دکترین نظامی جدید فرانسه

پایان جنگ سرد محیط استراتژیک جدیدی را برای فرانسه پدید آورد این محیط که مهم ترین ویژگی آن فقدان یک دشمن مشخص بود سیاست های دفاعی و استراتژی نظامی خاص خود را می طلبید در سال ۱۹۹۴ فرانسه برای مقابله با چالش های ناشی از محیط جدید و تطبیق دکترین و استراتژی نظامی خود با دوران پس از جنگ سرد کتاب سفید جدیدی منتشر کرد که در آن اصول و مفاهیم دکترین نظامی جدیدی بیان شده بود و سناریوی تهاجم به سبک جنگ سرد و تاکید بر جنگ قاره ای در آن به کنار نهاده شده بود و در عوض بر عملیات ماورا بحار تمرکز به عمل آمده بود

● مقدمه

پایان جنگ سرد محیط استراتژیک جدیدی را برای فرانسه پدید آورد. این محیط که مهم ترین ویژگی آن فقدان یک دشمن مشخص بود سیاست های دفاعی و استراتژی نظامی خاص خود را می طلبید . در سال ۱۹۹۴ فرانسه برای مقابله با چالش های ناشی از محیط جدید و تطبیق دکترین و استراتژی نظامی خود با دوران پس از جنگ سرد کتاب سفید جدیدی منتشر کرد که در آن اصول و مفاهیم دکترین نظامی جدیدی بیان شده بود و سناریوی تهاجم به سبک جنگ سرد و تاکید بر جنگ قاره ای در آن به کنار نهاده شده بود و در عوض بر عملیات ماورا بحار تمرکز به عمل آمده بود . اما حوادث ۱۱ سپتامبر و امنیتی شدن فضای حاکم بر نظام بین الملل عناصر جدیدی را وارد صحنه کرد مقابله با تروریسم در صدر اولویت ها قرار گرفت و نیکلا سارکوی رئیس جمهور فرانسه طی سخنانی در ۱۷ ژوئن ۲۰۰۸ اعلام کرد : « امروزه فوری ترین تهدید حملات تروریستی است » . از همین رو در تاریخ ۱۳ ژوئیه ۲۰۰۷ رئیس جمهور فرانسه به ژان کلود ماله یکی از اعضای شورای دولتی دستور داد تا کمیسیونی را برای بازنگری دکترین نظامی فرانسه تشکیل دهد . حاصل کار این کمیسیون کتاب سفید جدیدی بود که در ۱۷ ژوئن ۲۰۰۸ انتشار یافت و مفاد اصلی آن را مدرنیزه کردن و کارآمدتر ساختن رویکرد فرانسه به مسائل دفاعی امنیتی و سیاست خارجی تشکیل می داد.

گزارش حاضر می کوشد تا اصول دکترین نظامی جدید فرانسه و پیامدهای سیاسی و استراتژیک آن را مورد بررسی قرار دهد.

۱ ) ساختار نیروهای نظامی فرانسه

فرانسه یکی از بازیگران مهم در عرصه امنیت اروپا به شمار می رود. ایفای این نقش از سوی فرانسه از جمله به ارتش بزرگ آن کشور و توان هسته ای نظامی آن بستگی دارد . ارتش فرانسه با داشتن حدود ۲۵۰ هزار نیروی منظم بزرگترین ارتش در اروپا محسوب می شود و به لحاظ تعداد نیرو مقام سیزدهم و به لحاظ بودجه بعد از آمریکا مقام دوم را در جهان داراست . همچنین فرانسه پس از آمریکا و روسیه سومین قدرت هسته ای بزرگ دنیا به حساب می آید. در فرانسه رئیس جمهور فرمانده عالی نیروهای مسلح به شمار می آید و دفاع از تمامیت ارضی حفاظت از منافع فرانسه در خارج از کشور و حفظ ثبات جهانی از جمله اهداف این نیروها می باشد.

دکترین نظامی فرانسه در دوران پیش از جنگ سرد و با الهام از اصول گلیسم بر سه رکن استقلال ملی بازدارندگی هسته ای و خودکفایی نظامی استوار بود. با پایان جنگ سرد و تغییر در اولویت های دفاعی و امنیتی اقداماتی در زمینه تشکیل یک ارتش حرفه ای صورت گرفت . مشخصه چنین ارتشی اندازه کوچک تر توان استقرار سریع تر در نقاط دور دست و آمادگی بیشتر برای عملیات در خارج از مرزها بود. در این راستا تدابیری برای کاهش پرسنل نظامی پایگاهها و مراکز فرماندهی و نیز کارآمدسازی تجهیزات و تسلیحات درنظر گرفته شد.

از همین رو شیراک رئیس جمهور پیشین فرانسه در سال ۱۹۹۶ اعلام کرد که خدمت وظیفه اجباری برچیده خواهد شد و در سال ۲۰۰۱ این تصمیم عملی شد.

طی یک دهه اخیر فرانسه در عملیات حفظ صلح در آفریقا خاورمیانه و بالکان مشارکت فعال داشته است ; به گونه ای که در سال ۲۰۰۴ تقریبا ۳۵۰۰۰ پرسنل نظامی فرانسه در خارج از کشور در ماموریت به سر می بردند . هم اکنون علاوه بر نیروهای فرانسوی مستقر در سنگال ساحل عاج گابن جیبوتی و جمهوری آفریقای مرکزی فرانسه به افغانستان نیز به منظور کمک به ناتو و لبنان به دنبال آتش بس ۲۰۰۶ نیرو اعزام کرده است .

۲ ) زمینه های شکل گیری دکترین جدید

همان گونه که گفته شد پایان جنگ سرد طلیعه عصر جدیدی در سیاست بین الملل بود . محیط استراتژیک جدیدی که از اوائل دهه ۱۹۹۰ بر صحنه جهان حکمفرما شد بسیار پیش بینی ناپذیر بود و این امر برنامه ریزی برای نیروهای نظام را با دشواری زیادی روبرو می ساخت . در دوران جنگ سرد نیاز به برنامه ریزی برای جنگ های تمام عیار احساس می شد در حالی که در محیط جدید نیاز به شرکت در جنگ های بسیار محدودتر و در مناطق دورتر از جمله اولویت ها محسوب می گردید. این جنگ های محدود که در دو قالب جنگ های نامتقارن (مانند جنگ در عراق و افغانستان ) و عملیات قهری با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته (مانند حملات هوایی ناتو علیه صربستان ) به منصه ظهور رسیده بودند مقتضیات خاص خود را داشتند و لازمه دست زدن به آنها مجهز بودن به نیروهای پر تحرک و به کارگیری تکنولوژی های روز بود. از سوی دیگر حوادث ۱۱ سپتامبر تهدیدات تروریستی را به عیان ترین شکل خود آشکار ساخت . مقابله با تروریسم خود مستلزم سازوکارهایی است که در راس آنها تقویت اطلاعات و سرویس های مخفی وجاسوسی قرار دارد و استراتژی جدید باید لوازم این کار را مهیا سازد.

همچنین در کنار عوامل فوق باید از محدودیت های مالی نیز یاد کرد. در حال حاضر سیاست گذاران فرانسوی با محدودیت تخصیص خود را صرف امور دفاعی می کند و این رقم در مقایسه با) GDP (بودجه روبرو می باشند . هر چند که فرانسه ۵ ۲ درصد تولید ناخالص داخلی متوسط این نرخ در میان کشورهای عضو ناتو (جز آمریکا) که ۱ ۷۴ درصد است نسبتا بالا می باشد اما از۴ درصدی که آمریکا به امور دفاعی اختصاص داده بسیار کمتر می باشد . از سوی دیگر به موجب « پیمان ثبات و رشد اروپا » کسر بودجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نباید از ۳ درصد تجاوز کند. همین امر سبب می شود که هرگونه افزایش در بودجه دفاعی تنها از طریق تغییر در اولویت های بودجه و یا افزایش مالیات ها میسر باشد که هیچ یک محتمل به نظر نمی رسد. از این رو این گونه ملاحظات مالی در تدوین سند دکترین نظامی و اولویت های آن بسیار تاثیرگذار می باشند.

با توجه به آنچه گفته شد ضرورت بازنگری در دکترین دفاعی و امنیتی فرانسه احساس شد . البته کتاب سفید قبلی که در سال ۱۹۹۴ انتشار یافته بود به شکل محدود تجدید ساختار ارتش برای تطبیق با وضعیت پس از جنگ سرد را مدنظر قرار داده بود و درآن تغییر جهت گیری از جنگ قاره ای به عملیات ماورا بحار مورد تاکید قرار گرفته بود. اما توانایی ها و تجهیزات ارتش فرانسه همچنان بر مبنای تصمیماتی شکل گرفته بود که در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی اتخاذ شده بودند و بازتاب استراتژی سنتی گلیستی یعنی حفظ استقلال بر اساس بازدارندگی هسته ای و فرض دشمنی بود که دارای ارتشی منظم است و جنگ با آن از نوع متقارن خواهد بود.

افزون بر این زمان تدوین کتاب سفید قبلی سال های اولیه پس از پایان جنگ سرد بود و در این فاصله عامل دیگری یعنی تروریسم بین الملل نیز وارد صحنه شده بود و لازم بود که مقتضیات مربوط به مقابله با تروریسم نیز در دکترین نظامی جدید مدنظر قرار گیرد.

به طورکلی ضرورت هایی که تدوین سند جدید دکترین دفاعی و امنیتی فرانسه را موجب شد مبتنی بر این امر بود که اندازه و توانایی های ارتش فرانسه دیگر منعکس کننده ماموریت های آینده آن نیست . در شرایط جدید جهانی بنا به گفته سارکوزی دیگر تهاجمی در کار نیست بلکه نیاز به استقرار نیرو برای مشارکت در ایجاد ثبات در مناطق بحرانی وجوددارد و نیز فوری ترین تهدید برای فرانسه انجام حملات تروریستی علیه این کشور است .

● اصول و مبانی دکترین جدید

با توجه به این ضرورت ها دکترین نظامی جدید فرانسه در بردارنده عناصری است که امکان پاسخ گویی بهتری به چالش های ناشی از محیط جدید را فراهم می سازد. در دکترین جدید بر عناصری نظیر تقویت سرویس های مخفی گردآوری اطلاعات از فضا کاهش پرسنل نظامی و مدرنیزه کردن تجهیزات نظامی تاکید ویژه به عمل آمده است .

الف ) تقویت اطلاعات نظامی

در واقع در بازنگری به عمل آمده نقش جدیدی به امور دفاعی اضافه شده است بدین معنی که بر چهار نقش قبلی که عبارت از بازدارندگی حفاظت پیشگیری و مداخله بودند نقش « شناسایی و پیش بینی » نیز افزوده شده است . دراین راستا بر تقویت استفاده از عوامل انسانی تاکید به عمل آمده و قرار بر این شده است که یک آکادمی اطلاعات برای تربیت جاسوسان نخبه تاسیس شود.

از سوی دیگر در زمینه تقویت سخت افزاری فعالیت های اطلاعاتی نیز قرار است گام های مهمی برداشته شود. تصویربرداری و استراق سمع در این خصوص از جایگاه ویژه ای برخوردار خواهند بود و برای این منظور از ماهواره ها و گیرنده هایی استفاده خواهد شد که بر روی هواپیماهای که در دسامبر ۲۰۰۴ به فضا پرتاب شد و از امکانات A شناسایی و بدون سرنشین نصب می شوند . همچنین ماهواره نظامی دیده بانی هلیوس ـ ۲ مناسبی برخوردار است برای مقاصد جاسوسی تجهیز خواهد گردید . قرار است که تا سال ۲۰۲۳ اعتبار سالانه ای که به مسائل نظامی فضایی اختصاص می یابد دو برابر شود . این رقم در سال جاری ۳۸۰ میلیون یورو بوده است .

به ریاست رئیس ) CNR (همچنین جهت نظارت و هماهنگی بیشتر در امور اطلاعاتی بر اساس دکترین جدید یک شورای ملی اطلاعات جمهور تشکیل خواهد شد و یک هماهنگ کننده آن را اداره خواهد کرد. وظیفه این شورا هماهنگ سازی فعالیت های سرویس های اطلاعاتی موجود خواهد بود.

ب ) کارآمدسازی نیروها و تجهیزات

صورت ) RMA (بر اساس دکترین نظامی جدید فرانسه سازمان دهی مجدد نیروهای نظامی باید براساس اصول « انقلاب در امور نظامی » گیرد. مفهومی که ابتدا در ایالات متحده شکل گرفت وسپس در میان کشورهای اروپایی بریتانیا نیز آن را به کار گرفت . بر اساس این مفهوم تحرک نیروهای نظامی و توانایی استقرار سریع آنها در نقاط دور دست در صدر اولویت ها قرار می گیرد. تاکنون ارتش فرانسه (نیروهای زمینی هوایی و دریایی ) و سیستم های تسلیحاتی آن به گونه ای طراحی شده بودند که درمحیطی به عملیات بپردازند که متاثر از الزامات ناشی از جنگ سرد و یا به عبارتی جنگ کشور با کشور بود . حال به منظور دستیابی به توان عملیاتی جهت استقرار سریع ۳۰ هزار نیرو در خارج از کشور لازم است منابع و امکانات موجود تغییر جهت پیدا کنند. در این راستا کوچک تر کردن واحدهای زرهی و لشگرهای توپخانه و پیاده نظام و نیز عناصری از نیروهای هوایی و دریایی که عمدتا برای دفاع در برابر حملات متعارف طراحی شده بودند مدنظر قرار می گیرد.

به همین منظور تصمیم گرفته شد که ساخت دومین ناوهواپیمابر هسته ای فرانسه به ۵ سال دیگر موکول شود اما ساخت یک زیردریایی هسته ای دیگر در اولویت قرار گیرد . همچنین درچارچوب این برنامه ریزی جدید کاهش ۲۴ درصدی پرسنل نظامی حذف ۵۴ هزار پست نظامی ظرف هفت سال آینده و رساندن تعداد نیروهای آماده به رزم به ۸۸ هزار نفر در دستور کار قرار دارد .

ج ) گزینه های استراتژیک و پیامدهای آنها

در چارچوب دکترین جدید و با توجه به محدودیت های مالی جهت تامین هزینه های دفاعی و نیز چشم انداز جهت گیری های استراتژیک فرانسه در زمینه سیاست خارجی می توان چهار گزینه کلی را در رویکردهای دفاعی و امنیتی فرانسه متصور شد که هر یک الزامات خاص خود را دارا می باشند.

عملیات ثبات سازی و بازسازی در برابر عملیات جنگی پیشرفته

هر یک از این دو گزینه از الزامات خاص خود برخوردار می باشند. گزینه عملیات ثبات سازی و بازسازی در مناطق و یا کشورهای بحران زده مستلزم تقویت نیروهای چندمنظوره سرمایه گذاری بر روی هواپیماهای بدون سرنشین نفربرهای زرهی حمل و نقل استراتژیک تانک های سبک هلیکوپترهای سنگین و اتکا به آمریکا برای کسب اطلاعات می باشد. در حالی که گزینه عملیات جنگی پیشرفته نیازمند آن است که بر تکنولوژی های پیشرفته و حساس تاکید به عمل آید; از تعدادنفرات کاسته شود امکانات استراتژیک نظیر بازدارندگی سیستم های فضایی و دفاعی موشکی تقویت شود; و ارتش به صورت ارتشی کوچک و کاملا حرفه ای در آید.

انتخاب هر یک از دو گزینه فوق و رابطه توازن میان این دو به نقش ناتو و اتحادیه اروپا در آینده و چگونگی تعامل این دو نهاد با یکدیگر بستگی خواهد داشت .

● وابستگی متقابل در برابر استقلال

این گزینه به پذیرش وابستگی متقابل بیشتر از جانب فرانسه و حفظ استقلال سنتی این کشور مربوط می شود. میل به استقلال که همواره در تاریخ فرانسه وجود داشته است سبب گردیده که نیروهای مسلح فرانسه همواره در میان قدرتمندترین ارتش های جهان قرار داشته باشند. با همه اینها تحت شرایط موجود پذیرش میزان بیشتری از وابستگی متقابل برای فرانسه وسوسه انگیز است چون این امر می تواند موجب آزاد شدن منابع مالی قابل توجهی شود و به فرانسه امکان دهد که توجه خود را معطوف به ارتقای قابلیت های خود در برخی حوزه های کلیدی نماید.

از سوی دیگر انتخاب فرانسه برای اتحادیه اروپا نیز سرنوشت ساز خواهد بود تکمیل پروژه موسوم به سیاست امنیتی و دفاعی اروپا که به موجب آن توانایی های دفاعی اروپا با افزایش سطح هزینه های دفاعی از یک سو و پرهیز از دوباره کاری در میان کشورهای عضو) ESDP ( اتحادیه افزایش خواهد یافت از اهمیت فراوانی برخوردار است . این مهم هنگامی حاصل خواهد شد که کشورهای عضو اتحادیه در مسیر وابستگی متقابل گام بردارند و این امر در مورد فرانسه که صاحب قدرتمندترین ارتش اروپایی است بیش از دیگران صدق پیدا می کند. از این رو فرانسه باید پیشگام شود. با یک کاسه کردن منابع و امکانات اتحادیه اروپا بهتر خواهد توانست به تکنولوژی های نظامی بسیار پیشرفته و گران قیمت دست پیدا کند و بدین ترتیب توان عملیاتی خود را بهبود بخشد.

● پراکندگی امکانات در برابر تمرکز امکانات

این گزینه به حفظ پایگاههای کنونی فرانسه در سراسر جهان و یا در مقابل تمرکز نیروهای فرانسه در قاره اروپا مربوط می شود. از قرن هجدهم بدین سو فرانسه دارای پایگاههای نظامی دائمی در چهارگوشه جهان از جمله جنوب اقیانوس آرام آمریکای جنوبی و آفریقا بوده است . این پایگاهها اینک برای عملیات ثبات سازی به ویژه در آفریقا دارای کاربردهای استراتژیک می باشند. با این حال با توجه به اینکه حفظ این پایگاهها مستلزم صرف هزینه های سنگینی برای فرانسه است تمرکز دادن قسمت اعظم این نیروها در خاک فرانسه و سرمایه گذاری در زمینه آموزش نیروهای ویژه و حمل ونقل استراتژیک می تواند گزینه بهتری برای فرانسه باشد. البته انجام این کار مشروط به مجهز بودن به یک نیروی بسیار متحرک است که توان استقرار سریع در نقاط دور دست را داشته باشد این امر به فرانسه امکان خواهد داد که نیروهای بیشتری را به نقاط بیشتری از جهان اعزام دارد.

با توجه به اینکه سارکوزی متعهد شده است که در موافقت نامه های دفاعی متقابل فرانسه با کشورهای آفریقایی تجدید نظر کند و از سوی دیگر تصمیم فرانسه به ایجاد پایگاه در ابوظبی را اعلام کرده است به نظر می رسد که فرانسه راه میانه را در پیش گیرد و با اتخاذ یک سیستم دو یا سه لایه در مناطق استراتژیک کلیدی چند پایگاه عمده داشته باشد و در نقاط دیگری که از اهمیت استراتژیک کمتری برخوردارند به چند تاسیسات کوچک تر که ممکن است در مواقع غیر بحرانی خالی نیز باشند قناعت کند.

● مداخله در برابر امنیت داخلی

این گزینه به تصمیم فرانسه به اتخاذ یک استراتژیک با گستره جهانی و یا حفاظت از خود در داخل خاک خود مربوط می شود. در اینجا نیز انتخاب فرانسه پیامدهای مهمی برای ناتو و سیاست امنیتی و دفاعی اروپا خواهد داشت . نقش آفرینی بیشتر فرانسه در امور بین الملل می تواند منجر شود . تصور بر این ESDP به مشارکت بیشتر فرانسه در ماموریت های حفظ صلح و ایجاد ثبات در نقاط مختلف جهان درقالب ناتو و یا است که انتخاب این گزینه به نفع توسعه هر چه بیشتر دفاع اروپایی خواهد بود هر چند که به زیان ناتو نیز تمام نخواهد شد و این دو نهاد می توانند نقش مکمل یکدیگر را داشته باشند. از سوی دیگر تمرکز بر امنیت داخلی سبب خواهد شد که توانایی اتحادیه اروپا برای انجام عملیات در ماورابحار و نیز همبستگی فراآتلانتیکی به دلیل امتناع فرانسه از مشارکت در ماموریت های ناتو مانند ماموریت های فعلی آن در افغانستان دچار نقصان شود. این امر همچنین از نفوذ و تاثیرگذاری فرانسه در مسائل مهم بین المللی نیز خواهد کاست .

به نظر می رسد که فرانسه همچنان در پی آن باشد که به عنوان یک قدرت بزرگ اروپایی در صحنه بین المللی نقش آفرینی کند در نتیجه انتخاب گزینه دوم و تمرکز صرف بر امنیت داخلی از جانب فرانسه درشرایط کنونی مقتضی به نظر می رسد.

● پیامدهای سیاست خارجی دکترین جدید

در خصوص پیامدهای سیاست خارجی دکترین جدید باید گفت که این دکترین در راستای توانمندتر ساختن فرانسه و نیز اتحادیه اروپا برای اقدام مستقل و در نتیجه تاثیرگذاری بیشتر در صحنه بین المللی است . لازمه این کار برای فرانسه آن خواهد بود که رویکرد دو جانبه را کنار بگذارد و در عوض در قالب اتحادیه اروپا تلاش کند به همکاری های خود با ناتو و دیگر سازمان های منطقه ای وسعت بخشد این امر با حفظ برنامه هسته ای بازدارنده فرانسه منافاتی نخواهد داشت .

الف ) پیوستن مجدد به فرماندهی نظامی ناتو

از همین رو یکی از برنامه هایی که سارکوزی پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهوری فرانسه در مه ۲۰۰۷ به دنبال آن بوده است پیوستن مجدد به فرماندهی نظامی یکپارچه ناتو بوده است . سارکوزی قصد دارد تا با این کار ضمن تقویت رویکرد فرآتلانتیکی خود برای هویت دفاعی اروپا حامیان بیشتری در میان اعضای اروپایی ناتو دست و پا کند.

ب ) تقویت رویکرد فراآتلانتیکی

سارکوزی تلاش کرده است که از زمان رسیدن خود به مقام ریاست جمهوری همکاری های فرانسه با آمریکا را به ویژه در خصوص مسائلی نظیر مقابله با ایران منع گسترش سلاح های کشتار جمعی و افزایش توانایی ناتو برای عملیات خارج از اروپا افزایش دهد.

ج )تقویت توانایی دفاعی اروپا

از آنجا که فرانسه با توجه به امکانات و وسائل محدود خود دیگر به تنهایی قادر نیست بار مالی یک سیاست دفاعی مستقل را به دوش کشد در پی تقویت این اندیشه دیرینه برآمده است که فرانسه قوی را در اروپای قوی جستجو کند. اروپای قوی نیز بدون داشتن یک صدای واحد در صحنه دیپلماسی جهان و بدون داشتن پشتوانه نظامی لازم جهت مشارکت فعال در عملیات نظامی در ماورابحار به منظور ثبات سازی و حفظ صلح شکل عملی به خود نخواهد گرفت . از این رو فرانسه می کوشد تا در جهت تقویت و ارتقای هویت دفاعی اروپا گام های لازم را بردارد.

د) تغییر جهت گیری به سمت مناطق حیاتی تر به جای مناطق نفوذ سنتی

اقدام سارکوزی برای تاسیس پایگاه نظامی درابوظبی هر چند که پیش بینی استقرار تنها ۷۰۰ نیرو در آن به عمل آمده و از آن به عنوان محلی برای تسهیل همکاری های فزاینده نظامی فرانسه با امارات متحده عربی و قطر یاد می شود یعنی دو کشوری که فرانسه با آنها قراردادهای تضمین امنیتی به امضا رسانده است نشانگر تغییر جهت گیری حضور نظامی فرانسه از آفریقا به منطقه خلیج فارس و حتی آسیا می باشد. امروزه این منطقه به لحاظ استراتژیک از اهمیت خاصی برخوردار است . بحران هسته ای ایران و احتمال بروز درگیری نظامی در منطقه خلیج فارس و به خطر افتادن جریان آزاد عبور نفت ; درگیری در مرزهای افغانستان و پاکستان ; آسیای مرکزی و مسئله انرژی ; و نیز قدرت های نوظهور یعنی چین و هند همگی حکایت از این امر می کنند.

ه) تعدیل در سیاست عربی فرانسه

دولت جدید فرانسه تلاش کرده است که در برخورد خود با مسائل خاورمیانه روابط نزدیک تری با اسرائیل برقرار سازد. این به معنای آن است که سیاست عربی فرانسه که از زمان ژنرال دو گل و پس از جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در ۱۹۶۷ پایه ریزی شد مورد تعدیل قرار خواهد گرفت . هر چند که این امر به معنای طرفداری یکجانبه از اسرائیل نخواهد بود.

و) تداوم جاه طلبی ها

دکترین نظامی جدید فرانسه و به طور کلی رویکرد سیاست خارجی و امنیتی این کشور طی یک سال گذشته حکایت از آن دارد که فرانسه با وجود منابع و امکانات محدود خود همچنان مایل است جاه طلبی های خود را حفظ کند. ازجمله شواهد این امر می توان به حفظ زرادخانه هسته ای تحت فرماندهی فرانسه حفظ نفوذ در آفریقا (برای مثال مداخله نیروهای فرانسوی برای مقابله با شورشیان چاد که پایتخت را در در تصرف خود گرفته بودند) مجهز بودن به یک ناو هواپیما بر (شارل دوگل ) که در اروپا منحصر به فرد است ایده تشکیل یک نیروی ضربتی دریایی اروپایی با محوریت فرانسه و انگلیس ایجاد پایگاه در امارات متحده عربی و فروش اسلحه به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و از همه مهم تر برنامه ریزی برای مشارکت در یک جنگ کامل و حضور در یک منازعه محدود دیگر به طور همزمان اشاره کرد. این برنامه ریزی شامل تشکیل یک نیروی بسیار متحرک ۶۰ هزار نفره با ۷۰ هواپیمای جنگی و یک گروه دریایی کامل می شود که حوزه فعالیت آن پهنه ای را در بر می گیرد که از آتلانتیک شمالی تا اقیانوس هند امتداد دارد. پایگاههای نظامی فرانسه در امارات جیبوتی و رئونیون برای این گونه عملیات پشتیبانی لازم را فراهم خواهد ساخت .

● نتیجه گیری

تحولات پس از دوران جنگ سرد و به ویژه پس از ۱۱ سپتامبر شرایط جدیدی را پدید آورد که محیط استراتژیک کلیه کشورها را دستخوش دگرگونی ساخت . فرانسه نیز از این امر مستثنی نبود و به دلیل نقش خاصی که در دوران جنگ سرد به عنوان یک قدرت موازنه گر بین دو بلوک بازی می کرد نسبت به تحولات صورت گرفته حساسیت بیشتری نیز از خود نشان داد در واقع تحولات مزبور از اهمیت فرانسه به عنوان یک بازیگر مهم در عرصه بین المللی کاستند. در هر حال شرایط جدید پس از دوران جنگ سرد فرانسه را وادار ساخت تا در دو مقطع یکی در سال ۱۹۹۴ و دیگری هنگامی که عامل تروریسم بین الملل باحدت و شدت بیشتری وارد صحنه شده بود یعنی در سال ۲۰۰۸ در دکترین دفاعی و امنیتی خود بازنگری کند . در کتاب سفید ۲۰۰۸ که منعکس کننده اولویت های جدید دفاعی فرانسه در پرتو محدودیت های مالی آن می باشد بلندپروازی فرانسه برای ایفای نقش به وجود آورنده ثبات در مقیاس جهانی در کنار کوچک سازی ساختار نیروهای نظامی و کاهش پرسنل دیده می شود. این امر به خوبی نشان از آن دارد که در این دکترین دیدگاه های رقیب در خصوص امنیت ملی توانسته اند هر یک به نوعی نظرات خود را به کرسی بنشانند حال در عمل کدام دیدگاه سهم بیشتری را به خود اختصاص خواهد داد موضوعی است که به تحولات آتی به ویژه در ارتباط با اتحادیه اروپا و ناتو بستگی خواهد داشت .

اما آنچه در این دکترین می تواند جالب توجه باشد احتمال بروز منازعات منطقه ای عمده و چگونگی مشارکت فرانسه در آنها می باشد. بر اساس این دکترین در چنین سناریویی تصمیم به مداخله فرانسه منوط به تحقق دو شرط می باشد; یکی اینکه به منافع استراتژیک فرانسه ضربه مستقیم وارد آمده باشد و دیگر آنکه عملیات در چارچوب اقدامی چند جانبه باشد. البته در دکترین نظامی فرانسه آمده است که مشارکت فرانسه الزاما به صورت دخالت در انجام عملیات وسیع و گسترده نخواهد بود بلکه می تواند شامل مجموعه ای از عملیات متنوع باشد; از جمله خارج ساختن شهروندان فرانسوی از منطقه مورد منازعه عملیات حفظ صلح عملیات نیروهای ویژه و وارد آوردن ضربات دقیق به اهداف از پیش تعیین شده همچنین تامین امنیت رفت و آمدهای دریایی در مناطق حساس و به ویژه تنگه ها می تواند جزئی از آن عملیات باشد.

فرانسه با داشتن حدود ۲۵۰ هزار نیروی منظم بزرگترین ارتش در اروپا محسوب می شود و به لحاظ تعداد نیرو مقام سیزدهم و به لحاظ بودجه بعد از آمریکا مقام دوم را در جهان داراست

فرانسه پس از آمریکا و روسیه سومین قدرت هسته ای بزرگ دنیا به حساب می آید

در فرانسه رئیس جمهور فرمانده عالی نیروهای مسلح به شمار می آید و دفاع از تمامیت ارضی حفاظت از منافع فرانسه در خارج از کشور و حفظ ثبات جهانی از جمله اهداف این نیروها می باشد

دکتر نظامی فرانسه در دوران پیش از جنگ سرد و با الهام از اصول گلیسم بر سه رکن استقلال ملی بازدارندگی هسته ای و خودکفایی نظامی استوار بود

طی یک دهه اخیر فرانسه در عملیات حفظ صلح در آفریقا خاورمیانه و بالکان مشارکت فعال داشته است

در دکترین نظامی جدید فرانسه بر عناصری نظیر تقویت سرویس های مخفی گردآوری اطلاعات ازفضا کاهش پرسنل نظامی و مدرنیزه کردن تجهیزات نظامی تاکید ویژه به عمل آمده است

میل به استقلال که همواره در تاریخ فرانسه وجود داشته است سبب گردیده که نیروهای مسلح فرانسه همواره در میان قدرتمندترین ارتش های جهان قرار داشته باشند

دکترین نظامی جدید فرانسه در راستای توانمندتر ساختن فرانسه و نیز اتحادیه اروپا برای اقدام مستقل و در نتیجه تاثیرگذاری بیشتر در صحنه بین المللی است

در دکترین نظامی جدید فرانسه بلندپروازی این کشور برای ایفای نقش به وجود آورنده ثبات در مقیاس جهانی در کنار کوچک سازی ساختار نیروهای نظامی و کاهش پرسنل دیده می شود

دکتر پیروز ایزدی