهنگی هندسی پایه (جاكت) و عرشه‌هاست.
این صحنه را تجسم كنید: سكویی بعد از صرف دهها میلیون دلار هزینه و دهها ماه كار مداوم در خشكی ساخته شده و صدها كیلومتر راه دریایی را طی كرده و برای نصب روی جاكت به منطقه آورده شده است، ناگهان ملاحظه میشود كه به دلیل اختلاف در اندازه‌ها و ابعاد جاكت و سكو، دو قطعه با هم جفت نمی‌شوند.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست