کرونوگراف Chronograph

وسیله ثبت زمان دقیق، که مخصوصاً در دریانوردی در روی کشتی از آن استفاده می‌شود.
● کرونوگراف Fuze chronograph
دستگاه ثبت زمانی که مدت زمان میان تحریک یک راکت یا موشک و وسایل مشابه و لحظهٔ انفجار …

وسیله ثبت زمان دقیق، که مخصوصاً در دریانوردی در روی کشتی از آن استفاده می‌شود.

کرونوگراف Fuze chronograph

دستگاه ثبت زمانی که مدت زمان میان تحریک یک راکت یا موشک و وسایل مشابه و لحظهٔ انفجار آنها را اندازه‌ گرفته و ثبت می‌کند. حالت انفجار به‌وسیله سلول فوتوالکتریک قابل تشخیص می‌باشد و زمان اندازه‌ گرفته از لحظهٔ تحریک آغاز می‌شود [۷].

۷. فرهنگ جامع الکترونیک ـ ح. مارکوس ـ ترجمه حسین کاظم‌زاده

کرونوگراف‌ها

کرونوگرافیک واژه یونانی است و معنای لغوی آن (زمان‌نگار) است و در عرف صنعت ساعت‌سازی زمان‌نگار به ساعتی گفته می‌شود که زمان را ثبت کند اما در مفهوم کلی به معنای ساعتی است که وظایف مختلفی را انجام بدهد و از جمله وقت را (بگیرد) و (نگهدارد).

کرونوگراف چون بیشتر مورد استفاده خلبانان قرار می‌گیرد، در اصطلاح عمومی (ساعت خلبانی) نیز گفته می‌شود مضاف بر آن ساعتی را هم که به دستگاه وقت‌گیری مجهز باشد ایضاً کرونوگراف می‌گویند.

کرونوگراف می‌تواند وقت دقیق را نشان بدهد،وقت رابگیرد. وقت را برای مدت معین نگهدارد،وقت را به عقب برگرداند، وقت را دقیقاً محاسبه کند. تقویم داشته باشد. وقت‌های مختلفی را نسبت به افق‌های مختلف مقایسه کند یا تطبیق بدهد.ضد ضربه و واترپروف باشد و یک رشته خدمات دیگر انجام بدهد. دریانوردان، از کلیه سرویس‌هائی که کرونوگراف‌های امروزی می‌دهند، محروم بودند و برای دریانوردی بیشتربه اسطرلاب، و تجربیات هواشناسی و آسمان‌شناسی متوسل می‌شدند حال آنکه وقت‌شناسی و وقت‌گیری برای کلیه رشته‌های حمل و نقل، رفت و آمد و تعیین موقعیت محل حائز اهمیت حیاتی است.

دریاپیمائی نخستین رشته‌ای بد که از ساعت پرسیزیون (ساعت دقیق) استفاده کرد. ملاحان اولین ساعت‌های دقیق را همراه با سکستمانت (دستگاه زاویه‌یاب) به‌کار می‌بردند. زاویه‌یاب که امروزه کرونوگراف‌های صدرصد کامل به آن مجهز هستند اسبابی است که برای اندازه‌گیری زوایا در بلورشناسیو نقشه‌برداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تعیین زاویه بین سطوح یک بلور یا منشور به وسیله یک موازی‌ساز (معمولاً عدسی محدبی که چشمه نورانی در کانون آن قرار دارد) نور را به رأس بلور می‌رساند. برای گازهای عادی از زاویه‌یاب‌هائی با دقت نیم درجه استفاده می‌شود در حالی که برای کارهای دقیق‌تر روایا با استفاده از یک تا حدود چند دقیقه اندازه‌گیری می‌شوند.

در زاویه‌یاب‌ها یا بلور را ثابت نگهداشته، دوربین‌ را می‌چرخانند و یا اینکه دوربین را ثابت نگهداشته بلور را می‌چرخانند.

باید گفت که دریانوردی و هوانوردی وجوه اشتراک زیادی دارند و هر دو آنهابا یافتن زاویه‌های افق و درجه طول و عرض‌های جغرافیائی سروکار دارند و به‌همین دلیل کرونومتر (زمان‌سنج)های اولیه را بسیار دقیق‌تر و مقاوم‌تر از ساعت‌های جیبی وقت می‌ساختند.

با این وصف ناگفته نماند که فن خلبانی، در اوایل اهمیت امروزی رانداشت و وظایف محوله‌اش نیز به گونه‌ای دیگر بود. از آنجائی که برد پرواز هواپیماهای اولیه زیاد نبود، بدلیل کوتاهی مدت پرواز خلبان به جهت‌یابی از طریق ساعت دقیق و ویژه، احتیاج پیدا نمی‌کرد. در صورت لزوم فقط کافی بود به ساعت خود نگاه کند.

در آن زمان ساعت‌ها عموماً جیبی بودند و چون در آوردن ساعت‌ جیبی و تعیین وقت از روی آن دست و پا گیر بود و ریسک داشت، کم‌کم ساعت مچی اختراع شد. لذا خلبانان اولین گروهی بودند که ساعت مچی بستند.

در دوره جنگ بین‌المللی دوم نیروی هوائی آلمان هیتلری، ساعت‌های بهتر و دقیق‌تری به خلبانانان خود هدیه کرد. ساعت‌های مذکور را (ساعت درجه یک) می‌گفتند.

مکانیسم کارخانه ساعت درجه یک عالی و بدون ایراد بود. فوق‌العاده دقیق بود. اما جثه‌اش کمی بزرگ‌تر بود. ضد آب بود. صفحه عقربه‌دارش به عقربه‌ها و ارقام مرئی و روشن رادیومی مجهز بود. با آن می‌شد وقت را (استاپ) داد و نگهداشت. از اینها مهمتر ضد ضربه بود.

مشابه این ساعت بزودی در اختیار نیروی دریائی و زمینی آلمان هم قرار گرفت.

کرونوگراف‌های معروف

امروزه در ارتباط با ساعت‌های کرونوگراف نام ساعت‌سازی‌های مشهوری از قبیل رولکس، اومگا، هویر، زین، برایت لینگ و سیکو به گوش می‌خورد. رولکس و اومگا سویسی هستند. سیکو ژاپنی است. بطور کلی بر سر بازار کرونوگراف، میان کارخنه‌های سازنده رقابت شدید حکم‌فرما است.

کارخانه ساعت‌سازی (زین) آلمان به مدیریت (هلموت زین) تنها کارخانه‌ای است که فقط کرونوگراف تولید می‌کند بدین لحاظ محصولاتش براساس سابقه و تجربه از شهرت جهانی برخور دارند.

(هویر) و (برایت لینگ) هم که هر دو سویسی هستند مدیریتشان مدتی قبل عوض شده است. تولید کنندگان سویسی کرونوگراف امروزه در برابر رقبای ژاپنی تقریباً به زانو درآمده‌اند. مثلاً این درست که ساعت کوارتز از کشفیات سویسی‌ها است اما بزرگترین اشتبا سویسی‌ها این بود که حق امتیاز کوارتز را به ژاپنی‌ها فروختند. زیرا ژاپنی‌ها بازارهای دنیا را آنچنان با ساعت‌های ارزان و همه کاره خود پر کردند که سویسی‌ها قدرت رقابترا از دست دادند. البته در این اثنا بازار کمی آرام گرفته و (هویر) و (برایت لینگ) امکان یافته‌اند تولیداتخود را دوباره بنام خود عرضه بکنند.

(کارخانه) ساعت‌های نامبرده از نظر پرنسیپ تغییر نکرده است مکانیسم اکثر آنها که اتوماتیکاست کمافی‌السابق در سویس ساخته و از آن کشور صادر می‌شود.

بجا است خاطر نشان گردد که اگر ارتش آلمان زیر بغل(زین) را نمی‌گرفت و او را بلند نمی‌کرد صنعت ساعت‌سازی (هلموت زین) تعطیل می‌شد. ارتش آلمان در حال حاضر بزرگترین مشتری زین محسوب می‌شود. منتها زین هم مکلف است ساعت‌های سفارشی ارتش را برپایه شرایط مورد توافق ساخته و تحویل دهد.

شرایط مذکور حکم می‌کنند، ساعت‌های ویژه ارتش تیز و گوشه‌دار نباشند. شیشه آنها ضد خراش و ضد ضربه باشد. واترپروف باشند. انواع باطری‌دار آنها طوری باشد که از باطری ارزان‌قیمت استفاده کنند و مهمتر از اینها در برابر تشعشعات الکترومغناطیسی انفجارات اتمی و قارچ‌های اتمی و تغییرا حرارتی محیط مقاوم باشند.

کرونوگراف‌های مدرن به عقربه‌های دیژیتال با کریستال مایع مجهز شده‌اند. سیکو نیز اولین کرونوگراف مجهز به دستگاه کوارتزی خود را عرضه کرد.

مشهورترین ساعت‌های کرونوگراف جهان عبارتند از:

برایت لینگ نیوی تایمر (ژوپیتر) ـ برایت لینگ نیوی تایمر (پلوتون) ـ برایت لینگ نیوی تایمر (کوارتز GMT) ـ هویر ۲۰۰۰ ـ هویر ۱۱۶۳۰ MH ـ هویر ۰۰۶/۲۷۴ ـ سیکوکرونوگراف ـ زین BW.