قاچاقچیان مکمل های غذایی همچنان قربانی می گیرند

یکی از موضوعاتی که درحوزه مواد تغذیه ای باید به آن اشاره کنیم, مکمل های غذایی است مکمل یاsupplement وقتی به کمک می آید که مواد غذایی نتواند در تامین نیازهای یک فرد کامل عمل کند و کامل کننده نیازهای سلولی انسان به ویتامین ها یا املاح هستند

«اینترنت و ماهواره در قبضه مکمل های غذایی تقلبی است که همگی آنها داعیه دار خواص معجزه آسا هستند. در یک لحظه مشکل چاقی فرد را برطرف می سازد، طاسی سر را از بین می برد، فشار خون را کنترل کرده و کلسترول را به اندازه طبیعی آن بازمی گرداند. قد را به اندازه دلخواه بلند می کند. ویژگی ها و خواسته های ظاهری فرد را تامین می کند در مقابل بیماری های خاص همچون دیابت و هموفیلی، فرد را ایمن می سازند وهزاران خاصیت خارق العاده دیگر که در هیچ کلینیک و درمانگاه دیگری یافت نمی شود. فروشندگان این قبیل محصولات، با بی اهمیت جلوه دادن لزوم مجوز وزارت بهداشت، نه تنها سلامت جامعه را به خطر می افکنند، بلکه در نظام دارویی کشور نیز اخلال به وجود می آورند.»

در گذشته ای نه چندان دور، نگاه به علم تغذیه نگاهی حاشیه ای بود. اما امروز به خوبی می دانیم برای ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری ها، برای موفقیت در درمان و بازتوانی، به این علم به شدت محتاجیم.

بی توجهی به تغذیه می تواند عوارض جبران ناپذیری را برای هر جامعه ای به بار آورد. ارتقای سطح سواد تغذیه ای جامعه، امروزه به عنوان یکی از محوری ترین برنامه های سلامت مورد توجه همگان است.

خوشبختانه این مساله در سند چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرارگرفته و قانونگذار در ماده ۸۴ قانون توسعه چهارم، دولت را موظف به تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، به منظور نهادینه کردن مدیریت، سیاستگذاری، ارزشیابی و هماهنگی در امنیت غذا و تغذیه کشور، تامین سبد مطلوب غذایی و کاهش بیماری های ناشی از سو»تغذیه کرده است. تهیه و اجرای برنامه های آموزشی به منظور ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه نیز در این قانون ارزشمند مورد تاکید قرار گرفته است. در سه دهه بعد از انقلاب اسلامی، دستاوردهای بزرگی در بخش سلامت برای کشور عزیزمان حاصل شده است که کاهش سو» تغذیه از موارد مهم و افتخارآفرین آن است. اما هنوز تا ایدهآل فاصله زیادی داریم.

یکی از موضوعاتی که درحوزه مواد تغذیه ای باید به آن اشاره کنیم، مکمل های غذایی است. مکمل یاsupplement وقتی به کمک می آید که مواد غذایی نتواند در تامین نیازهای یک فرد کامل عمل کند و کامل کننده نیازهای سلولی انسان به ویتامین ها یا املاح هستند. در حقیقت پزشکان مکمل های غذایی را با توجه به جنبه های مختلف فرد، شامل وضعیت سلامت، رشد، سن و عوامل دیگر تجویز می کنند. به دلیل اینکه مواد موجود در مکمل ها اغلب از ویتامین ها و املاح هستند که معمولا در غذا وجود دارند، به آنها مکمل غذایی گفته می شود. مشاهدات علمی مختلف نشان داده است مکمل های رژیمی، اثرات بسیار سودمندی روی سلامت فرد دارد.

در واقع مصرف مکمل های غذایی، تضمینی برای تامین کامل مواد مغذی مورد نیاز بدن است. به عنوان مثال کودکی که شش ماه با شیر مادر تغذیه شده و تا سن شش ماهگی از ذخایر آهن خود و مقدار آهن قابل جذب شیر مادر استفاده کرده، بعد از شش ماهگی نیاز به مکمل آهن دارد، چون سرعت رشد او زیاد است و آهن موجود در غذا برای آن میزان رشد کافی نیست. برای زنان باردار هم قرص آهن از پایان سه ماهگی تا سه ماه پس از زایمان تجویز می شود. چون نیاز به آهن در دوران بارداری نیز افزایش می یابد. همچنین در سطح جهان، پزشکان در کنار داروهای ژنریک برای درمان برخی بیماری ها، از مکمل های غذایی برای کاهش میزان مصرف داروهای ژنریک مربوطه و عوارض ناشی از آن استفاده می کنند.

قطعا علت اصلی تولید مکمل ها، نیاز انسان ها است و بخش عظیمی از مکمل های غذایی با هدف کمک به ارتقای سلامت افراد تهیه می شود و از این نظر تولید این محصولات خود ارزش بالایی دارد.

مکمل های غذایی خصوصا در مناطق محروم و کشورهای فقیر که سو»تغذیه رواج دارد و در بحران هایی مانند زلزله و سیل که ممکن است مردم منطقه ای را برای مدتی در معرض خطر کمبودهای تغذیه ای بگذارد، بسیار حیاتی و ارزشمندند.

علاوه بر این، با توجه به افزایش امید به زندگی، مکمل ها اگر درست مصرف شود، می تواند تا حد زیادی به توانمندی بهتر افراد در سال های بعدی زندگی کمک کند. برای مثال در بسیاری از کشورها مصرف مکمل کلسیم همراه با ویتامین دی، به صورت همگانی توصیه می شود. آمار نشان می دهد حداقل چهل درصد مردم جهان، روزانه از مکمل های غذایی و قرص ها و کپسول های حاوی ویتامین و مواد معدنی استفاده می کنند. البته نباید فراموش کنیم که تغذیه مناسب اصل است، ولی اگر به دلایلی تغذیه ما نتواند نیازهای ما را تامین کند، مصرف مکمل ها ضروری و حیاتی است.

اما سوداگران در این میان بیکار ننشسته اند و از این موضوع کمال استفاده و بهره را برای افزایش درآمدهای غیرمشروع خود برده اند. ورود مکمل های غذایی قاچاق به کشور، به رغم تلاش های سازمان های مختلف، کماکان قربانیان خود را به مسلخ سلامتی و تندرستی می کشاند. این موضوع ریشه در پایین بودن سواد تغذیه ای جامعه دارد. وجود سایت های بدون هویت و اصالت در اینترنت که به ارائه مشاوره های پزشکی و تغذیه ای می پردازد، یکی از ساده ترین نمونه هایی است که امروزه در جامعه ما گسترش یافته است. ادعای وجود یک مکمل غذایی-رژیمی خارق العاده و کمیاب که درمان قطعی، سریع و برگشت ناپذیر همه مشکلات فیزیکی و روحی، روانی فرد و حتی ناهنجاری های شخصیتی، با مصرف آن سهل الوصول است، بسیاری از جوانان ما را فریفته خود ساخته است. به رغم همه هشدارهای وزارت بهداشت در خصوص اینگونه مشاوره های غیرعلمی، هنوز بازار اینگونه مکمل های غذایی در کشور داغ است و سوداگران به واسطه فقر فرهنگ تغذیه ای جامعه، علاوه بر اخلال در نظام دارویی کشور، سلامت و تندرستی مردم را نشانه می روند.به نقل از خبرگزاری مهر، بیش از ۷۰ درصد مکمل های غذایی که در بازار داخلی عرضه می شود، از مبادی غیرقانونی و به صورت قاچاق وارد کشور می شود.

ضمن اینکه بیش از ۵۰ درصد مکمل های قاچاق نیز تقلبی است و استفاده از آنها عوارض مختلفی همچون خونریزی کبد، پارگی تاندون ها، ریزش موی سر، ایجاد آکنه، بروز فشار خون و... را به دنبال دارد. براین اساس یکی از راهکارهایی که می توان برای رفع این مشکل ارائه داد، آشنا کردن افراد جامعه با فرهنگ استفاده صحیح از مکمل های غذایی سالم است. مردم به واسطه اهمیتی که خود برای سلامت، تندرستی و شادابی خویش قائل هستند، نباید به سوی فرآورده هایی که به صورت قاچاق و بدون نظارت وزارت بهداشت وارد کشور می شود، بروند و هنگام تهیه این محصولات باید به برچسب فارسی آنها که در بردارنده نام شرکت تولید کننده و وارد کننده و شماره مجوز وزارت بهداشت است، دقت کنند تا ابهامات موجود کاملا از بین برود و افراد با اطمینان از اینکه یک مکمل به تایید وزارت بهداشت رسیده است، بتوانند بدون هرگونه نگرانی، آن را با نظر پزشک مصرف کنند.

سعید اویس