تاثیر حاملگی بر حافظه

تا به حال در مورد اینکه حافظه خانم‌ها در دوران بارداری دچار اختلال می‌شود یا نه، مطالعه‌هایی انجام شده است ولی تعداد آنها خیلی زیاد نیست و نتایجشان در بعضی موارد متناقض است...

تا به حال در مورد اینکه حافظه خانم‌ها در دوران بارداری دچار اختلال می‌شود یا نه، مطالعه‌هایی انجام شده است ولی تعداد آنها خیلی زیاد نیست و نتایجشان در بعضی موارد متناقض است...

برخی از این مطالعه‌ها نشان داده‌اند فقط جنبه‌هایی از حافظه مثل حافظه کلامی خانم باردار ضعیف می‌شود و جنبه‌های دیگری ممکن‌است بهتر هم بشود ولی در برخی دیگر ادعا می‌شود حافظه به‌طور کلی در دوران بارداری کم خواهد شد.

این نکته را که در دوران بارداری تغییرات زیادی در بدن اتفاق می‌افتد، نمی‌توان انکار کرد و شاید دلیل آن آماده شدن مادر برای وفق پیدا کردن با شرایط جدید باشد ولی واقعیت این است که ممکن‌است حافظه در دوران بارداری تا حدی دچار اختلال شود ولی این تاثیر، اهمیت بالینی چندانی ندارد. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، برداشت ذهنی خود فرد از حافظه‌اش است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند خیلی از خانم‌ها تصور می‌کنند حافظه‌شان در دوران بارداری کمتر شده ولی نتایج تست‌های مختلف روی آنها مشخص می‌کند در همه موارد این احساس واقعی نیست.

بررسی‌هایی هم در مورد تاثیر هورمون‌هایی مثل استروژن بر حافظه انجام گرفته ولی در بیشتر موارد رابطه‌ای بین افزایش استروژن و کاهش حافظه یافت نشده‌است و فقط در یک مطالعه مشاهده کردم که رابطه‌ای مستقیم بین افت حافظه و میزان استروژن نشان داده شده بود. در این مطالعه آمده بود که این ضعف حافظه بیشتر در ۳ ماهه سوم که تغییرات هورمونی بیشتر است می‌افتد، نه در همه دوران بارداری و از آنجا که تحقیقات در این باره زیاد نیست، نمی‌توان به طور قطع گفت این کم‌شدن حافظه در اثر هورمون‌هاست یا عوامل دیگری مثل اشتغال ذهنی مادر باردار، خستگی، افزایش وزن و خواب ناکافی او در ۳ ماهه سوم. از سوی دیگر در این دوران توانایی تحمل استرس و اضطراب کمتر می‌شود و می‌تواند مزید بر علت شود. البته حتی با وجود کنترل شرایط خستگی و مشکل خواب به‌وسیله محققان، باز هم در برخی موارد این کم‌شدن حافظه دیده شده است. برخی تحقیقات هم ثابت کرده‌‌اند هرچه تعداد بارداری بیشتر باشد، احتمال بروز مشکل در حافظه بیشتر است و در مورد باقی‌ماندن این اختلال بعد از زایمان هم نظرهای متعددی وجود دارد؛ برخی معتقدند به‌تدریج از بین می‌رود و برخی می‌گویند پیگیری ۳ ماه و حتی ۱ سال بعد مادران باردار نشان می‌دهد اختلال در آنها تا حدی باقی بوده است. سرانجام اینکه کم شدن حافظه در دوران بارداری محتمل است ولی شواهد کافی برای اثبات آن و بیان علت واقعی‌اش در دست نیست.

دکتر سیدوحید شریعت

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران