اهمیت سد سازی در دنیای امروز

بشر برای تأمین نیاز خود از آب, شروع به کندن چاه کرد و خانه ها و کم کم شهر ها را در کنار رودخانه ها بنا کرده و برای نگهداری و ذخیره آب سد ساخت در گذشته ایجاد سد عمد تا با هدف تأمین آب آشامیدنی و آبیاری مزارع کشاورزی بوده ولی امروزه به دلیل نیاز به انرژی برق آبی و اهداف دیگر توسعه بیشتری یافته است

مطالعات و تحقیقات انجام شده، سن تقریبی زمین را ۱۰ میلیارد سا ل تخمین زده است. سرد شدن کره زمین تقریبا۴ میلیارد سال پیش اتفاق افتاده است. در آن زمان توده گاز سیاره ما جدا و اتمسفر اولیه تشکیل شده و در این جو اولیه آبهای امروزی از ترکیب اکسیژن و هیدروژن به وجود آمده است. درحا لی که فشا ر بخار آب هنوز به مراتب بالای فشار بحرانی آب قرار داشته (۲۱۷ اتمسفر) درجه حرارت به نقطه بحرانی (۳۷۴+ درجه سانتی گراد ) پایین آمده و بخار آب توانسته به شکل مایع و به صورت باران اولیه بر روی پوسته زمین که هنوز داغ بوده فرود آید. اهمیت آب برای همگان مشخص است. داریوش پادشاه هخامنشی در دعای خود برای ملت ایران می گوید: خداوندا ! ملت من را از سه چیز محفوظ دار: دروغ، دشمن و خشکسالی.

بشر برای تأمین نیاز خود از آب، شروع به کندن چاه کرد و خانه ها و کم کم شهر ها را در کنار رودخانه ها بنا کرده و برای نگهداری و ذخیره آب سد ساخت. در گذشته ایجاد سد عمد تا با هدف تأمین آب آشامیدنی و آبیاری مزارع کشاورزی بوده ولی امروزه به دلیل نیاز به انرژی برق آبی و اهداف دیگر توسعه بیشتری یافته است. بر آورد میزان ۲۰ میلیارد متر مکعب برداشت از آبهای شیرین جهان خود دلیلی بر اهمیت سد سازی در دنیای امروز است. یکی دیگر از اهداف مهم سد سازی بهبود وتوسعه شبکه آبیاری و کشاورزی زمینهای پایین دست است. در کشورهایی مانند ایران که پراکندگی زمانی ومکانی بارندگی ها نا مناسب است و ریزشهای جوی در فصولی صورت می گیرد که شاید نیاز کمتری به آب باشد و یا قسمت اعظم نزولات در برخی مناطق متمرکز است تنها راه چاره و مقابله با این مسأله ایجاد مخازن است واین امر به خصوص در کشورهایی که متکی به کشاورزی می باشند اجتناب ناپذیر می باشد.

ایجاد مخازن، کار وکسب و درآمد ملی به همراه دارد. در زمان حاضر شبکه های آبیاری و تأمین آب کشاورزی در ایران باعث توسعه، بهبود و رونق اقتصادی مناطق شده است. یکی دیگر از اهداف عمده سد سازی استفاده از نیروی هیدروالکتریسیته است. استفاده از این منبع که ارزانترین نوع انرژی در اغلب کشور های دنیاست، بسته به نیاز و ویژگی های ساختمانی اهداف متفاوتی دارد. امروزه احداث سد با هدف تولید انرژی برق آبی یک امر متداول بوده وکشورهای پیشرفته و حتی در حال رشد کمال استفاده را از این پتانسیل موجود می برند.

بر روی رود « یانگ تسه» بیش از ۵۰۰۰ واحد هیدروالکتریسیته کوچک وبزرگ ساخته شده است. پتانسیل کل رودخانه ۲۶۰ هزار مگاوات بر آورد شده که می تواند ۴۰ درصد از کل انرژی مورد نیاز کشور چین را تأمین کند. پروژه ای در تنسی ایالت متحده آمریکا شامل ۳۳ سد بزرگ وکوچک می باشد که نیروی برق زیادی را در این ناحیه از آمریکا تولید می کند.کشور ایران جایگاه سوم سد سازی را در جهان دارد. استان خوزستان با جای دادن یک سوم آبهای کشور در دل خود نقش مهمی در ارتقای این جایگاه داشته است. بر اساس آمار از تعداد ۸۳ سد ملی بهره برداری شده کشور، ۶ سد، از ۷۹ سد ملی اجرایی، ۴ سد و از تعداد ۱۷۵ سد ملی مطالعاتی ۱۶ سد به استان خوزستان اختصاص دارد.با تمام این تفاسیر سهم تولید برق آبی در تأمین انرژی کل کشور چندان زیاد نیست و می بایست در این زمینه گامهای بلند تری برداشته شود.

کارشناسان معتقدند در ایران احداث نیروگاههای حرارتی، نیروگاههای برق آبی کوچک و زود بازده و نیروگاههای بادی در بین انرژی های تجدید پذیر از نظر اقتصادی به صرفه است.

استان خوزستان با دارا بودن پتانسیل های فراوان طبیعی و انسانی می تواند محل مناسبی برای سرمایه گذاری در زمینه های مختلف باشد. دولت با اندک توجه بودجه ای به این استان زرخیز می تواند به نحو مطلوب تری از پتانسیل های بالای آن استفاده کند. آنگونه که شاید تا کنون نکرده است!