ترسی که شیرین است

دانشمندان از گذشته‌های دور تصور می‌کردند، ماهی‌ها از نوعی ماده شیمیایی به‌عنوان یک علامت هشداردهنده استفاده می‌کنند تا دیگر ماهی‌ها را از وجود شکارکننده‌ها آگاه کنند. …

دانشمندان از گذشته‌های دور تصور می‌کردند، ماهی‌ها از نوعی ماده شیمیایی به‌عنوان یک علامت هشداردهنده استفاده می‌کنند تا دیگر ماهی‌ها را از وجود شکارکننده‌ها آگاه کنند. برای مثال در میان ماهی‌هایی که به صورت دسته جمعی زندگی می‌کنند، اگر یکی از ماهی‌ها به هر علت آسیب‌دیده و مجروح شود، دیگر ماهی‌ها دچار ترس و اضطراب شده، برای در امان ماندن از دست شکارکننده‌ها فرار را برقرار ترجیح داده، بسرعت از آن منطقه دور می‌شوند. دانشمندان این ماده شیمیایی را ماده ترس نامگذاری کرده‌اند،‌ اما تاکنون هیچ تحقیقی درباره ماهیت این ماده و مواد تشکیل‌دهنده آن انجام نشده بود. سولفات کوندرویتین ماده‌ای است که می‌توان آن را مهم‌ترین بخش تشکیل‌دهنده ساختار پوست بدن ماهی‌ها دانست.

به نظر می‌رسد این ماده، بتواند سرنخ‌هایی را در برداشته باشد که به دانشمندان کمک می‌کند، درباره ماده هشداردهنده‌ای که ماهی‌ها برای اعلام خطر از آن استفاده می‌کنند، به اطلاعاتی دست یابند. وقتی یک ماهی آسیب دیده و مجروح می‌شود این ماده تحت تاثیر آنزیم‌هایی که در بدن ماهی‌ها وجود دارد، به مولکول‌های شیرینی تبدیل می‌شود که در آب حل می‌شود. دانشمندان روی یکی از این مولکول‌های شیرین که گلیکوزامینو گلیکان کوندرویتین یا به اختصار GAG نام دارد، در میان گروهی از ماهی‌های راه راه مطالعات و تحقیقاتی را انجام داده‌اند.

نتایج به دست آمده نشان می‌دهد، سلول‌های اختصاصی در بخشی از مغز که مسئولیت پردازش اطلاعات دریافتی از مرکز بویایی را بر عهده دارد، این اخطار دهنده شیرین را ردیابی و شناسایی می‌کنند. این بخش از مغز به‌طور مستقیم با دیگر قسمت‌های مغز در ارتباط است و می‌تواند موجب واکنش سریع و فرار ماهی‌ها از آن محدوده شود.

محققان دریافته‌اند، گونه‌هایی که بسیار شبیه هم هستند نیز گاهی نسبت به علائم هشداردهنده‌ای که توسط ماهی‌هایی از یک گونه دیگر در آب آزاد و منتشر می‌شود، از خود واکنش نشان می‌دهند، اما گونه‌هایی که به هم شبیه نیستند این ویژگی را ندارند. به عبارت دیگر، می‌توان گفت، مجموعه‌ای از مولکول‌ها بوی شیرینی دارند که این بو به‌عنوان ماده هشدار دهنده اختصاصی برای هرگونه عمل می‌کند. از آنجا که مغز ماهی‌های راه راه نسبتا ساده است، به دانشمندان این امکان را می‌دهد تا بتوانند تغییراتی را که در سطح سلولی در مغز ماهی‌ها هنگام مواجهه با خطر اتفاق می‌افتد، مورد بررسی و مطالعه قرار دهند.

همچنین این یافته‌ها می‌تواند زمینه مناسبی برای بررسی چگونگی تنظیم واکنش‌های رفتاری و احساسی از طریق گروه‌های مختلف سلول‌های عصبی در مغز باشد. خوشبختانه ترس برای انسان‌ها شیرین نیست و می‌توانیم با خیال راحت از طعم و مزه شیرین بستنی، شکلات، شیرینی و... لذت ببریم.

مترجم: زهرا هداوند

منبع: wired