مربیان خارجی تیم ملی ایران در یک نگاه

این روزها بحث انتخاب سرمربی تیم ملی یکی از خبرهای مهم رسانه هاست و فدراسیون فوتبال با وجود مذاکره با چندین مربی خارجی هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است این در حالیست که تیم ملی کمتر از ۷۵ روز دیگر باید در مسابقات مقدماتی جام جهانی اولین بازی خود را انجام دهد

این روزها بحث انتخاب سرمربی تیم ملی یکی از خبرهای مهم رسانه هاست و فدراسیون فوتبال با وجود مذاکره با چندین مربی خارجی هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است. این در حالیست که تیم ملی کمتر از ۷۵ روز دیگر باید در مسابقات مقدماتی جام جهانی اولین بازی خود را انجام دهد.

به هر حال باید در انتظار اعلام نام چهاردهمین سرمربی خارجی تیم ملی بود که البته این بار خلاف سال های اخیر از اروپای غربی خواهد بود و در این فاصله مرور عملکرد مربیان خارجی تیم ملی جالب توجه خواهد بود. نکته قابل توجه اینکه از ۱۳ مربی خارجی سابق تیم ملی، ۸ مربی از شرق اروپا، ۳ مربی از اروپای غربی و ۲ مربی نیز برزیلی بوده اند.

● جیمز گیبل

نهم سپتامبر ۱۹۴۷ بر طبق تلگراف آقای راس، دبیر فدراسیون فوتبال انگلیس، یک مربی انگلیسی با هواپیما به تهران پرواز خواهد کرد . چاپ این خبر در دو هفته نامه تربیت بدنی نشان از حضور اولین مربی خارجی در فوتبال ایران داشت. آلفرد جیمز گیبل با حقوق هفتگی ۲۰ لیره اولین مربی خارجی بود که هدایت تیم ملی فوتبال را بر عهده گرفت . در دوره گیبل تیم ملی مسابقه ای را انجام نداد و طبق قرارداد این مربی در شهرهای مختلف کلاس های آموزشی تشکیل می داد و به تعلیم بازیکنان می پرداخت. گیبل در مسابقات قهرمانی کشور در سال ۱۳۲۷ سرمربی تیم تهران بود و این تیم را قهرمان کشور کرد. این مربی انگلیسی در مردادماه ۱۳۲۷ و پس از پایان قرارداد ایران را ترک کرد.

● ادموند مایوفسکی

فروردین ماه ۱۳۳۵ و در دوره دوم فدراسیون دکتر کنی، ادموند مایوفسکی اتریشی سرمربی تیم ملی شد و در چند مسابقه غیر رسمی هدایت ملی پوشان ایرانی را بر عهده داشت که مهمترین آنها دیدار با تیم باشگاهی ویکتوریا برلین آلمان در تهران بود. این مربی که قرارداد هزار مارکی با فدراسیون فوتبال داشت به جز تیم ملی در شهرهای مختلف نیز کلاس های آموزش فوتبال برگزار می کردو در پایان قرارداد خود در سال ۱۳۳۶ ایران را ترک کرد. مایوفسکی بعد از ترک ایران سرمربی تیم ملی نروژ شد.

● جوزف مساروش

مساروش مجاری در مرداد ۳۶ به تهران آمد و به مدت دو سال سرمربی تیم ملی بود. مساروش قبل از حضور در ایران در ترکیه هدایت تیم بشیکتاش را بر عهده داشت. در مدت حضور این مربی مجاری، تیم ملی در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ و مقدماتی جام ملت های آسیا ۱۹۶۰ شرکت کرد که توفیقی به دست نیاورد. باخت ۴-۱ مقابل پاکستان یکی از بدترین شکست های تاریخ فوتبال ایران بود. مساروش در ۸ بازی ۳ برد، یک تساوی و ۴ باخت به دست آورد.

● گئورگی سوچ

در سال ۱۳۴۵ هدایت تیم ملی را عهده دار شد و با تیم ملی در بازیهای آسیایی ۱۹۶۶ بانکوک به مدال نقره دست یافت. تیم تحت هدایت این مربی مجاری در خشن ترین تورنمنت فوتبال آسیا دو بار مغلوب برمه شد. سوچ در ۷ بازی ۴ برد و ۳ باخت به دست آورد و با تعویض مدیریت فدراسیون قرارداد وی نیز مختومه شد.

● زدراکو رایکوف

اگرچه نام این مربی یوگسلاو با تیم استقلال گره خورده است، اما رایکوف اولین بار پس از اولین قهرمانی ایران در جام ملت های آسیا برای هدایت تیم ملی به تهران آمد. رایکوف در مسابقات جام دوستی که اسفند ۴۷ در تهران انجام شد، تیم ملی را به نایب قهرمانی رساند. وی سپس راهی تیم جوانان و بعد هم استقلال شد. تیم ملی با رایکوف در ۴ مسابقه رسمی ۳ برد و یک شکست کسب کرد. رایکوف در استقلال افتخارات زیادی کسب کرد و مدتی نیز سرمربی تیم ملی الجزایر شد و این تیم را به فینال جام ملت های آفریقا رساند.

● ایگور نتو

کاپیتان اسبق و فقید تیم ملی شوروی که به صورت حرفه ای در هاکی روی یخ نیز مربیگری می کرد، در سال ۴۹ سرمربی تیم ملی شد و در بازیهای آسیایی۱۹۷۰ بانکوک هدایت این تیم را عهده دار بود. تیم ملی با مربیگری نتو در همان دور اول حذف شد، در حالی که ایران دو سال قبل قهرمان آسیا شده بود! نتو در دو بازی یک تساوی و یک شکست به دست آورد.

● فرانک اوفارل

مشهورترین مربی خارجی بود که در دهه پنجاه سرمربیگری تیم ملی را بر عهده داشت اوفارل ایرلندی با سابقه مربیگری در منچستر یونایتد، پس از ناکامی ایران در صعود به جام جهانی ۱۹۷۴ هدایت تیم ملی را بر عهده گرفت و ضمن کسب مدال طلای بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران با تیم ملی به بازیهای المپیک ۱۹۷۶ مونترال نیز صعود کرد. اوفارل در ۱۳ بازی ۱۰ برد، یک تساوی و ۲ شکست به دست آورد و در اردیبهشت ۵۵ زمام امور تیم ملی را به مهاجرانی سپرد.

● استانکو پوکله پوویچ

پس از ۱۹ سال و این بار نیز پس از ناکامی در صعود به جام جهانی ،۱۹۹۴ عابدینی رییس وقت فدراسیون استانکو کروات را به تهران آورد. استانکو در تیم ملی مدت کوتاهی فعالیت کرد و پس ازناکامی در بازیهای آسیایی هیروشیما و با تعویض مدیریت فدراسیون از کار برکنار شد. استانکو به مدت کوتاهی دوباره به ایران برگشت و هنر خود را در پرسپولیس نشان داد. تیم ملی با هدایت استانکو در ۴ بازی یک برد، دو تساوی و یک شکست به دست آورد.

● والدیر ویرا

این مربی برزیلی در بحبوحه مسابقات مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ برای هدایت تیم المپیک به ایران آمد،اما شکست ایران از قطر و از دست رفتن شانس صعود مستقیم باعث شد تا فدراسیون او را به عنوان سرمربی تیم ملی منصوب کند. ویرا در سه مسابقه پلی آف هدایت تیم ملی را بر عهده داشت و با وجود عدم پیروزی ایران را به جام جهانی برد! ویرا کمتر از دو ماه هدایت تیم ملی را بر عهده داشت و اوج کار او در مسابقه تاریخی مقابل استرالیا بود. ویرا با تیم ملی در ۳ بازی دو تساوی و یک شکست کسب کرد.

● تومیسلاو ایویچ

به عقیده بسیاری از صاحبنظران، ایویچ سرشناس ترین مربی خارجی است که تاکنون به ایران آمده است. ایویچ اندکی پس از صعود ایران به جام جهانی سکاندار تیم ملی شد و تیم را به خوبی آماده مسابقات جام جهانی کرد اما شکست عجیب ۷-۱ مقابل تیم رم در یک بازی تدارکاتی به کار او در تیم ملی پایان داد. در دوره ایویچ تیم ملی در ۵ بازی رسمی یک برد، ۲ تساوی و ۲ شکست به دست آورد.

● ادمار براگا

جلال طالبی پس از ناکامی در جام ملت های آسیا ۲۰۰۰ تیم ملی را ترک کرد و براگا دستیار برزیلی وی بر مسند تیم ملی قرار گرفت تا در مرحله پیش مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ تیم را رهبری کند. این برزیلی خوش شانس بزرگترین پیروزی تاریخ تیم ملی را با شکست ۱۹- صفر گوام به نام خود ثبت کرد. براگا رکورد دیگری هم زد و در ۳ بازی رسمی ۳ برد کسب کرد.

● میروسلاو بلاژویچ

بلاژ از بهمن ۷۹ تا آبان ۸۰ هدایت تیم ملی را در مسابقات مقدماتی جام جهانی بر عهده داشت و ایران با شکست از بحرین و ایرلند در راهیابی به جام جهانی ناکام ماند. وی که کرواسی را به مقام سوم جهان رسانده بود بیشتر وقت خود را صرف درگیری با برخی بازیکنان و پاسخگوئی به رسانه ها کرد. بلاژ در ۱۹ بازی ۱۰ برد، ۴ تساوی و ۵ شکست کسب کرد.

● برانکو ایوانکوویچ

برانکو تنها مربی خارجی است که در دو دوره رهبری تیم ملی را بر عهده داشته و همچنین رکوددار مربیگری در تیم ملی است .برانکو از بهمن ۸۰ تا مهر ۸۱ و از مهر ۸۲ تا خرداد ۸۵ در ۵۴ بازی ملی ۳۳ برد، ۱۲ تساوی و ۹ شکست کسب کرد و صعود به جام جهانی ۲۰۰۶ و مقام سومی جام ملت های آسیا ۲۰۰۴ از افتخارات مهم کسب شده او بود. برانکو یک بار نیز با تیم امید مدال طلای بازیهای آسیایی را به دست آورد.

اصغر زارعی