آبزی پروری ارگانیك

كشاورزی ارگانیك Organic Agriculture فرآیندی را در بر می گیرد كه هدف آن تنها تولید محصولات سالم برای تغذیه انسان نیست , بلكه در پی ارتقای سلامت و بهره وری جوامع وابسته به خاك آب , گیاهان , جانوران و انسانهاست این سامانه كه تولید , فرآوری و عرضه محصولات كشاورزی شامل محصولات زراعی , باغی , دام , طیور و آبزیان را شامل می شود

كشاورزی ارگانیك ( Organic Agriculture ) فرآیندی را در بر می گیرد كه هدف آن تنها تولید محصولات سالم برای تغذیه انسان نیست ، بلكه در پی ارتقای سلامت و بهره وری جوامع وابسته به خاك ( آب )‌، گیاهان ، جانوران و انسانهاست .این سامانه كه تولید ، فرآوری و عرضه محصولات كشاورزی (شامل محصولات زراعی ، باغی ، دام ، طیور و آبزیان ) را شامل می شود درپی تحقق اهداف زیر است :

۱-توجه به محیط زیست و پایداری زیست بوم

۲-استفاده هر چه كمتر از نهاده های خارجی و افزایش بهره وری نهاده های طبیعی

۳-عدم استفاده از مواد غیر طبیعی

۴-استفاده از روشهای تولید با آلودگی كمتر

۵-تولید غذای سالم

۶-تغذیه بهتر انسان

۷-عدالت اجتماعی

۸-آسایش جانور پرورشی

عبارت " كشاورزی ارگانیك " اصطلاح جدیدی نیست . Rudolf Steiner در سال ۱۹۲۴ میلادی برای اولین بار آن را در مقابل كشاورزی صنعتی (Industrial Agriculture) به كار گرفت .در كشاورزی صنعتی سه اصل : تخصصی شدن واحدهای تولیدی (‌مانند تك محصولی شدن )‌، یكنواختی شرایط تولید (‌نظیر انتخاب ژنتیكی و ایجاد لاین )‌و كنترل شرایط تولید (‌مانند دفع آفات ) حاكم است. به نظر بانیان كشاورزی ارگانیك این اصول با قوانین حاكم بر طبیعت مغایرت دارد و دیر یا زود كشاورزی صنعتی دچار بحران خواهد شد . از این رو اصول كشاورزی ارگانیك كه از سوی واضعین این نظریه (‌مانند اشتاینر و Sir Albert Howard) ارایه گردید در تقابل با كشاورزی صنعتی قرار داشت .اصول كشاورزی ارگانیك قائل به تطابق شرایط تولید با طبیعت بجای كنترل ،‌تنوع محصولات بجای یكنواختی و كشت دوره ای محصولات بجای تخصصی كردن تولید هستند.كشاورزی ارگانیك تنها تولید محصول سالم را هدف خود نمی داند . محصولاتی كه به نام های محصول سبز (Green) ،‌زیستی (Bio) ، سالم (yHealth) ، طبیعی ( Natural ) و حتی ارگانیك عرضه می شوند الزاما در فرایند كشاورزی ارگانیك تولید نشده اند.برخی محصولات مانند" عسل ارگانیك " یا توت فرنگی وحشی محصولاتی هستند كه به طور طبیعی و بدون اعمال مدیریت ارگانیك تولید می شوند . یك مزرعه پرورش ماهی به شیوه گسترده ممكن است محصولی تولید نماید كه ارگانیك باشد اما خود مزرعه را نتوان در طبقه بندی آبزی پروری ارگانیك قرار داد و یا برعكس محصولی كه از یك دامپروری یا مزرعه پرورش ماهی با طبقه بندی ارگانیك تولید می شود غیر ارگانیك (None- Organic) باشد. در برخی موارد حتی با رعایت تمام اصول كشاورزی ارگانیك محصول نهایی به دلیل یك آلودگی طبیعی از گروه ارگانیك خارج می شود .

●وضعیت كشاورزی ارگانیك در جهان

در طی دو دهه اخیر با ارتقای فرهنگ عمومی مصرف كنندگان و دانش دست اندركاران تولید و نظارت ، توجه نظری و عملی به كشاورزی ارگانیك به طور فزاینده ای بیشتر شده است . بسیاری از آیین نامه ها و دستورالعملهای اجرایی و نظارتی برای تولید محصولات زراعی و دامی در كشورها و حوزه های مختلف جغرافیایی تدوین و به كار گرفته می شوند . عرضه محصولات زراعی و دامی ارگانیك در حال حاضر به سرعت در حال گسترش است و سالانه ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش می یابد. سطح اراضی تحت مدیریت كشاورزی ارگانیك در اروپا ، امریكای لاتین و امریكا به سرعت در حال افزایش است . در طی سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ مساحت اراضی تحت مدیریت ارگانیك در امریكا و اروپا سه برابر و در آرژانتین ۱۲۸۰ برابر شده است . با این حال نباید از نظر دور داشت كه مساحت اراضی تحت كشاورزی ارگانیك تنها معادل ۱ درصد كل اراضی و میزان تولیدات آن ۱ تا ۲ درصد كل تولید محصولات كشاورزی است .

●آبزی پروری ارگانیك

تولیدات شیلاتی در جهان در طی چند سال اخیر در حدود ۱۳۰ میلیون تن ثابت باقی مانده است . از دهه ۱۹۷۰ تولیدات آبزی پروری به طور متوسط سالانه ۹ درصد افزایش داشته كه با رشد ۳/۱ درصدی صید و ۹/۲ درصدی تولید گوشت جانوران خشكی زی اختلاف قابل ملاحظه ای دارد . اما رشد آبزی پروری ارگانیك از نظر میزان تولید و سطح در مقایسه با سایر بخشهای كشاورزی بسیار ناچیز است (نمودار۱ ). در سال ۲۰۰۰ میلادی میزان تولید ات آبزی پروری ارگانیك تنها حدود ۵۰۰۰ تن و معادل ۰۱/۰ درصد كل محصولات آبزی پروری بود كه جملگی در اروپا تولید شده است .

●مبانی نظری آبزی پروری ارگانیك

همانطور كه اشاره شد آبزی پروری ارگانیك همانند سایر بخشهای كشاورزی فرایندی را ترسیم می كند كه ضمن رعایت اصول و مبانی آبزی پروری بر افزایش بهره وری نهاده ها و سلامت تمامی اجزا نظارت و تاكید می نماید.تاكنون تعدادی از مراجع بین المللی و ملی نسبت به تهیه دستورالعملهای اجرایی آبزی پروری ارگانیك اقدام نموده اند كه بعضا در مواردی با هم اختلاف دارند لیكن كلیات و روح این دستورالعملها یكسان است . مبانی آبزی پروری ارگانیك به شرح زیر است( بر گرفته از استانداردهای پیشنهادی NOSB امریكا و (IFOAM

۱.نیازمندیهای كلی

• آبزی باید در شرایطی پرورش یابد كه نیازمندیهای اساسی فیزیولوژیكی و رفتاری آن را تامین نماید.

• شیوه مدیریت تولید باید به نحوی باشد كه سلامت آبزی را حفظ نموده و آسایش آن را تامین نماید.

• به منظور پرهیز از فرار آبزی پرورشی به طبیعت یا ورود آبزیان وحشی به داخل محیط پرورش باید چاره اندیشی های لازم صورت گیرد و از اقدامهای مخاطره آمیز پرهیز شود . لذا پرورش آبزی در قفس و محیط های محصور ممنوع است .

• در صورت معرفی آبزیان غیر بومی اعمال مراقبتهای ویژه به منظور جلوگیری از وارد آمدن آسیبهای دائمی به اكوسیستم الزامی است .

---