سردرد و بارداری

● مشکلی که در سه ماهه اول حاملگی شیوع بیشتری دارد
سردرد از مشکلات شایع مادران باردار است که شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است؛ در مورد انواع و احتمال خطر هرکدام از این سردردها …

مشکلی که در سه ماهه اول حاملگی شیوع بیشتری دارد

سردرد از مشکلات شایع مادران باردار است که شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است؛ در مورد انواع و احتمال خطر هرکدام از این سردردها مطالبی را در این نوشته خواهید خواند....

سردرد بارداری در سه‌ماهه اول ممکن است در تمام سر، قسمت پیشانی یا پشت سر مادر بروز کند و با علایم فشاری، ضربانی یا در موارد شدید همراه تهوع و استفراغ باشد. در بعضی خانم‌ها این سردردها معمولا صبحگاهی‌اند و در برخی دیگر بعدازظهر‌ها شروع می‌شوند. سردردهای سه‌ماهه اول چندان نگران‌کننده نیستند.

انواع سردردهای بارداری

سردردهای خوش‌خیم:

این سردردها از شایع‌ترین مشکلات خانم‌های باردار است. به‌نظر می‌رسد به علت تغییرات هورمونی و تغییرات جریان خون مغز به خصوص در سه‌ماهه اول بارداری شاهد سردردهای مادران باردار هستیم. سردردهای خوش‌خیم با افزایش سن بارداری به مرور کم می‌شوند.

معمولا در سه‌ماهه دوم بارداری از شدت و تواتر و دفعات این سردردها کاسته می‌شود اما استراحت، پرهیز از کم‌خوابی، رژیم غذایی مناسب، ورزش‌های سبک، اجتناب از استرس‌های شدید روحی و جسمی، پرهیز از مصرف دخانیات و نوشابه‌های گازدار و محرک و همچنین‌ موادغذایی تند و تیز در بهبودی این سردردها موثر دانسته شده‌اند.

سردرد میگرنی:

رفتار میگرن در خانم‌های باردار متفاوت است. در بعضی با شروع بارداری کاهش و در برخی دیگر افزایش می‌یابد.

میگرن سابقه‌دار:

خانم‌هایی که سابقا در دوران قاعدگی دچار تشدید سردرد می‌شده‌اند به احتمال زیاد در دوران بارداری هم دچار افزایش حملات میگرنی می‌شوند. این سردردها در سه‌ماهه دوم و سوم شایع‌ترند.

میگرن بارداری:

مادرانی که در بارداری میگرن را تجربه می‌کنند به خصوص اگر بالای ۳۵ سال باشند، امکان مواجهه با مخاطرات دیگری هم برایشان وجود دارد. مثلا افزایش خطر لخته‌شدن خون در رگ‌های محیطی و سکته‌های مغزی و قلبی. به همین دلیل به بانوانی که در دوران بارداری میگرن دارند توصیه می‌کنم سایر عوامل تهدیدکننده مثل فشارخون و چربی‌خون، چاقی و افزایش وزن ناگهانی را به طور دقیق کنترل کنند.

اولین تجربه میگرن:

خانم‌هایی که اولین سردرد میگرن عمرشان را در دوران بارداری تجربه می‌کنند، باید حتما بعد از زایمان تحت درمان جدی قرار بگیرند زیرا احتمال مزمن‌شدن این سردردها در آنها وجود دارد.

سردردهای ناشی از تومور:

همان‌طور که هر فردی ممکن است مبتلا به تومور شود خانم باردار هم می‌تواند دچار این مشکل بشود. یکی از مهم‌ترین تومورهایی که در دوران بارداری علایم خود را نشان می‌دهند تومورهای قسمت هیپوفیز هستند. در دوران بارداری خصوصا اواخر آن، هورمون‌های هیپوفیز مثلا هورمون پرولاکتین (هورمون موثر بر ترشح شیر) افزایش می‌یابند که می‌توانند سبب تومورهای هیپوفیزی شوند. این مشکل خود را به صورت سردرد و مشکلات بینایی نشان می‌دهد.

سردردهای ناشی از فشارخون:

پره اکلامپسی که عموما بین هفته ۲۰ تا ۳۰ بارداری شروع می‌شود در خانم‌های بارداری که دچار افزایش فشارخون هستند، رخ می‌دهد و تورم دست و پا و صورت در آنها دیده می‌شود. افزایش وزن غیرعادی و هفتگی، وجود پروتئین در ادرار و نوسانات فشار خون در این مادران سبب بروز سردردهای ناگهانی در آنها می‌شود. اگر این علایم جدی گرفته نشوند احتمال دارد که مادر دچار اکلامپسی یا مسمومیت بارداری شود که با بروز تشنج، اختلال سطح هوشیاری و اغما و در موارد پیشرفته مرگ همراه خواهد شد. شانس ابتلا به پره‌اکلامپسی در افرادی که اولین تجربه بارداری‌شان را دارند یا دچار دیابت، فشارخون یا بیماری کلیوی یا التهابی (مثلا لوپوس) هستند یا در خانواده‌شان سابقه مسمومیت بارداری بوده، بیشتر است.

دکتر علیرضا زالی

جراح مغز و اعصاب

استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی