ویژگی‌های رشد نوجوان

● دوره نوجوانی
دوره نوجوانی، دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی است.
این دوره تقریباً از یازده سالگی آغاز می‌شود و تا هجده سالگی ادامه می‌یابد. دوره‌ای است آکنده از تعارض و نوسان …

دوره نوجوانی

دوره نوجوانی، دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی است.

این دوره تقریباً از یازده سالگی آغاز می‌شود و تا هجده سالگی ادامه می‌یابد. دوره‌ای است آکنده از تعارض و نوسان بین وابستگی و استقلال نوجوانی، دوره‌ای است شبیه به رویا که در آن هر حادثه و اتفاقی ممکن است رخ دهد و در این دوره اضطراب‌ها، دلهره‌ها، کابوس‌ها، ترسها و درهم‌شکستن ارزش‌ها و درهم‌آمیختن تفکرات با خیال‌پردازیها امری عادی تلقی می‌شود.

رابطه نوجوان با خودش، با خانواده‌‌اش، با دوستانش و به طور کلی با همه به‌هم می‌خورد. کم‌حوصلگی، حساسیت، استقلال‌طلبی، حادثه‌جویی، بهانه‌جویی و مواردی از این قبیل نوجوان را ناآرام جلوه می‌دهد، اما این جلوه‌های گوناگون نوجوانی هیچ کدام بیهوده و بیمارگونه نیست و هر کدام برای خود فلسفه‌ای دارند.

اگر نوجوان ستیزه‌جوست در ستیزه‌جویی‌هایش میل به مهم جلوه دادن دارد و دوست دارد مورد توجه اطرافیان قرار بگیرد، در گروه خود موقعیت خاصی داشته باشد و همه او را به‌عنوان یک فرد با‌ارزش بشناسند.

مدپرستی و قهرمان‌دوستی‌اش حاکی از نیاز یک نوجوان به مدل، راهنما و الگو است.

نوجوان اگر خرده‌گیر و عیب‌جوست برای این است که حس داوری و تشخیص او رو به توسعه است و می‌خواهد معنا و مفهوم درست زندگی را دریابد و می‌خواهد حقایق دینی و مذهبی را بهتر بشناسد. می‌خواهد بهترین نوع حکومت‌ها را دریابد و راجع به جامعه خود اظهارنظر کند.

نوجوان اگر بی‌انضباط و گریزان از اطاعت مقررات است می‌تواند به این دلیل باشد که میل به استقلال و کسب شخصیت دارد.

اگر نوجوان لجباز و سرکش است می‌تواند به این دلیل باشد که شوق به آزادی و خودمختاری دارد و دوست دارد بزرگسالان در کارهایش دخالت نکنند و دوست دارد اتاق مخصوصی به خود داشته باشد و با سلیقه خودش آن را تزئین کند.

نوجوان در رؤیاسازیها و خیال‌پردازیهایش در جستجوی آینده‌ای نامعلوم و کشف استعدادها و آرمان‌های خویش است.

اگر جلوه‌های نوجوانی به‌درستی فهمیده و شناخته شوند زندگی با نوجوانان کار دشواری نخواهد بود و اگر میل‌های طبیعی نوجوان به اندازه صحیح ارضاء شوند و در مسیر خود به حرکت درآیند، نوجوان می‌تواند به آسانی خود را با جامعه تطبیق دهد.

سن نوجوانی

از دیدگاه روان‌شناسان تفاوت‌های فردی زیادی در مورد سن نوجوانی و رشد جنسی وجود دارد. بیشتر آنها از سن شروع و سن پایان نوجوان و میانگین آن سخن می‌گویند که معمولاً به سه مرحله تقسیم می‌شود.

۱) پیش‌نوجوانی ۱۲ـ۱۰ سالگی

۲) اوان نوجوانی ۱۵ـ۱۲ سالگی

۳) اواخر نوجوانی ۱۸ـ۱۵ سالگی

ویژگی‌های عمومی نوجوانان:

به طور کلی می‌توان گفت نوجوانان دارای ویژگی‌هایی مشترک هستند که در زیر به عمده‌ترین آنها اشاره می‌شود.

۱ فطرت‌گرا

۲) آرمان‌گرا

۳)‌ الگوپذیری

۴) نوآوری

۵) استقلال‌طلبی

۶) هویت‌جویی

۷) آزادی‌خواهی

۸) بدعت‌گرایی و هنجارشکنی

۹) ماجراجویی

۱۰) گروه‌گرایی

۱۱) برخورد نقادانه با امور

۱۲) بی‌ثباتی عاطفی

۱۳) کنجکاوی و پرخاشگری

۱۴) تنوع‌طلبی

مشکلات دوره نوجوانی

دوره جو انی یکی از بحرانی‌ترین دوران زندگی فرد است. نوجوان از مرز کودکی گذشته و وارد مرحله نوینی شده است.

ورود به دوره نوجوانی، فرد را با مشکلات فراوانی دست به گریبان می‌سازد.

برخی از این مشکلات مستلزم بررسی همه‌جانبه نسلی است که در حال دگرگونی عمیق شخصیتی است و برای سازگاری از هیچ نوع تلاشی دریغ نمی‌کند.

مشکلات دوره نوجوانی و جوانی مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است.

می‌توان مشکلات نوجوانان را به پنج دسته تقسیم نمود:

۱) اخلاق در تصویر بدنی

۲) مشکل اجتماعی شدن

۳) مسئله جنسی

۴) بیماری‌های روانی

۵) بحران خودشناسی

فاطمه مهرعلیان