روزنامه ارژنگ

روزنامه ارژنگ به مدیری و سر دبیری میرزا عبد الله وزیر زاده در اصفهان تاسیس و شماره اول آن در اردیبهشت ۱۳۰۴ منتشر شده است. در ابتدا نام این روزنامه به نام علی ورجه به شورای عالی …

روزنامه ارژنگ به مدیری و سر دبیری میرزا عبد الله وزیر زاده در اصفهان تاسیس و شماره اول آن در اردیبهشت ۱۳۰۴ منتشر شده است. در ابتدا نام این روزنامه به نام علی ورجه به شورای عالی فرهنگ پیشنهاد گردید که در شورای مذکور که در تاریخ ۴ قوس ۱۳۰۳ تشکیل گردیده، امتیاز به نام میرزا عبد الله خان صادر شده به شرط آنکه اسم روزنامه را تغییر بدهد از این جهت روزنامه به اسم ارژنگ انتشار یافته و علی ورجه نام مستعار یکی از نویسندگان آن می شود.

این موضوع در اولین مقاله این روزنامه به این صورت آمده است که «ما از وزارت معارف امتیاز یک روزنامه مصور خنده آور به نام مبارک

علی ورجه خواستیم از بی وقوفی و عدم معرفت به حال این بزرگ شورای معارف تغییر اسم را تقاضا و ما ناگزیر به اجاره آن استاد بزرگ ارژنگ را انتخاب و پیشنهاد دادیم» این روزنامه با قلمی ساده و روان و ادبیات عامه فهم به طبع می رسیده است. در مورد قصد و نیت ناشرین روزنامه آمده است: «ما حالات اجتماعی و قضایای جاریه را با اشکال مضحک مصور خاطر نشان عموم می نماییم.»

بنابراین روزنامه ارژنگ جنبه فکاهی داشته و به عنوان نمونه در شماره اول تحت عنوان «آفت چای و قلیان» چنین نوشته شده: «هر جا می روید اول یک فنجان چای و بعد یک قلیان و آخر مجلس هم یک فنجان چای و یک قلیان و وسط مجلس هم باز یک فنجان چای و یک قلیان است، وقتی می خواهید برخیزید باید به اندازه یک قلیان کشیدن باز بنشینید و یک فنجان چای هم بخورید.

منزل خان، بیک، تاجر، کاسب، توی بازار، درب دکان، توی کوچه، سر چهار راه، تو خیابان، در مدرسه، در کاروانسرا، توی شهر، بیرون شهر، توی ده، سر گردنه، بالای کوه، روی زمین، زیر زمین همه جا چای و قلیان، سیگار و چپق، وافور همه حاضر و همه کس هم معتاد است.»

چون مدیر روزنامه یعنی وزیر زاده استاد ماهری در فن نقاشی بوده؛ لذا در تمام شماره های ارژنگ یک صفحه که معمولا صفحه چهارم بود و یا دو صفحه وسط مشتمل بر کاریکاتور های انتقادی از اوضاع کشور و شهری است. بخصوص در ایامی که آقای میرزا فرج الله خان اخگر، برادر وزیر زاده کمک های فکری به روزنامه ارژنگ می کرده است.

کاریکاتور های روزنامه ارژنگ بسیار جالب بوده، به عنوان مثال کاریکاتور شماره اول هیئت تحریریه روزنامه دوره ششم مجلس شورای ملی در صفحه دوم و مقایسه اصفهان و تهران که در اصفهان مدرسه ای که جدیداً افتتاح شده خراب و در تهران مشغول نصب تلگراف بی سیم می باشند.

در مورد طرز انتشار روزنامه باید متذکر شد که انتشار آن نظم و ترتیب درستی نداشته و با اینکه هر پانزده روز یک بار و بعداً به طور هفتگی بوده ولی هیچ گاه مرتب منتشر نگردیده است.

مندرجات روزنامه به استثنای یکی دو صفحه که هر شماره کاریکاتور بوده، عبارت از مطالب گوناگون سیاسی و فکاهی و اقتصادی و اخباری شهر بوده است. در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که این روزنامه در سال های آخر حکومت رضا شاه منتشر نمی شد و پس از سقوط رضا شاه مجدداً انتشار خود را از سر گرفت.

ساناز علیمحمدی