سردرد میگرنی

میگرن یكی از شایع ترین علل سر درد می باشد سردردمیگرنی سردردی است دوره ای, ضربان دار و دل زننده و همراه با رنگ پریدگی, تهوع و استفراغ كه از ۴ تا ۴۲ ساعت ممكن است به طول بیانجامد

درطی سردرد بیمار از نور و صدا گریزان است، پس از اتمام سردرد بیمار خسته به نظر می‌رسد، بد خلق و كم تحمل می‌شود.

حمله میگرن به دو صورت رخ می‌دهد:

۱- میگرن بدون Aura )اورا یا پیش درآمد)، یا میگرن كلاسیك

۲- میگرن معمولی یا میگرن common.

در میگرن همرا «اورا»، چند دقیقه قبل از شروع سردرد بیمار از یك سری علائم خاص شاكی است كه شایع‌ترین آن علائم، بینایی است كه به صورت مشاهده جرقه‌های نورانی، خطوط زیگزاك و یا لكه‌های تاریك در جلوی میدان بینایی می‌باشد. از اوراهای دیگر حس سوزن سوزنی شدن نیمی از بدن، احساس سرگیجه و لكنت زبان می‌باشد. میگرن بدون «اورا»، ۱۵% موارد میگرن را تشكیل می‌دهد. متعاقب اورا كه مدت آن ۳۰-۵ دقیقه است، سردرد خفیف تا شدیدی بروز می‌كند كه اغلب ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌كشد، گاه شدت سردرد به اندازه‌ای است كه بیمار باید كارهای خود را كنار بگذارد. سردرد میگرنی معمولاً یكطرفه است.

همه گیر شناسی:

میگرن بیشترین نوع سردرد در تمام جوامع بشری است. میگرن سردردی است با زمینه ارثی و خانوادگی كه از هنگام كودكی، نوجوانی یا اوایل میانسالی آغاز می‌شود. میگرن كلاسیك در خانم‌ها شایع‌تر است و جنبه ارثی و فامیلی آن ۸۰-۶۰% می‌باشد.

سبب شناسی و بیماری زایی میگرن:

دو عملكرد عصبی- عروقی در ایجاد میگرن دخالت دارند:

پیدایش «اورا» ناشی از انقباض عروق در سیستم عروقی اعصاب مركزی است، به طوری كه پیدایش علائم عصبی در رابطه با انقباض عروقی و ایجاد كم خونی است. متعاقب انقباض عروق، گشادی عروق سبب ایجاد سردرد ضربان‌دار می‌شود. در میگرن یك فعالیت الكتریكی مهاری به صورت آهسته در سرتاسر قشر مغز منتشر می‌شود و سپس فعالیت هسته‌های واقع در ساقه‌ی مغز از طریق رفلكس عروقی-‌تری ژمینال، برانگیزنده سردرد می‌شوند كه این كار از طریق ایجاد التهاب نوروژنیك از طریق عصب‌تری ژمو(سه قلو) و آزادسازی ماده‌ی p و از طریق تاثیر سروتونین بر روی گیرنده‌های عصبی انجام می‌شود. سروتونین یك میانجی عصبی است كه موجب انقباض عروق می‌شود.

عوامل تشدید كننده و تخفیف دهنده میگرن:

عواملی كه میگرن را ظاهر یا تشدید می‌نمایند شامل موارد زیر می‌باشد:

استرس و نگرانی‌های زندگی، قاعدگی در خانم‌ها، مصرف قرص‌های ضد بارداری، نور زیاد، كم خوابی، گرسنگی، مصرف بعضی از غذاها مثل پنیر، شكلات‌های حاوی كاكائو، نوشابه‌های الكلی، مركبات، پیاز خام و تغییرات آب و هوا.

خواب در ایجاد و تشدید سردرد میگرنی نقش مهمی ایفا میكند. در بعضی افراد میگرنی خواب سبب توقف درد می‌شود و برعكس گاه افراد میگرنی با خواب طولانی دچار سردرد می‌شوند.

معیارهای تشخیص سردرد میگرنی:

هر سردردی، میگرن نبوده و در سردرد میگرنی بایستی حداقل بیمار ۵ حمله سردرد كه بین ۴ الی ۷ ساعت طول بكشد، با حداقل دو خصوصیت از ۴ خصوصیت زیر همراه باشد:

۱- یكطرفه

۲- ضربان‌دار بودن

۳- شدت متوسط یا زیاد

۴- تشدید سردرد با فعالیت بدنی و به علاوه سردرد همراه با تهوع، استفراغ، گریز از نور و صدا باشد و هیچ گونه اختلال ساختمانی در مغز بیمار مشاهده نشود.

آیا فرد مبتلا به میگرن نیاز به تصویرنگاری(CT scan, MRI) دارد؟

هرگاه بیمار دچار سردرد میگرنی تمام معیارهای تشخیص میگرن را دارا باشد و ومعاینه عصبی نیز طبیعی باشد نیاز به تست‌های آزمایشگاهی و تصویر نگاری مغز نمی‌باشد.

درمان میگرن:

اولین اقدام در درمان میگرن، آگاه نمودن بیمار از اینكه دچار ضایعه عضوی مغز نظیر تومور مغزی نمی‌باشد است، زیرا بیماران پیوسته از این كه مبادا تومور مغزی داشته باشند اضطراب دارند، گام بعدی در درمان میگرن، تفهیم این نكته به بیمار است كه بهبودی فقط با تجویز دارو توسط پزشك امكانپذیر نمی‌باشد و بایستی اقدامات زیر را نیز رعایت نماید:

۱- پرهیز از خستگی زیاد

۲- خواب منظم داشته باشد و در روزهای تعطیل بیش از روزهای دیگر هفته نخوابد

۳- پرهیز از مصرف غذاهایی كه بر حسب تجربیات قبلی باعث بروز سردرد شده‌اند

۴- پرهیز از محیط‌های پراسترس و سر و صدا و نور زیاد

۵- پرهیز از نگهداشتن سر و گردن در یك وضعیت ثابت برای مدت طولانی

درمان داروئی میگرن:

درمان میگرن شامل دو قسمت است:

۱- تسكین سردرد در زمان حمله حاد

۲- پیشگیری از حملات بعدی

درمان مرحله حاد سردرد شامل مصرف ارگوتامین و تریپتان‌ها می‌باشد، این داروها بایستی در مرحله «اورا» یا در ابتدای سردرد مصرف شود.

داروهای پیشگیری كننده از میگرن عبارتند از:

پروپرانولول، آمی تریپتیلین، سدیم والپرات و چندین داروی دیگر. طول مدت زمان مصرف دارو به عنوان پیشگیری ۴ تا ۶ ماه می‌باشد.