مسکو و تصمیم درباره کره

آزمایش هسته ای و پس از آن آزمایش چند موشک میان و بلندبرد از سوی کرة شمالی دوستان و دشمنان این کشور از جمله امریکا, اروپا, ژاپن, کره جنوبی از یک سو و چین و روسیه را از سوی دیگر به واکنش واداشت

آزمایش هسته‌ای و پس از آن آزمایش چند موشک میان و بلندبرد از سوی کرة شمالی دوستان و دشمنان این کشور از جمله امریکا، اروپا، ژاپن، کره جنوبی از یک سو و چین و روسیه را از سوی دیگر به واکنش واداشت. روسیه که در ابتدا خواهان خویشتن‌داری در برابر اقدامات نظامی کره‌ شمالی شده بود، در ادامه و با استمرار آزمایشات موشکی این کشور بر ضرورت واکنش مناسب علیه پیونگ‌یانگ از جمله صدور قطعنامة جدی علیه این کشور تأکید کرد. اما در عین حال، مقامات کرملین با درنظر داشت ملاحظات راهبردی و ژئوپولیتیکی خود در شبه‌جزیرة کره مذاکره و راه‌حل دیپلماتیک را مناسب‌ترین و تنها راه‌کار حل مسئلة کرة شمالی عنوان کرده‌اند.

در همین راستا، شورای امنیت سازمان ملل متحد در حال تمهید قطعنامه‌ای است علیه فعالیت‌های هسته‌ای و موشکی کره شمالی است. اهمیت فعالیت‌های اخیر پیونگ‌یانگ به حدی بود که برخی مفسران سناریوهای مختلف حمله آمریکا و متحدانش به کره شمالی را متبادر کردند، و این در حالی است که کمتر کسی به این مسئله حتی فکر می‌کند امریکا به ماجراجویی جدیدی در نزدیکی مرزهای روسیه مبادرت کند. واقعیت آشکار این است که ایالات متحده، ژاپن و کره جنوبی پس از روی کار آمدن «لی‌میون‌باک» در سال ۲۰۰۸ برای از بین بردن کره شمالی متحد شده‌اند. امید بعضی ناظران به اینکه دولت باراک اوباما ابتکارات جدیدی در جهت حل و فصل دیپلماتیک این مسأله مطرح کند، برآورده نشده و پیونگ‌یانگ بر همین اساس ادعا می‌کند که سیاست کره‌ای اوباما، ادامه خط دولت بوش است.

هدف غایی ایالات متحده، نه غیر هسته‌ای کردن شبه جزیره کره، بلکه ایجاد کرة متحدی است که شریک ایالات متحده در امور جهانی باشد. به زبان ساده‌تر، کره شمالی باید از بین برود و به جای آن دولت متحد کره ایجاد شود که در عملیات پلیسی آمریکا در سراسر جهان نقش فرعی بازی کرده و در مرز روسیه و چین حکم تکیه‌گاه مهمی را برای حمایت از سیاست‌های واشنگتن داشته باشد. شخصیت‌های سیاسی و تحلیل‌گرانی که طرفدار مصمم گسترش ناتو به شرق بوده و در عین حال مقاومت پیونگ‌یانگ در برابر فشارهای آمریکا را محکوم می‌کنند، به این نکته توجه ندارند که در صورت از بین رفتن کره شمالی، در آینده نزدیک با ناتوی آسیایی نیز روبرو خواهیم شد که از ایالات متحده، ژاپن، کرة متحد و استرالیا تشکیل خواهد شد (استرالیا در سال ۲۰۰۷ با ژاپن قرارداد همکاری نظامی امضا کرد). در صورت شکل‌گیری این سناریو نیروهای آمریکایی که هم‌اکنون در قسمت جنوبی شبه جزیره مستقر هستند، به قسمت شمالی منتقل شده و در نزدیکی مرز ۱۴۰۰ کیلومتر با چین و مرز ۱۷ کیلومتری با روسیه مستقر خواهند شد. طبیعی است که آنها هدف از این اقدام را جلوگیری از دستیابی تروریست‌ها به زرادخانه‌های هسته‌ای کره شمالی و برقراری ثبات در این منطق عنوان کنند،» و غیره خواهد بود، اما این تنها بهانه‌ای برای حضور بلندمدت در این منطقه است.

کارشاسنان ستاد کل نیروهای مسلح روسیه بهتر از هر کسی می‌توانند عواقب نظامی- راهبردی تحقق این گزینه را برای امنیت روسیه و خاور دور تشریح کنند. اما به نظر می‌رسد تبعات این این تحول احتمالی حتی بدتر از از دست دادن جزایر کوریل خواهد بود که حرکت بلامانع زیردریایی‌های اتمی روسیه را به دریاهای آزاد تسهیل می‌کنند. اگر برای حل مسئلة کره راه حل نظامی انتخاب شود، این اقدام برای روسیه، شبه‌جزیرة کره و کل منطقة آسیای شرقی اثرات فاجعه‌باری به دنبال خواهد داشت. در کره جنوبی که مساحت آن حدود ۹۹ هزار کیلومتر مربع است، ۲۰ نیروگاه اتمی فعالیت می‌کنند و کافی است ۵-۴ عدد از این نیروگاه به وسیله بمب‌های متعارف هدف قرار گیرد تا تمام شبه جزیره کره برای زندگی انسانی نامناسب شود. ابرِ مسموم هسته‌ای یک ساعت بعد وارد آسمان منطقه پریموریه روسیه خواهد شد، اما بعید است که این آثار بیولوژیکی و زیست‌محیطی به سواحل آمریکا برسد.

تبعات سیاسی حملة نظامی احتمالی نیز بسیار جدی خواهد بود. با این ملاحظه، روسیه نباید در سیاست کره‌ای خود اشتباهات گذشته را تکرار کند. مسکو در نیمه اول دهة ۱۹۹۰ بیشتر از همه در تنبه اقدامات نظامی پیونگ‌یانگ عجله داشت و حتی زودتر از واشنگتن مجازات‌های اقتصادی علیه کره شمالی را پیشنهاد کرد. با این وجود، کشورهای غربی مسکو را از مذاکرات درباره حل و فصل اولین بحران هسته‌ای کره شمالی در سال‌های ۱۹۹۴-۱۹۹۳ و توافقات KEDO در سال ۱۹۹۵ کنار گذاشتند. آمریکا و کره جنوبی نیازی به مشارکت روسیه در مذاکرات چهار‌جانبة سال ۱۹۹۶ نیز ندیدند. این وضعیت در مذاکرات شش‌جانبه نیز احتمال تکرار داشت که عمدتاً با موضع‌گیری کره شمالی، امکان شرکت روسیه در این مذاکرات فراهم شد. در سال‌های ابتدایی دهة ۹۰ که مسکو روابط خود را با پیونگ‌‌یانگ به یک باره به هم زد، ناگهان متوجه شد که نه تنها پیونگ‌یانگ بلکه سئول، واشنگتن و توکیو شرکت روسیه را در این روند لازم نمی‌دانند.

به هر تقدیر، دو راه حل برای رفع مسأله موشکی و هسته‌ای کره شمالی وجود دارد. راه اول یعنی عملیات نظامی در عراق مورد آزمایش قرار گرفت. اما آیا روسیه مایل است در نزدیکی مرزهای خود شاهد چنین عملیاتی باشد؟ راه حل دوم، پیشنهاد بستة مشخص ‌مشوق‌های اقتصادی به کره شمالی مانند بسته‌ای است که اتحادیه اروپا به ایران پیشنهاد کرد، است. ایالات متحد هرگز این گزینه را بررسی نکرده است، اتما روسیه و چین باید ضمن مخالفت قاطع با هر گونه عملیات نظامی در مرزهای خود، بر این گزینه پای بفشارند. آنها باید ایالات متحده و ژاپن را به جستجوی راه حل دیپلماتیک این مسأله دعوت کرده و هم‌زمان تلاش‌های دیپلماتیک خود را بر مجاب کردن بازگشت کره‌شمالی به میز مذاکرات متمرکز کره و از و گزینة سیاسی را تنها و آخرین راه برای حل مسئلة کره اعلام کنند.

نویسنده: الکساندر - ژبین

منبع: سایت - ایراس - به نقل از نی‌زاوی‌سی‌مایا گازی‌یتا