بنتام و نظریه پردازی حقوقی و قانونگذاری

در علم حقوق جرمی بنتام را به عنوان یکی از نظریه پردازان و اندیشمندان حقوق و قانونگذاری می شناسند. او در باب حقوق و جرم شناسی نوشته ها و نظریات قابل توجهی از خود به جا گذاشته است.
چنان …

در علم حقوق جرمی بنتام را به عنوان یکی از نظریه پردازان و اندیشمندان حقوق و قانونگذاری می شناسند. او در باب حقوق و جرم شناسی نوشته ها و نظریات قابل توجهی از خود به جا گذاشته است.

چنان که در کتاب "درآمدی بر اصول اخلاق و حقوق" نیز به رابطه حقوق و اخلاق پرداخته است، او همواره در ایجاد جامعه ای آرمانی به وسیله قانون های ایده آل بود از این رو در کنار فلسفه به مسائل حقوقی و جرم شناسی نیز پرداخته است، بخصوص به نقش اساسی قوانین کشوری در پیشگیری از جرایم و جرم‌ها اعتقاد وافری داشت و اینکه کدام قوانین می‌تواند در پیشگیری از جرم موثر واقع شود و کدام اصول می تواند جامعه را به سوی سلامت اخلاقی سوق دهد.

از دید وی در کنار تربیت و آموزش اخلاقی، قوانین کشوری نیز نقش ارزنده ای در سالم سازی اجتماع داشته باشد.

علاوه بر آن بنتام معتقد به نفع اجتماعی مجازات است و اینکه مجازات ها باید به نفع و مصلحت جامعه باشد. در قانونگذاری ها باید در تعیین نحوه مجازات ها، نفع اجتماعی در اولویت قرار گیرد و مصلحت و سود عامه مردم و کل جامعه مورد توجه قرار بگیرد. از این رو وی در کتاب خود به نام "رساله ای در مورد مجازات ها و پاداش ها" به مفید بودن کیفر به شرط ضرورت آن اشاره می کند. این کتاب بنتام، یکی از کتب مهم و قابل توجه در باب علم حقوق می باشد که مورد توجه بسیاری از قانونگذاران غربی و نظریه پردازان اروپایی بوده است. ‏

به عقیده این فیلسوف انگلیسی که می خواست از فلسفه حقوق بسازد، افراد را فایده جویی هدایت می کند و انجام جرم نیز به خاطر سود احتمالی است که مجرم آرزومند آن است، اما بزهکار با توجه به مجازات جرمی که قصد انجام آن را دارد به بررسی نفع و ضرر می پردازد و اگر کیفر به نحوی شدید ولی با اندیشه کامل بر ضرورت آن انتخاب شده باشد، از انجام جرم خودداری می کند. ‏

او معتقد است که افراد جهت دستیابی به سود و منفعت بیشتر اقدام به جرم و قانون شکنی در جامعه می کنند، از این رو اگر مجازات های کشوری نیز با توجه به نتایج مالی جرایم تعیین شوند، می تواند تا حد زیادی از وقوع جرایم پیشگیری نماید. چرا که مجرمین با سنجش و قیاسی مادی و در نظر گیری مجازات های مادی، از اقدام به جرایم پرهیز خواهد نمود و این نوع قانونگذاری به نفع اجتماع خواهد بود.‏به این سبب، "بنتام" معتقد است که باید در تعیین مجازات دقت کافی به عمل آید و به علاوه کیفر باید متناسب با وسعت خسارتی باشد که بر جامعه وارد شده است و نیز موجب هراس افراد گردد و آنها را از انجام جرم یا تکرار آن باز دارد.

نتایج مخرب حاصل از جرایم که به جامعه و افراد آن واقع می شود، از طریق مجازات ها و کیفرهای مالی تا حد زیادی کاهش خواهد یافت. از این رو در نظر گیری خسارات حاصل از جرایم در تعیین مجازات ها، مجرمین را به هراس انداخته و از جرایم اجتماع خواهد کاست.‏بنتام برای رسیدن به این هدف مجازات زندان را بهترین وسیله می داند، از دید وی زندان بهترین وسیله برای کاهش جرایم اجتماعی و قانون شکنی های جامعه می باشد، البته وی از زندانی که بتواند او را به اهداف بلند پروازانه اش برساند، تصور خاصی داشت که با مفهوم عمومی زندان ها تفاوت داشت. بنتام به دلیل توجه به این ابزار، طرح زندانی را در ۱۷۹۱ برای فرانسه ریخت و به لقب همشهری افتخاری مفختر شد بی آنکه طرحش جامه عمل بپوشد.‏

سینا علوی