در ستایش تاریخ داری اصلاحات

اینکه چرا و چگونه در همهمه های سیاسی سخن اصلی گوینده ای شنیده نمی شود مساله مهم ارتباطی در جوامع دستخوش تغییرهای پرشتاب نظیر جامعه ماست, اما اینکه چگونه می توان و باید در روندها و پروژه های اجتماعی و سیاسی مراقب تاثیرها و پیامدهای عینی و ذهنی برای پاسداشت میراث ها و سرمایه های انقلاب و اصلاحات بود یک مساله عمومی و آنی است

ضرورت روی آوری به «اقتصاد اخلاقی» و«سیاست اخلاقی» در نقد وضع موجود اقتصادی و سیاست رسمی کشور سخن کانونی مهندس میرحسین موسوی در نشست تیرماه موسسه دین و اقتصاد و بزرگداشت شهید بهشتی بود که متاسفانه در فضای سیاسی و رسانه ای کشور به «حاشیه» رفت و به جای آن ظن و گمان درباره اندیشه و رویکرد گوینده در «متن» نشست. نوشته های پرشماری در این ایام به بهانه آن سخن نقب هایی به گذشته و حال و آینده موسوی و جایگاه و نسبت او با نیروهای سیاسی و اصلاح طلبان زده اند و طبیعی است که در این میان گاه از آن سخن دور شده اند و گاه اسرار خلوت گزینی را از درون او نجسته اند.

در این رویداد آنچه که مایه امید بود، میل جامعه سیاسی و رسانه ای ما به از یادنبردگی سرمایه های موثر و خوشنام سیاسی و گرایش به حضور مستمر آنان در عرصه های اجتماعی بود، اما آنچه موجب تحمل نبود، شتابزدگی در داوری و طبقه بندی سیاسی و فرهنگی بزرگانی بود که جز با صداقت و وارستگی پا در گذرگاه های سخت ننهاده اند و جز با کارهایی کارستان بخشی از حافظه تاریخی ملت ما نشده اند.

اینکه چرا و چگونه در همهمه های سیاسی سخن اصلی گوینده ای شنیده نمی شود مساله مهم ارتباطی در جوامع دستخوش تغییرهای پرشتاب نظیر جامعه ماست، اما اینکه چگونه می توان و باید در روندها و پروژه های اجتماعی و سیاسی مراقب تاثیرها و پیامدهای عینی و ذهنی برای پاسداشت میراث ها و سرمایه های انقلاب و اصلاحات بود یک مساله عمومی و آنی است.

قضاوت تاریخی در قالب پنداشته های ناپایدار و زودگذر سر از زود مومیایی کردن رخدادهای سیاسی وطبقه بندی های سریع و ساده انگارانه نظری درمی آورد، چیزی که در میان برخی نوشته های عتاب آلود گاه به یکسان انگاری اندیشه و عملکرد موسوی و رجایی شهید با دولت نهم منتهی می شد و گاه حتی سیاست فرهنگی موسوی را نیز در اعداد سیاست های این دولت قلمداد می کرد.روشن است که این رویکرد نه سر از فهم واقعی و نه نقد منصفانه در میان می آورد و حاصل آن جز تاریخ مندی بی تاریخ نیست.

امروز باید فرهنگ سیاسی و اندیشه تاریخی را از ساختن قالب های تنگ برای جا دادن ظن به جای تحلیل و تابوت هایی کوچک برای تشییع زودهنگام و پیاپی اندیشه وران و سیاستمداران خدمتگزار و مصلح میهن دور کرد.تاریخ را با بر باد دادن داشته ها و از یاد بردن ظرف ها و ظرفیت های زمانی و مکانی نمی نویسند. تاریخ در اندیشه های اصلاحی جریانی پویا و مستمر در عین نوشوندگی است. با این نگاه موسوی هم در گذشته و هم امروز بخشی از تبار اصلاحات و اصلاح طلبان است. او نه به واقع در گذشته محصور مانده و نه غافل از دگرگونی های امروز است. پس بکوشیم که در تلاش برای روزآمدی و نوگرایی اندیشه های اصلاحی سهم و جایگاهی برای ثبات قدم و دیرپایی باورها و پیوستگی رخدادها قائل شویم.

به گفته «نیچه» درستی عقیده را با زمان پایبندی به آن باید سنجید و نه با رها کردن آن. پس اندیشه ها و راهبردهای اصلاحی را محدود به دوران عبور از آن نکنیم و سرمایه های اصلاحات را به سادگی به غیر وانگذاریم. در چنین چشم اندازی هم می توان با فهم و نقد همه جانبه پلی استوار میان دیروز و امروز و فردا زد و هم فراتر از دوگانه ها و سپیدی ها و سیاهی های مطلق جایی دیگر هم برای نگاه و رویکرد اصلاحی جست.

هادی خانیکی