پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

سرمایه‌ اجتماعی و بازارهای سنتی


سرمایه‌ اجتماعی و بازارهای سنتی

بازارهای ایران با کاربری عمده‌ تجاری و فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، نمونه‌ قابل‌ملاحظه از فضاهای شهری محسوب می‌شوند که سرمایه‌ اجتماعی و فرهنگی نقش بسزایی در وضعیت اقتصادی آنها دارد.

«بازارهای ایران با کاربری عمده‌ تجاری و فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، نمونه‌ قابل‌ملاحظه از فضاهای شهری محسوب می‌شوند که سرمایه‌ اجتماعی و فرهنگی نقش بسزایی در وضعیت اقتصادی آنها دارد.

بازارهای تهران، تبریز و اصفهان همچنان شریان اصلی حیات شهری و مرکز فعالیت اجتماعی اقتصادی باقی مانده‌اند. این بازارها از نمونه‌های موفق و سرزنده‌ بازارهای ایران هستند که دارای خصوصیات کالبدی و ساختاری ویژه‌ای با سرمایه‌ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می‌باشند». مقاله‌ «نقش سرمایه‌ اجتماعی در وضعیت اقتصادی بازارهای سنتی در ایران» نوشته‌ دکتر محمدرضا پورجعفر و علی پورجعفر به بررسی بازارهای سنتی در شهرهای بزرگ همچون تهران، تبریز و اصفهان پرداخته و نقش سرمایه‌ اجتماعی را در وضعیت اقتصادی آنها تشریح می‌کند. به این منظور، نویسندگان مقاله ابتدا به تبیین مفهوم سرمایه‌ اجتماعی و پیشینه‌ آن در آرای اندیشمندانی چون کلمن، بوردیو، فوکویاما و گیدنز می‌پردازند و بعد وضعیت بازارهای سنتی ایران از این حیث را مورد مطالعه قرار می‌دهند. این مقاله در شماره‌ ۲۷ دوفصلنامه‌ مدیریت شهری به چاپ رسیده است.

در این مقاله ابتدا مفهوم سرمایه‌ اجتماعی در بیان متفکران اجتماعی و اقتصادی تشریح و شباهت‌ها و تفاوت‌های این تعاریف در نظر گرفته می‌شود. سپس رابطه‌ سرمایه‌ اقتصادی و سرمایه‌ اجتماعی از طریق آرای دو تن از متفکران، بوردیو و کلمن، مورد بررسی قرار می‌گیرد. رابطه‌ای که می‌تواند در بطن یک جامعه‌ سرمایه‌داری و در قالب ابزاری برای بهبود و افزایش سرمایه‌ اقتصادی مطرح شود (بوردیو) یا متوجه تفهیم نقش هنجارها و فرمان‌های درون شبکه‌ای اجتماع می‌شود و از این راه منبعی را برای سرمایه‌ انسانی به وجود می‌آورد(کلمن).

نویسندگان مقاله در بخش بعدی، مفهوم بازار و پیشینه‌ تاریخی و ساختار آن را مورد مطالعه قرار می‌دهند و با اشاره به کارکردهای اجتماعی و فرهنگی بازار به‌مثابه فضای شهری سرمایه‌ساز اجتماعی و اقتصادی، آن را مهم‌ترین عنصر شکل‌دهنده‌ فضای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر به حساب می‌آورند. پس از مطالعه‌ موردی بازارهای اصفهان، تهران و تبریز، نویسندگان مقاله به این نتیجه می‌رسند که بازارهای سنتی نسبت به فضاهای مدرن تجاری از سرمایه‌ اجتماعی بیشتری برخوردار هستند و به دلیل بهره‌مندی از جو اعتماد، رونق و پایداری اقتصادی بیشتری نیز دارند. متن کامل مقاله در آدرس زیر موجود است:

http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=۱۰۰۶۸۶۱&l=fa