چند نکته درباره ماتادور

در سال های اخیر کارگردان های جوانی وارد عرصه سینما و تلویزیون شده اند که با بهره گیری از امکانات دیجیتال, آثاری جالب توجه پدید آورده اند بخشی از کارگردان های نسل پیشین نیز به دنبال تطبیق خود با شرایط جدید فیلمسازی رفته اند

در سال‌های اخیر کارگردان‌های جوانی وارد عرصه سینما و تلویزیون شده‌اند که با بهره‌گیری از امکانات دیجیتال، آثاری جالب توجه پدید آورده اند. بخشی از کارگردان‌های نسل پیشین نیز به دنبال تطبیق خود با شرایط جدید فیلمسازی رفته‌اند.

«ابراهیم حاتمی کیا» یکی از این فیلمسازان است که سال‌ها قبل در فیلم «موج مُرده» برای اولین بار به سراغ دوربین دیجیتال رفت تا با این ابزار جدید، فیلم بسازد. اغلب کارگردان‌های جوان و متکی بر دانش فیلمسازی دیجیتال، وقت خود را صرف ساخت کلیپ و تیزرهای تبلیغاتی کرده‌اند و تعداد محدودی از آنها وارد عرصه فیلم‌سازی شده اند. شاید بتوان «فرهاد نجفی» کارگردان سریال ماتادور را که این روزها از شبکه یک سیما در حال پخش است، یکی از این کارگردان‌های جوان دانست که به واسطه آشنایی با تکنیک‌های فیلمسازی، توانسته اثری متفاوت ارائه کند. سریالی که شباهت چندانی به آثار تلویزیونی ندارد و شاید بتوان نمونه‌های محدودی همچون سریال «هوش سیاه ۲» را از نظر ساختاری به آن شبیه دانست.داستان این سریال از سال ۱۳۸۱ آغاز می‌شود. فردی به نام «داوود بهادری» که در قتل‌های زنجیره‌ای مشارکت داشته، به حبس ابد محکوم می‌شود. در صحنه بعد او را در ۱۰ سال بعد می‌بینیم که در کشوری خارجی ـ ترکیه ـ سفارش انجام یک ترور را می‌پذیرد و در ادامه، این ترور را اجرا می‌کند.

در همین قسمت به کلاس آموزش گروگان گیری می‌رویم که در آن «پولاد کیمیایی» در حال آموزش شیوه‌های رهایی گروگان به شاگردانش است.این روایت موازی میان تهران و ترکیه در ادامه قسمت اول نیز ادامه می‌یابد و شروع خوبی را برای این سریال فراهم می‌کند. مخاطب می‌تواند حدس بزند که این دو شخصیت به عنوان نماد خیر و شر داستان به زودی در مقابل یکدیگر قرار خواهند گرفت و تا پایان همین قسمت، با قبول ماموریت از سوی «ماتادور»، این حدس به یقین تبدیل می‌شود. در سال‌های اخیر مخاطبان با انواع مختلفی از سریال‌های خارجی آشنا شده‌اند و بارها تقاضای پخش چنین سریال‌هایی از تلویزیون را داشته‌اند و حالا شاید «ماتادور» پاسخ مناسبی به چنین درخواستی باشد. تقطیع پلان ها، تصویربرداری خاص و نماهای متنوع، دقت به جزئیات مختلف و حتی طیف خاص رنگ و نور فیلم، تا حدود زیادی پاسخی به این تقاضاست که فضای این اثر را به شدت به سریال‌های خارجی نزدیک می‌کند.

● یک سریال چقدر اکشن نیاز دارد؟

سریال تلویزیونی «ماتادور» یک سریال پلیسی اکشن است و به واسطه همین ویژگی، مخاطب انتظار دارد تا در چنین اثری صحنه‌های پُرتحرک فراوانی ببیند. قسمت اول سریال با نمایش یک صحنه فراری دادن متهم، یک ترور و یک گروگان گیری همراه است. این صحنه‌ها اکشن فراوانی دارد با موسیقی نیز همراهی می‌شود. در قسمت‌های بعدی نیز ماجرای بمب‌گذاری داخل قطار و همچنین خنثی‌سازی بمب در یک هتل به تصویر کشیده می‌شود. در هر یک از این صحنه‌ها جزئیات فراوانی در پرداخت صحنه‌های اکشن به کار گرفته شده است اما این حجم از صحنه‌های اکشن الزاما نمی‌تواند همیشه نقطه قوت تلقی شود.

مخاطب تلویزیون همواره علاقه‌مند است تا یک خط داستانی را دنبال کند و به همین دلیل است که سریال‌هایی از جنس «ستایش»، «پایتخت»،«ساختمان پزشکان» و... حتی با وجود بیان داستان‌هایی تکراری و قابل حدس، در نزد مخاطب به مقبولیت می‌رسند.یکی از نقاط ضعف ماتادور، عدم تنیده شدن این صحنه‌ها به برخی جزئیات کارگردانی است. مثلا در قسمت اول و تعقیب و گریز میان ماموران و آدم ربایانی که ماسک بر چهره دارند، صحنه‌های حضور پلیس و آدم رباها در میان مردم به تصویر کشیده می‌شود و حتی در برخی صحنه‌ها از روی اتومبیل‌های مختلف پرش‌هایی صورت می‌گیرد و در قسمتی هم با ورود به یک رستوران روباز، پاساژ و... آدم‌های معمولی شاهد این صحنه‌های هیجان انگیز می‌شوند اما واکنشی نشان نمی‌دهند و آدم‌ها صرفا نظاره گر هستند. در قسمت‌های بعدی داستان و ماجراهای مرتبط با حضور در قطار نیز چنین ضعف‌هایی دیده می‌شود. عدم هدایت مناسب بازیگران کودک و عدم بازی‌گیری مناسب از مسافران قطار در صحنه‌هایی مشهود است. حتی در ادامه داستان و زمانی که از اتاق هدایت، خنثی‌سازی بمب کنترل و بمب خنثی می‌شود، شاهد واکنش یا همان

«ری ـ اکشن» مناسب از سوی بازیگران نیستیم که این موضوع به کلیت اثر لطمه می‌زند. در بازی‌های شخصیت مرد تروریست هم که با نامزدمش که در هتل کار می‌کند، ملاقات دارد، نوعی بازی بی‌روح و سرد مشاهده می‌شود و زمانی که نامزدش از او درباره علت تاخیرش می‌پرسد، پاسخ می‌دهد: «هرکجا باشم آسمان مال من است» که نحوه بیان این شعر مناسب و هنرمندانه نیست. شاید بهتر بود کارگردان سریال از «یک بازیگردان» استفاده می‌کرد تا در کنار صحنه‌های اکشن، بخش‌های حسی داستان نیز وضعیت بهتری پیدا می‌کرد.

● اشتباه سریال درخصوص رمز اینترنتی

نکته قابل تامل دیگر درباره چنین سریال‌هایی این است که به واسطه مشارکت پلیس در ساخت و عرضه آن، اطلاعات و آموزه‌های آن برای مخاطب باید قابل اتکا باشد و از این منظر باید تحقیق و پژوهش آنقدر دقیق باشد که اصطلاحا «مو لای درز آن نرود». در قسمت پنجم سریال، افسران پلیس در حال صرف شام در رستوران درخصوص موضوع‌های گوناگونی با یکدیگر صحبت می‌کنند و یکی از آنها، به مجرمی اشاره می‌کند که با سرقت رمز کارت افراد مختلف، وارد اینترنت شده و موجودی حساب‌های افراد مختلف را خالی کرده است. همه می‌دانیم که برای برداشت پول از طریق اینترنت و هر نوع جابجایی، علاوه بر دانستن شماره کارت، تاریخ انقضای کارت و شماره اختصاصی، به «رمز اینترنتی» هم نیاز است که از طریق باجه دریافت می‌شود و بدون آن خرید یا جابجایی پول ممکن نیست.در سال‌های اخیر همکاری میان بخش‌های مختلف کشور با سازمان صدا و سیما در ساخت آثار نمایشی نتایج خوبی به همراه داشته است.

چندی پیش نیز سریال «نوشدارو» با همکاری وزارت نفت تولید و از تلویزیون پخش شد که با واکنش‌های مثبتی مواجه شد. قطعا این رویه نیز می‌تواند با سریال‌هایی از جنس ماتادور میان صدا و سیما و نیروی انتظامی تداوم پیدا کند و به جای تولید آثار ارزان قیمتی که شخصیت‌های منفی آن نهایتا قاچاق چیان مواد مخدر بودند، مخاطبان با فضای جذاب‌تری در این سریال‌ها مواجه شوند.

فضه میرباقری