ریشه‌ بدرفتاری کودکان

بعد از آشنایی با ۵ خصیصه والد مثبت، می‌رسیم به علل بروز مشکلات رفتاری در بچه‌ها. همیشه از خود می‌پرسید باوجود اینکه کودکان در یک خانواده با یک روش تربیت می‌شوند، چرا به راحتی …

بعد از آشنایی با ۵ خصیصه والد مثبت، می‌رسیم به علل بروز مشکلات رفتاری در بچه‌ها. همیشه از خود می‌پرسید باوجود اینکه کودکان در یک خانواده با یک روش تربیت می‌شوند، چرا به راحتی می‌توان تفاوت آنها را در یک خانواده مشاهده کرد...

برای مدیریت مشکل‌های رفتاری کودکان در ابتدا باید به این بپردازیم که بدرفتاری کودکان چه دلایلی دارد. چرا کودکان این‌طور رفتار می‌کنند؟ چگونه ممکن است کودکانی از یک خانواده در برخی زمینه‌ها آن چنان مشابه و در برخی موارد تا این حد متفاوت باشند؟ برای درک چگونگی شکل‌گیری رفتار کودکان، لازم است ۳ نکته را در نظر داشته باشیم:

۱) ساختار ژنتیکی،

۲) محیط خانوادگی و

۳) جامعه‌‌ای که در آن زندگی می‌کنند.

این عوامل، مهارت‌ها، نگرش‌ها و توانایی‌های کودکان را شکل می‌دهد و روی مشکل‌های رفتاری آنها اثر می‌گذارد.

درباره ساختار ژنتیکی باید به این نکته اشاره کنم که کودکان، ساختار ژنتیکی واحدی را از والدین خود به ارث می‌برند. این توارث شامل خصوصیات جسمی مثل رنگ چشم، مو و خصوصیات رفتاری و هیجانی است. مثلا کودکانی که مشکل تمرکز یا تمایل به غمگین یا افسرده بودن دارند، ممکن است چنین ساختار ژنتیکی‌ای داشته باشند که در آنها این مشکل‌ها را محتمل‌تر می‌کند.

کودکان سرشت خود را از والدین به ارث می‌برند، مثل میزان اجتماعی و برون‌گرا بودن، میزان فعالیت یا وضعیت هیجانی.

برخی از این خصوصیات مدیریت کودکان را دشوار می‌کند. مثلا برخی از آنها به توجه زیاد نیازمندند، برخی بسیار فعال یا شلوغ و دائم در حال جستجوی محیط اطرافشان هستند، بعضی هم گریه و جنجال به پا می‌کنند و تنظیم تغذیه و خوابشان مشکل است. البته فقط کودکان دشوار مشکل‌های رفتاری پیدا نمی‌کنند و برخی از کودکان آسان نیز این مشکل‌ها را دارند. رفتار کودکان نه تنها به سرشت آنها، بلکه به واکنش دیگران به رفتارشان نیز بستگی دارد.

کودک شما در نوزادی چگونه بود؟ دوست داشت با دیگران باشد و توجه زیادی را می‌طلبید؟ به راحتی آشفته می‌شد؟ آرام کردن او سخت بود و با هر تغییر ناگهانی ناراحت می‌شد؟ بسیار فعال، شلوغ و پرانرژی و کنترل‌ او سخت بود؟ لطفا نظرهای خود را در این مورد برایمان بنویسید و بگویید شما و پدرش در کودکی چطور بودید؟

توجه به نقش عامل ژنتیک در علل بروز مشکلات رفتاری کودکان و حل آنها از چند جهت کمک‌کننده است که در این باره هفته‌های آینده بیشتر با هم صحبت خواهیم کرد.

دکتر میترا حکیم شوشتری

فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران