خــودت رو دسـت کم نــگیر

اعتماد به نفس بالا, محافظ کودک در مبارزه با مشکلات زندگی است کودکانی که احساس کاملا خوبی نسبت به خود دارند و راحت تر با تعارضات و فشارهای زندگی کنار می آیند شاد هستند و از زندگی لذت می برند

اعتماد به نفس بالا، محافظ کودک در مبارزه با مشکلات زندگی است. کودکانی که احساس کاملا خوبی نسبت به خود دارند و راحت‌تر با تعارضات و فشارهای زندگی کنار می‌آیند شاد هستند و از زندگی لذت می‌برند. این دسته از کودکان به واقعیت‌ها توجه کرده و به طور کلی خوش‌بین هستند. برعکس، کودکانی که اعتماد به نفس پایین دارند، تعارضات و مشکلات زندگی برای آن‌ها موجب ناکامی و اضطراب شدید می‌شود. کودکانی که با ضعف به خودشان می‌نگرند برای ‌حل مشکلات، ناتوان خواهند ماند. اگر دچار افکار انتقادی از خودشان شوند مانند «من خوب نیستم» یا «من هیچ‌کار صحیحی نمی‌توانم انجام دهم» با برخورد به هر مشکل تازه منفعل، گوشه‌گیر یا افسرده‌ می‌شوند.

● اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس مجموعه اعتقادات یا احساساتی‌ است که ما نسبت به خود داریم به عبارت دیگر اعتماد به نفس میزان ارزشی است که برای خود قائل هستیم و این‌که چقدر خودمان را باور داریم.

در حقیقت شکل‌گیری اعتماد به نفس از دوران شیرخوارگی «صفر تا ۲ سالگی» آغاز می‌شود. در این دوران کسب مهارت‌های حرکتی ـ شناختی و موفقیت کودک در انجام بعضی فعالیت‌های مربوط به خود، مانند توانایی راه رفتن، غذا خوردن و ... در رشد خودباوری و اعتماد به نفس کودک موثر است.

از طرف دیگر باور کودک درباره خود، بر مبنای تعاملات او با اطرافیان، به‌خصوص در ابتدا با والدین شکل می‌گیرد. به این دلیل است که رابطه صحیح والدین با کودکان کمک موثری به تقویت خودباوری کودک می‌کند.

کودکی که اعتماد به نفس پایین دارد تمایلی برای امتحان کردن کارهای جدید ندارد. او درباره خودش به صورت منفی صحبت می‌کند و جملاتی مانند «من خوب نیستم» یا «من نمی‌توانم کاری را درست انجام دهم» یا «هیچ‌کس به من اهمیت نمی‌دهد» را عنوان می‌کند

● خصوصیات کودک متکی به نفس

▪ با دیگران به راحتی ارتباط برقرار می‌کند و به آسانی دوست پیدا می‌کند.

▪ از فعالیت‌های گروهی لذت می‌برد.

▪ نسبت به خود و دنیای اطرافش خوش‌بین است.

▪ از عقیده خود دفاع می‌کند، حتی اگر دیگران با او مخالفت کنند.

▪ وقتی کاری را شروع می‌کند آن را به اتمام می‌رساند و نسبت به حداکثر تلاش خود برای انجام کار، مطمئن است.

▪ تحمل پذیرش شکست یا نپذیرفتن از طرف دیگران را دارد و در صورت برخورد با شکست در فعالیت‌ها، مایوس نشده با انرژی بیشتری دوباره به پیش می‌رود.

▪ در موقعیت مناسب، بدون شک و تردید نقش رهبری را به‌عهده می‌گیرد یا لااقل در بعضی موفقیت‌ها انتظار رهبر شدن دارد.

▪ مهارت‌های حل مسئله در کودک متکی به نفس قوی است و برای حل فشارها و مشکلات روزمره زندگی، از روش‌های مختلف و مناسبی استفاده می‌کند.

▪ همیشه علاقه‌مند به شروع فعالیت‌ جدید است.

▪ نارضایتی خود را بدون سرزنش کردن دیگران و خود بیان می‌کند.

▪ نقاط قوت و ضعف خود را می‌شناسد.

● بچه منفی

کودکی که اعتماد به نفس پایین دارد تمایلی برای امتحان کردن کارهای جدید ندارد. او درباره خودش به صورت منفی صحبت می‌کند و جملاتی مانند «من خوب نیستم» یا «من نمی‌توانم کاری را درست انجام دهم» یا «هیچ‌کس به من اهمیت نمی‌دهد» را عنوان می‌کند. تحمل او در مقابل ناکامی پایین است، زود تسلیم می‌شود و منتظر کمک از طرف دیگران است. این‌گونه کودکان در مواجهه با مشکلات مکرر ضعیف‌تر می‌شوند و در مقابله با استرس‌های زندگی اولین عکس‌العمل‌ آن‌ها «من نمی‌توانم» است. آن‌ها نسبت به خود، اطرافیان و زندگی غالبا بدبین هستند.

● روش‌هایی برای تقویت اعتماد به نفس کودکان

▪ یک فنجانبه فرزندتان توجه کنید، به صحبت‌های او گوش کنید و از نصیحت‌کردن و ابراز انتقادت بپرهیزید.

▪ محبت خود را به کودک نشان دهید و به او بگویید که چقدر دوستش دارید.

▪ انتظارات خود را با سن، هوش، توانایی و مهارت‌های کودک تطبیق دهید.

▪ به فرزندتان اجازه تصمیم‌گیری دهید و به تصمیم‌های کودک برای امور شخصی «انتخاب لباس، نوع غذا، وسایل مورد نیاز و ...» احترام بگذارید.

▪ کودک خود را تحت فشار نگذارید و از بکن، ‌نکن‌های بی‌مورد پرهیز کنید.

▪ از اشتباهات کوچک فرزند خود چشم‌پوشی کنید و بیشتر رفتارهای مثبت او را مورد توجه قرار دهید.

▪ در صورتی‌که به تفاوت‌های فردی کودکان توجه کنید دیگر فرزند خود را با کودکان دیگر مقایسه نمی‌کنید.

▪ الگوی مثبت باشید. اگر نسبت به خود خشن و سخت‌گیر هستید و درباره توانایی و محدودیت‌های خود واقع‌بین نیستید خودتان را تعدیل کنید زیرا فرزندتان از شما الگو می‌گیرد.

برای تلاش کودک و نتیجه کار او ارزش قائل شوید. برای مثال اگر کودک‌تان در تیم فوتبال موفق نبوده است به او نگویید «خیلی خوب، بعدا بیشتر تلاش کن» بلکه به او بگویید «تو در این کار خیلی تلاش کردی و من به تلاش تو افتخار می‌کنم.»

افکار غیرمنطقی کودک نسبت به خودش را تصحیح کنید. گاهی کودک به درک نادرست درباره خودش جنبه واقعی می‌دهد. برای مثال کودکی که در مدرسه در تمام درس‌ها موفق است ولی در درس ریاضی مشکل دارد شاید بگوید «من دانش‌آموز بدی هستم» در اینجا کودک از تعمیم غلط استفاده کرده است و همین اعتقاد او را برای شکست آماده می‌کند. عکس‌العمل‌ مناسب ما به عنوان والدین این است که به او بگوییم «تو دانش‌آموز خوبی هستی و در تمام درس‌ها موفقی، برای خواندن درس ریاضی به زمان بیشتری نیاز داری که با هم کار خواهیم کرد.»

شروع سن مدرسه مرحله مهمی از مراحل رشد کودک است. به فعالیت‌هایی که در مدرسه انجام می‌دهد توجه کنید. همراه فرزندتان در گردش‌های دسته‌جمعی شرکت کنید، او را تشویق کنید تا دوستانش را برای بازی به خانه دعوت کند و اگر با دوست او ارتباط خانوادگی دارید او را به خانه دوستش ببرید.

فرصت‌های مناسبی برای او فراهم کنید تا فعالیت‌های مختلفی چون ورزش، موسیقی، نقاشی و ... را بیاموزد.

مسئولیت نهایی والدین آماده‌سازی کودک برای دستیابی به استقلال واقعی است. ما در صورتی می‌توانیم بگوییم این وظیفه را به‌خوبی انجام داده‌ایم که فرزندان ما هنگام ترک خانه و آماده‌شدن برای شروع زندگی جدید، بزرگسالانی با اعتماد به نفس بالا و سازگار با محیط باشند، زیرا میزان استقلال و اعتماد به نفس، رابطه عمیقی با هم دارند. به همین دلیل اگر بخواهیم فرزندان ما در مشکلات زندگی اعتماد به نفس خود را از دست ندهند باید پایه‌های اعتماد به نفس را در آنان تقویت کنیم. در نهایت ما برای جامعه فردا نیاز به افراد قوی و مطمئن به خود داریم که از پس مسائل خود برآیند. بنابراین بهتر است در کوچک‌ترین نهاد اجتماعی که خانواده است، زمینه را برای پرورش چنین افرادی آماده سازیم.

سیب سبز

باز نشر اختصاصی: مجله اینترنتی Bartarinha.ir