یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا

بگذاریم که انسان هوایی بخورد


بگذاریم که انسان هوایی بخورد

آیا به نقش جنگل و ارزش درخت در زندگی و تداوم حیات بشر اندیشیده‌ایم؟
آیا شنیده‌ایم که از معصوم(ع) روایت شده که شکستن شاخه درخت به منزله شکستن بال ملا‌ئکه‌الله است؟ (شکستن عمدی …

آیا به نقش جنگل و ارزش درخت در زندگی و تداوم حیات بشر اندیشیده‌ایم؟

آیا شنیده‌ایم که از معصوم(ع) روایت شده که شکستن شاخه درخت به منزله شکستن بال ملا‌ئکه‌الله است؟ (شکستن عمدی و غیر ضرور)

آیا به پیام رهبر فرزانه انقلا‌ب (مدظله‌العالی) اندیشیده‌ایم که فرموده‌اند <پیام من به همه مردم عزیز ایران این است که درختکاری و ایجاد فضای سبز، حفاظت از محیط زیست، حفظ جنگلها و دیگر منابع حیاتی کشور را یک وظیفه اسلا‌می، انقلا‌بی، وجدانی و انسانی به حساب آورند>؟

راستی هیچگاه فکر کرده‌ایم که درمقابل استفاده از طبیعت چه عواطفی نسبت به طبیعت داریم و آیا باور داریم که مدیون طبیعت هستیم؟

انسان علی‌رغم اینکه طبیعت را در دوست داشته و نیازهایش را از طبیعت گرفته و می‌گیرد، خواسته یا ناخواسته، عمدا یا سهوا همواره با طبیعت سرستیز داشته و با خشونت و بی‌مهری رفتار کرده است. همه انسانها طبیعت را دوست دارند اما خیلی‌ها در حق طبیعت دوستی نکرده و نمی‌کنند.

این برخورد قهر‌آمیز در کشورهای جهان سوم و توسعه نیافته به مراتب بیشتر از کشورهای پیشرفته بوده است.

در ایران زمانی نه چندان دور مساحت عرصه‌های جنگلی ۱۸ میلیون هکتار برآورده می‌شده و امروز وارث ۱۲ میلیون هکتار هستیم. چرا؟

طبیعت بستر زندگی انسان است و انسان غافل از طبیعت و ارزش آن.

عواملی که در تخریب جنگل‌ها دخالت دارند به این ترتیب هستند:

۱) بهره‌برداری بی‌رویه و بیش از اندازه از جنگل به منظور تامین سوخت و تهیه چوب توسط جنگل‌نشینان. روستائیان مجاور جنگل و دامداران.

۲) قطع غیرمجاز درختان به قصد فروش چوب به کارخانجات کوچک

۳) تبدیل جنگل به عرصه چرای دام و ایجاد دامپروری

۴) تبدیل جنگل به اراضی کشاورزی

۵) آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی

۶) چرای بی‌رویه احشام در جنگل خصوصا بز که با خوردن سرشاخه نهالهای جنگلی رشد گیاهان را متوقف می‌کند.

۷) راهسازی و عبور خطوط گاز، برق، مخابرات، بهره‌برداری از معادن و دیگر دخل و تصرف در طبیعت.

کارشناسان محیط زیست از توضیح فواید جنگل برای زمین وانسان به جنبه‌های مختلفی اشاره می‌کنند که دو مورد آن بسیار برجسته است: نقش جنگل و پوشش گیاهی در نفوذ دادن آبهای سطحی به سفره‌های زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش خاک را شنیده‌اید. به گفته محققان (دکتر محمد خسروشاهی و مهندس شهاب‌الدین قوامی) در کتاب هشدار میزان آب نفوذی در زمین برحسب نوع جنگل و پوشش گیاهی بین ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مترمکعب در سال و در هکتار متغیر است.

به عنوان مثالبرای نفوذ یک لیتر آب در اراضی جنگلی پهن برگ ۷ دقیقه و ۴۰ ثانیه، دراراضی کشاورزی ۴۶ دقیقه و ۴۶ ثانیه و در محیط خارج از جنگل و کشاورزی ۴ ساعت و ۲۶ دقیقه و ۴۰ثانیه وقت لا‌زم است. در مدت یک ساعت در زمین جنگلی ۴/۸ لیتر و در زمین کشاورزی ۲۹/۱ لیتر و در محیط خارج از جنگل ۲۲/۰ لیتر آب وارد خاک می‌شود این محاسبه نشان می‌دهد که خاصیت نفوذ‌پذیری خاک جنگل‌ها ۴۰ برابر بیشتر از خاک زمین‌های غیرجنگلی است.

نقش جنگل ومرتع در مبارزه با آلودگی هوا: تحقیقات نشان داده است که یک درخت صدساله راش با وزن ۵/۲ تن (چوب خشک) در طول عمر خود ۵/۱۲ میلیون متر مکعب گاز کربنیک هوا را جذب کرده تا توانسته این مقدار چوب را تولید کند.

همچنین در یک هکتار جنگل ۶۸ تن گرد وغبار و ماسه در هر بار قابل رسوب شدن است. این خصوصیت جنگل ود رخت برای مهار شن‌های روان در مناطق کویری کاملا‌ محسوس و مشهود است.

این روزها در ایام درختکاری و هفته منابع طبیعی قرار داریم. آموزه‌های دینی و فرهنگ ملی هر ایرانی حکم می‌کند که درصدد جبران خساراتی که در دوره‌های قبل به عرصه‌های جنگلی کشور وارد شده و متاسفانه هنوز هم کم و بیش ادامه دارد، برآییم و هفته منابع طبیعی را نامی برای تجدید دوستی با طبیعت (هرساله) قرار دهیم. برای حفاظت از این ثروت و نعمت خدادادی که متعلق به نسلهای بعدی هم هست، خود را مدیون و مسئول بدانیم. روز درختکاری را روز ادای دین نسبت به جنگل بدانیم وهر یک با کاشتن تعدادی نهال درهر سال این روز مهم و با برکت را گرامی بداریم.

جنگل طلا‌ی سبز است با محافظان جنگل همکاری کنیم تا این ثروت ملی و گوهر ارزنده برای نسل‌های بعدی هم به ارث و یادگار گذاشته شود.

علی برزگر