اوپک بی گناه اما متهم

مقام های اوپک به درستی تشخیص داده اند که مشکلات و تنگناهای بخش پالایش سبب شده است که بهای نفت تا این اندازه افزایش یابد فشار بخش تقاضا بر فرآورده های نفتی, به ویژه تقاضای روزافزون بنزین, سبب شده است که تقاضا برای نفت خام, به ویژه نفت خام سبک و شیرین, بال برود و به دنبال آن قیمت انواع نفت خام افزایش یابد

«با افزایش تولید اوپک، مشکل پالایشگاه ها برطرف نمی شود، اما بر مقدار ذخیره سازی ها افزوده خواهد شد» این سخن دبیرکل اوپک، عصاره سیاستی است که اوپک دنبال می کند.

در یکی دو سال گذشته، مقدار ذخیره سازی های نفت خام در کشورهای توسعه یافته از میانگین پنج سال پیش از آن بالاتر بوده است. بالا بودن مقدار ذخیره سازی های نفت خام برای اوپک یادآور کابوس کاهش شدید قیمت در سال ۱۹۹۸ است که مقدار ذخیره سازی ها به نزدیک ۴ میلیارد و ۲۰۰ هزار بشکه رسیده بود؛ از این رو اوپک بی توجه به فشار تبلیغاتی غرب، با مرکز توجه قرار دادن مقدار ذخیره سازی ها، بر کاهش مقدار تولید و پایبندی اعضا به سهمیه تعیین شده تاکید دارد. مقام های اوپک آشکارا از بالا بودن مقدار ذخیره سازی ها ابراز نگرانی و هدف از کاهش تولید در نشست ۱۴۳ (سال گذشته) خود را فشار به دنیای مصرف کننده برای کاستن از میزان ذخیره سازی ها اعلام کرده اند.

مقام های اوپک به درستی تشخیص داده اند که مشکلات و تنگناهای بخش پالایش سبب شده است که بهای نفت تا این اندازه افزایش یابد. فشار بخش تقاضا بر فرآورده های نفتی، به ویژه تقاضای روزافزون بنزین، سبب شده است که تقاضا برای نفت خام، به ویژه نفت خام سبک و شیرین، بال برود و به دنبال آن قیمت انواع نفت خام افزایش یابد. در چنین شرایطی، افزوده شدن مسائل آب و هوایی همانند طوفان گونو و مسائل ژئوپولیتیک، بر وخامت اوضاع می افزاید. در حالی که علت اصلی افزایش قیمت نفت، ضعف بخش پالایش در تامین نیازهای مصرف کنندگان نهایی است.

آمریکا در این فصل، به تنهایی افزون بر یک میلیون بشکه بنزین در روز وارد می کند، در حالی که هنوز نمی تواند بیش از ۹۰ درصد از ظرفیت پالایشگاهی خود را به کارگیرد. کاهش تقاضای پالایشگاه های آمریکا سبب شده است که بهای نفت شاخص «دبلیو تی آی» آمریکا، در چند ماه گذشته در قیاس با دیگر شاخص ها، به وی‍ژه نفت برنت، به شدت کاهش یابد. شاخص «دبلیو تی آی»، تا یک سال گذشته همواره ۲ دلار بالاتر از نفت برنت بود، در حالی که در چند ماه اخیر بهای آن به نزدیک ۸ دلار کمتر از برنت نیز رسیده و حتی گاهی از شاخص دوبی نیز کمتر شده است. با وجود چنین ضعفی در شبکه پالایشی آمریکا، مقام های این کشور همواره با تبلیغات گسترده کوشیده اند که گناه بالا بودن بهای بنزین را به گردن اوپک بیندازند و این سازمان را برای افزایش مقدار تولید تحت فشار قرار دهند.

در شرایطی که پالایشگاه های جهان در هر شرایطی قادر به تصفیه و پالایش بیش از ۸۵ میلیون بشکه نفت خام در روز نیستند، چه فرقی می کند که تولید نفت خام ۸۵ میلیون بشکه باشد یا ۱۰۰ میلیون بشکه؟! به ویژه این که پالایشگاه ها خواهان نفت خام سبک و شیرین هستند، در حالی که با به کارگیری ظرفیت های مازاد تولید تنها می توان بر تولید نفت سنگین افزود. طبیعی است که اگر تولید اعضای اوپک افزایش یابد، مقدار اضافه تولید نه در پالایشگاه ها که برای افزودن بر ذخیره سازی ها به کار گرفته خواهد شد. اعضای اوپک نیز زیرکانه و از سر تجربه این نکته را دریافته اند و حاضر نیستند منافع بلند مدت خود را به پای هدف های کوتاه مدت غرب قربانی کنند؛ با وجود این به گفته دبیرکل اوپک در صورتی که پالایشگاه های جهان مقدار تولید خود را به ۹۵ درصد ظرفیت اسمی برسانند، اوپک با طیب خاطر بر مقدار تولید خود خواهد افزود.

سعید خوشرو