نگاهی به روش کارگردانی عطاران به بهانه حضور اولین فیلمش در جشنواره

کارگردانی مجموعه های تلویزیونی بیش از اینکه قرار باشد سبک و سیاق کارگردان و مولف اصلی اثر را به رخ بیننده بکشد، باید از استانداردهای جذب مخاطب میلیونی برخوردار باشد و این …

کارگردانی مجموعه های تلویزیونی بیش از اینکه قرار باشد سبک و سیاق کارگردان و مولف اصلی اثر را به رخ بیننده بکشد، باید از استانداردهای جذب مخاطب میلیونی برخوردار باشد و این اصلی است که در همه مجموعه های تلویزیونی شبکه های مختلف خصوصی و دولتی دنیا باید رعایت شود و هر مجموعه بدون این استانداردها با هر حجم از تبلیغات، بازهم مخاطب را جذب نخواهد کرد. اما در کنار این تلاش می توان سایه ای از خودنمایی بدون اذیت سبک و امضای مولف یا کشور سازنده را در مجموعه های خوب دنیا دید. به عنوان مثال مخاطب کمی ریزبین تلویزیون می تواند با دیدن دقایقی از یک مجموعه بفهمد که این اثر محصول تلویزیونی انگلیسی یا کره ای یا عربی است.

در شبکه های سیمای ما که در اکثر مواقع، حداکثر تلاش مجموعه سازان رساندن به موقع قسمتها به پخش است، رعایت استانداردهای روز دنیا را فقط می توان در برخی مجموعه های الف ویژه سیما دید ولی بازهم با دیدن یک مجموعه بدون دانستن نام کارگردان آن، سخت بشود نام سازنده آن را حدس زد. با این حال آثارعطاران به عنوان کارگردان مجموعه های طنز سیما، در کنار رعایت کف استاندارد تولید ایرانی، شاخصه ای دارند که شاید بشود آن را وجه مشترک همه مجموعه های تلویزیونی که نام رضا عطاران را به عنوان کارگردان یدک می کشند نامید و آن، نوعی سیالیت و روانی خاص در اجرای صحنه ها همراه با بازی های با ریتم تند و سریع است. این ویژگی را به خصوص در مجموعه های "ترش و شیرین"،"خانه به دوش" و "متهم گریخت" می توان به خوبی مشاهده کرد. آماده سازی صحنه برای ارائه بازی های روان و شناخت بسیار دقیق از قابلیت های ذاتی هر یک از بازیگران حرفه ای یا آماتور مجموعه ها و انطباق این قابلیت ها به فراخور نقش هر بازیگر، کاری بوده که به نظر می رسد بین همه طنزسازان سیما رضا عطاران بهتر از همه بلد باشد.

کار رضا عطاران در آثار تلویزیونی خود به عنوان بازیگر/کارگردان شاید از این جهت متمایز از سایر هم رده های خود باشد که مخاطب در آثار وی ردی از بازیگری که در حال کارگردانی هم هست را نمی بیند و با توجه به نوع بازی خود وی و انرژی که در صحنه های بازی خود صرف می کند، تقریبا تصور اینکه کارگردانی کارهم برعهده وی بوده کمی سخت می نماید چرا که وی در حین طنازی به بازیگران مقابل خود هم اجازه می دهد تا در ارائه قابلیت ها و توانمندی های خود آزاد بوده و صحنه را تا حدی که می توانند مال خود کنند. مثال بارز این مدعا هم بازی بازیگرانی مثل مریم امیرجلالی و از همه مهمتر احمد پورمخبر است که اصلا کشف عطاران به شمار می رود. به هر صورت رضا عطاران که با اولین فیلمش در جشنواره سی ام حضور دارد باید نگاه تلویزیونی را از آثار خود برداشته و مدیوم سینما را برای سینما بخواهد ولی اگر باز هم امکان ساخت مجموعه های تلویزیونی را داشته باشد، به طور قطع می تواند با بهره برداری از تجربه های پیشین خود، به جذب مخاطبان فراوان مطمئن باشد. چرا که در آثار قبلیش ثابت کرده که خوب می تواند از پس بازی- کارگردانی همزمان برآید و این البته کار کمی نیست.

نویسنده : سیدجواد صفوی