نقش شانس در فوتبال

وقتی توپ وارد دروازه می شود, عالی است البته فقط به دلیل پاس خوب و دقیقی که از گوشه زمین روی دروازه سانتر و بعد تبدیل به یک گل تماشائی شده است اما لامس و همکارانش معتقد هستند بسیاری از گل های بازی فوتبال نتیجه بازی خوب نیستند, بلکه به سادگی و فقط دست بر قضا با خوش شانسی گل شدند

گروهی از کارشناسان ورزش دانشگاه ”آگسبورگ“ آلمان مدت ۱۰ سال است که گل‌های به ثمر رسیده در بازی‌های فوتبال را به دقت بررسی می‌کند و این گروه معقد هستند ضریب ثابتی در مورد تأثیر تصادف و دخالت شانس در مورد نتیجه هر بازی صدق می‌کند. این روزها تب فوتبال داغ است و حدس و گمان و شرط‌بندی و امیدواری‌ها افزایش می‌یابد. این بار جام قهرمانی نصیب کدام تیم خواهد شد؟ این هم از آن سؤال‌هائی است که با محاسبه علمی هم نمی‌توان جوابش را داد. برخی از کارشناسان ورزش مانند ”مارتین لامس“ (Martin Lames) استاد دانشگاه آکسبورگ معتقد هستند که مهم‌ترین فاکتور تعین‌کننده بود، شانس است نه بازی خوب. به گزارش دویچه‌وله، نتیجه تحقیقی ۱۰ ساله نشان می‌دهد یک‌سوم و گاه حتی یک‌دوم توپ‌هائی که گل می‌شوند، نتیجه خوش‌شانسی بوده‌اند.

کارشناسان ورزش دانشگاه آکسبورگ ۱۰ سال است که بازی‌های فوتبال لیگ‌های دسته اول اروپا را دنبال می‌‌کنند و معتقد هستند فرمول ریاضی ثابتی در مورد خوش‌شانسی در فوتبال صدق می‌کند. فرمولی که به سادگی قابل تصور و فقط نیازمند کمی دقت است.

وقتی توپ وارد دروازه می‌شود، عالی است البته فقط به‌دلیل پاس خوب و دقیقی که از گوشه زمین روی دروازه سانتر و بعد تبدیل به یک گل تماشائی شده است. اما لامس و همکارانش معتقد هستند بسیاری از گل‌های بازی فوتبال نتیجه بازی خوب نیستند، بلکه به سادگی و فقط دست بر قضا با خوش‌شانسی گل شدند. البته باور این تئوری برای طرفداران فوتبال و بازیکنان چندان ساده نیست، اما پروفسور لاس مدت‌ها است که بر روی بازی فوتبال تحقیق می‌کند. او می‌گوید: ”وقتی ضربه آزاد به یکی از بازیکنان دیوار دفاعی می‌خورد و بعد به کنج دروازه منحرف می‌شود، در حالی‌که دروازه‌بان گوشه دیگر دروازه جا گرفته و هیچ شانسی برای گرفتن این توپ ندارد، نمی‌شود گفت که توپ طوری شوت شد که به دیوار دفاع بخورد و به گوشه‌ دیگر دروازه منحرف شود و این ضربه کاملاً شانسی گل شده است“.

لامس معتقد است تمامی کارشناسان و همه طرفداران فوتبال باشگاهی می‌دانند که نتیجه بازی فقط به مهارت بازیکنان ربط ندارد.

وی می‌گوید: ”در فوتبال این طوری است که برای برد فقط نتیجه مهم است، به هر صورت این هم غیرطبیعی نیست که بگوئیم یک بازی مهم، در اصل فقط با یک گل تصادفی به نتیجه رسیده است“.

اما به راستی سهم تصادف رد هر بازی چقدر است؟ این سؤالی است که ذهن مارتین لامس را به خود مشغول کرده و مدت‌ها است وی و همکارانش در این مورد تحقیق می‌کنند.

لامس در این‌باره می‌گوید: ”یک‌سوم تا یک‌دوم گل‌ها می‌تواند نتیجه تصادف باشند، یعنی اینکه یک ضریب ثابت برای گل شدن هر شوت وجود دارد و ما روی هم‌رفته در ین مدت دو هزار و ۶۰۰ گل را بررسی کردیم؛ گل‌هائی که از ۱۰ سال پیش تا به حال در بازی‌‌های بوندس لیگا، لیگ دسته اول به باشگاه‌های فرانسه و اسپانیا به ثبت رسیدند“.

به گفته لامس، در کمال ناباوری یک ضریب ثابت برای تأثیر تصادف و دخالت شانس وجود دارد و این‌طور به‌نظر می‌رسد که فاکتور ریاضی ثابتی برای هر بازی فوتبال صدق می‌کند.

این‌طور که مارتین لامس و همکارانش ادعا می‌کند حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد گل‌ها نتیجه خوش‌شانسی بودند. لامس می‌گوید: ”ممکن است ضربه‌ای که از ۴۰ متری به گوشه دروازه رفته، تصادفی روی بازی بازیکن حمله کمانه کرده باشد یا به دروازه‌بان یا به تیر دروازه خورده باشد و نکته‌هائی که ما در بازی مشخص کردیم نکات جالبی هستند، مثلاً وقتی خط دفاع با یک برگشت اشتباه به گل شدن توپ کمک کرده، نمی‌توان گفت که گل حق تیم حمله‌کننده بوده است“. البته بالا بودن نقش شانس جذابیت فوتبال را بیشتر می‌کند و این شانس در فوتبال، نمک بازی است، همان دلیلی که طرفداران فوتبال هر بار به خاطرش به ورزشگاه می‌روند. لامس در پایان با اطمینان می‌گوید: ”بی‌تردید در جام جهانی امسال نیز هستند تیم‌هائی که تصادفی بالا بیابند و با تیم‌های محبوبی که با بدبیاری حذف شوند، به‌خصوص در این رقابت‌ها شانس حتماً یاری‌رسان خواهد بود“.