شباهت های رستاخیز مهدی عج با رستـاخیـز آخـرت

نوشتاری كه پیش رو دارید به بررسی اجمالی شباهت های دو مورد از ایام الله ـ یعنی روزگار قیام حضرت مهدی و روز رستاخیز ـ پرداخته است

ایام الله، ایام مخصوصی است كه نعمت و رحمت و یا عذاب و كیفر الهی در آن ظاهر می‏شود. نسبت دادن این روزها به خدا با اینكه همه ایام و همه موجودات از آن خداست، به خاطر حوادث مهمی است كه در آن رخ داده و یا خواهد داد، مانند روز قیامت كه در آن سلطنت آخرتی خدا هویدا می‏گردد و روز قیام مهدی كه در آن، حكومت عدل بر گستره جهان سیطره پیدا می‏كند. بعضی از ایام الله در روایت ذیل معرفی شده است:

"عَنْ مُثَنَّی الْحَنّاطِ قالَ: سَمِعْتُ اَبا جَعْفَرٍ یَقُولُ: اَیّامُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثَلاثَهٌٔ: یَوْمٌ یَقُوُمُ الْقائِمُ، وَ یَوَمُ الْكَرَّهِٔ، وَ یَوَمُ الْقِیامَهِٔ؛۱ ایام الله سه روز است؛ روز قیام مهدی علیه‏السلام ، روز رجعت و روز قیامت."

نوشتار كوتاهی كه پیش رو دارید به بررسی اجمالی شباهت‏های دو مورد از ایام الله ـ یعنی روزگار قیام حضرت مهدی و روز رستاخیز ـ پرداخته است.

۱ ـ حوادث عجیب

یكی از وجوه مشترك بین رستاخیز آخرت و قیام مهدی علیه‏السلام ، وقوع حوادث و رخدادهای بزرگ است كه قبل از شروع آن دو، تحقق پیدا می‏كند.

قیامت كبری و رستاخیز مهدی علیه‏السلام ، به خاطر اهمیتشان، مورد بشارت و نوید همه انبیا و اولیای الهی قرار گرفته، بلكه وجه مشترك همه ادیان الهی است.

حوادث قبل از قیامت كبری

الف . متلاشی شدن كوه‏ها

"یَوْمَ تُرْجُفُ اْلاَرْضُ وَ الْجِبالُ"۲؛ "روزی كه زمین و كوه‏ها به لرزه درآیند."

"وَ حُمِلَتِ اْلاَرْضُ وَ الْجِبالُ فَدُكَّتا دَكَّهًٔ واحِدَهًٔ"؛۳ "و زمین و كوه‏ها از جای خود برداشته شوند و یكباره درهم كوبیده گردند."

ب . زلزله‏های عظیم

"یا اَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ اِنَّ زَلْزَلَهَٔ السّاعَهِٔ شَی‏ءٌ عَظیمٌ."۴؛ "ای مردم از پروردگارتان پروا كنید؛ چرا كه زلزله رستاخیز امری بزرگ است."

"اِذا رُجَّتِ اْلاَرْضُ رَجّا"۵؛ "چون زمین با تكان [سختی] لرزانده شود."

ج . بی فروغ شدن خورشید و ستارگان

"اِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ وَ اِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ"۶؛ "آنگاه كه خورشید به هم درپیچد، و آنگاه كه ستارگان تیره شوند."

"وَ خَسَفَ القَمَرُ وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ"۷؛ "و ماه بی نور گردد و خورشید و ماه یك جا، جمع شوند."

حوادث قبل از رستاخیز مهدی علیه‏السلام

الف . صیحه آسمانی

امام صادق علیه‏السلام می‏فرمایند: "یُنادی مُنادٍ مِنَ السَّماءِ اَوَّلَ النَّهارِ؛ یَسْمَعُهُ كُلُّ قَوْمٍ بِأَلْسِنَتِهِمْ؛۸ در ابتدای روز، گوینده‏ای در آسمان ندا می‏دهد، به گونه‏ای كه هر قومی با زبان خود، آن ندا را می‏شنود."

"اِذا نادی مُنادٍ مِنَ السَّماءِ اَنَّ الْحَقَّ فی آلِ مُحَمَّدٍ فَعِنْدَ ذلِكَ یَظْهَرُ الْمَهْدِیُّ عَلی اَفْواهِ النّاس ِوَ یَشْرَبُوْنَ حُبَّهُ وَ لا یَكُونُ لَهُمْ ذِكْرُ غَیْرِهِ؛۹ هر گاه گوینده‏ای از آسمان صدا بزند كه حق با اولاد محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله است، در آن هنگام، ظهور مهدی علیه‏السلام بر سر زبان‏ها می‏افتد، به گونه‏ای كه دل را به محبت او سیراب می‏كنند و غیر او را یاد نمی‏كنند."

ب. خسوف و كسوف

از نشانه‏های ظهور، كسوف در نیمه ماه رمضان و خسوف در آخر و یا اول همان ماه است.

كسوف در روزهای نخست و روزهای آخر ماه و خسوف در روزهای میانی ماه، طبیعی و عادی است و در طول تاریخ، بارها و بارها، رخ داده و از نظر علمی، خسوف و كسوف در روزهای یاد شده، پدیده عادی به حساب می‏آید و از دیرباز، منجمان، بر اساس محاسبه‏های دقیق ریاضی و نجومی، زمان گرفتن خورشید، یا ماه را در طول سال، پیش بینی می‏كرده‏اند، ولی خورشید گرفتگی در وسط ماه یا ماه گرفتگی در اول و یا آخر آن، امری غیرعادی است. البته در خود روایات هم، به غیرعادی بودن تحقق این نشانه، تصریح شده است.۱۰

از امام باقر علیه‏السلام نقل شده است كه: "آیَتانِ تَكُونانِ قَبْلَ الْقائِمِ لَمْ تَكُونا مُنْذُ هَبَطَ آدَمُ علیه‏السلام اِلَی اْلاَرْضِ، تَنْكَسِفُ الشَّمْسُ فِی النِّصْفِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ الْقَمَرُ فی آخِرِهِ، فَقالَ رَجُلٌ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ تَنْكَسِفُ الشَّمْسُ فی آخِرِ الشَّهْرِ وَ الْقَمَرُ فِی النِّصْفِ؟ فَقالَ اَبُو جَعْفَر علیه‏السلام : اِنّی لأََعْلَمُ بِما تَقُولُ وَ لكِنَّها آیَتانِ لَمْ تَكُونا مُنْذُ هَبَطَ آدَمُ علیه‏السلام ؛۱۱ پیش از قیام مهدی علیه‏السلام دو نشانه پدید خواهد آمد كه از زمان هبوط آدم علیه‏السلام در زمین بی سابقه است؛ گرفتن خورشید در نیمه ماه رمضان و گرفتن ماه در آخر آن. مردی به امام عرض كرد: ای پسر رسول خدا! كسوف در وسط و خسوف در آخر ماه؟! حضرت فرمود: همانا من به آنچه می‏گویی داناترم، این دو از آیت‏های الهی هستند كه واقع شدن آن‏ها از زمان هبوط آدم علیه‏السلام تاكنون سابقه ندارد."

به نظر می‏رسد وقوع این دو امت من در زمان مهدی علیه‏السلام

به نعمتی دست یابند كه پیش از آن و در هیچ دوره‏ای دست نیافته بودند. [در آن روزگار[ آسمان باران فراوان دهد، و زمین هیچ روییدنی را در دل خود نگاه ندارد.

پدیده به صورت غیرعادی، به خاطر آن است كه اهمیت مسأله ظهور، نمایان شود و مردم از خواب غفلت بیدار شوند و خود را مهیّای مشاركت در آن نهضت عظیم سازند.

ج . باران‏های پیاپی

امام صادق علیه‏السلام می‏فرمایند: "اِنَّ قُدّامَ الْقائِمِ لَسَنَهٌٔ غَیْداقَهٌٔ یَفْسُدُ التَّمْرُ فِی النَّخْلِ فَلا تَشُكُّوا فی ذلِكَ؛۱۲ در آستانه قیام مهدی علیه‏السلام سالی پر باران خواهد بود كه در اثر آن، خرما بر روی نخل می‏پوسد. پس در این امر، تردیدی به خود راه ندهید."

البته برای قیام امام مهدی علیه‏السلام علائم و نشانه‏های بسیاری بیان شده كه به ذكر عناوین برخی از آن‏ها اكتفا می‏كنیم:

د . طلوع خورشید از مغرب

ذ . خروج یأجوج و مأجوج

ر . خروج دجّال

ز . خروج یمانی

ه·· . خروج سفیانی۱۳

۲ ـ برقراری عدالت

اجرای عدالت و تحقق آن، یكی از وجوه مشترك بین قیامت كبری و قیامت صغری (ظهور مهدی علیه‏السلام ) است.

عدالت در قیامت كبری

"وَ نَضَعُ الْمَوازینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیمَهِٔ فَلا تُظْلَمُ نَفسٌ شَیْئا وَ اِنْ كانَ مِثْقالَ حَبَّهٍٔ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَیْنا بِها وَ كَفی بِنا حاسِبینَ"؛۱۴ "ترازوهای عدل را در روز رستاخیز قرار می‏دهیم، پس هیچ كس [در] چیزی ستم نمی‏بیند. و اگر [عمل] هموزن دانه خردلی باشد آن را می‏آوریم وكافی است كه ما حساب كننده باشیم."

"فَمَنْ یَعَمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍٔ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍٔ شَرّاً یَرَهُ"؛۱۵ "پس هر كس هموزن ذره‏ای نیكی كند آن را خواهد دید و هر كس هموزن ذره‏ای بدی كند آن را خواهد دید."

عدالت در رستاخیز مهدی

رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏فرمایند: "... اَلتّاسِعُ مِنْهُمْ قائِمُ اَهْلِ بَیْتی، مَهدِیُّ اُمَّتی، اَشْبَهُ النّاسِ بی فی شِمائِلِه وَ اَقْوالِهِ وَ اَفْعالِهِ، یَظْهَرُ بَعْدَ غِیبَهٍٔ طَویلَهٍٔ وَ حَیْرَهٍٔ مُضِلَّهٍٔ، فَیُعْلِنُ أَمْرَ اللّهِ وَ یُظْهِرُ دینَ اللّهِ... فَیَمْلأَُ اْلاَرضَ قِسْطا وَ عَدْلاً، كَما مُلِئَتْ جَوْرا وَ ظُلْما؛۱۶ نهم آنان (امامان) قائم خاندان من، مهدی امتم می‏باشد. او در سیما و گفتار و كردار شبیه‏ترین مردم به من است. پس از غیبت طولانی و سردرگمی گمراه كننده‏ای ظاهر می‏شود، آنگاه امر خدا را اعلان و آئین خدا را آشكار می‏سازد... پس زمین را از عدل و داد لبریز می‏كند."

امام باقر علیه‏السلام می‏فرماید: "... وَ كَذلِكَ القائِمُ اِذا قامَ یُبْطِلُ ما كَانَ فِی الْهُدْنَهِٔ مِمّا كانَ فِی اَیْدِی النّاسِ وَ یَسْتَقْبِلُ بِهِمُ الْعَدْلَ؛۱۷

همچون پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله آنگاه كه قائم علیه‏السلام قیام كند، آنچه را از راه و روش‏های غلط میان مردم در زمان قبل از ظهور رایج است زیر پا می‏نهد، و آیین دادگری را برپا می‏دارد."

جناب حكیمه خاتون چنین روایت می‏كند: آن امام بزرگ در لحظات نخستین پس از تولد، لب به سخن گشود و [همچون پیامبران كه در آغاز كودكی توان سخن گفتن دارند] به یكتائی خداوند و رسالت حضرت محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و امامت امام علی علیه‏السلام و دیگر امامان گواهی داد، سپس چنین فرمود: "اَللّهُمَّ أَنْجِزْ لی ما وَعَدْتَنی، وَ أَتْمِمْ لی اَمْری، وَ ثَبِّتْ وَطْأَتی، وَامْلَأِ اْلاَرْضَ بی عَدْلاً وَ قِسْطا؛ خداوندا! به آنچه به من وعده دادی وفا كن، و امر مرا (حكومت عدالت گستر جهانی) به كمال برسان، و گام‏های مرا استوار بدار، و زمین را به دست من آكنده از عدل و دادساز."

۳ ـ اقتدار در حاكمیت

از شباهت‏های دیگری كه بین این دو قیام می‏توان ذكر كرد، اقتدار در حاكمیت است.

اقتدار حاكمیت در قیامت كبری

یكی از مهم‏ترین منزلگاه‏های قیامت كه اقتدار خداوند را به منصه ظهور می‏رساند، مرحله رسیدگی به حساب خلایق در دادگاه عدل الهی با حضور شاهدان مختلف، و سنجش اعمال در ترازوی مخصوص است. دادگاهی كه همه را غرق در وحشت و اضطراب می‏كند، دادگاهی كه قاضی و داورش خدای مقتدر و قوی است.

"فَما یُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدّینِ، اَلَیْسَ اللَّهُ بِاَحْكَمِ الْحاكِمینَ"؛۱۸ "پس چه چیز تو را بعد از این به تكذیب جزا وا می‏دارد، آیا خداوند، بهترین حكم كنندگان نیست."

"اَلا لَهُ الْحُكْمُ وَ هُوَ اَسْرَعُ الْحاسِبینَ"؛۱۹ "آگاه باشید كه حكم و داوری مخصوص اوست، و او سریعترین حسابرسان است."

"اَللّهُ یَحْكُمُ بَیْنَكُمْ یَوْمَ الْقِیامَهِٔ فیما كُنْتُم فیهِ تَخْتَلِفُونَ"؛۲۰ "خدا در روز قیامت در مورد آنچه با یكدیگر در آن اختلاف می‏كردید، داوری خواهد كرد."

●اقتدار حاكمیت در قیام مهدی علیه‏السلام

امام مهدی علیه‏السلام ، در اجرای حدود و احكام الهی و مبارزه با ستمگران، قاطعیتی خدائی دارد، چشم پوشی و مسامحه در راه و روش او نیست. از ملامت ملامت گران ابایی ندارد و از هیچ مقام و قدرتی نمی‏هراسد. قاطعیت وسازش ناپذیری، خصلت همه رهبران راستین الهی است، و در امام مهدی علیه‏السلام این خصلت در حد اوج و كمال است.

امام علی علیه‏السلام می‏فرماید:

"وَ لَیُطَهِّرَنَّ اْلاَرْضَ مِنْ كُلِّ غاشٍ؛۲۱] امام مهدی علیه‏السلام ] زمین را از هر چه باعث فریب و گمراهی مردم شود، پاك می‏سازد."

از امام باقر علیه‏السلام نقل شده كه فرمودند: "لَیْسَ شَأنُهُ اِلاّ بِالسَّیْفِ، لا یَسْتَتیبُ اَحَدا، وَ لا یَأْخُذُهُ فِی اللّهِ لَوْمَهُٔ لائِمٍ؛۲۲ شیوه [حضرت مهدی علیه‏السلام ] تنها با شمشیر است و توبه كسی را نمی‏پذیرد و در راه اجرای احكام الهی، از ملامت هیچ ملامتگری نمی‏هراسد."

۴ ـ بشارت انبیاء و اولیاء به ظهور قیامت كبری و صغری

قیامت كبری و رستاخیز مهدی علیه‏السلام ، به خاطر اهمیتشان، مورد بشارت و نوید همه انبیا و اولیای الهی قرار گرفته، بلكه وجه مشترك همه ادیان الهی است. به خصوص قیام مصلح جهان، كه در برخی مكاتب غیر الهی نیز مورد توجه بوده است.

بشارت به قیامت كبری

"وَ اِلی مَدْیَنَ اَخاهُمْ شُعَیْباً فَقالَ یا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ ارْجُوا الْیَوْمَ اْلآخِرَ"؛۲۳ "و به سوی [مردمِ] مدین، برادرشان شعیب را [فرستادیم]. گفت: ای قوم من، خدا را بپرستید و به روز بازپسین امید داشته باشید."

"اِذا وَقَعَتِ الْواقِعَهُٔ لَیْسَ لِوَقْعَتِها كاذِبَهٌٔ"؛۲۴ "زمانی كه آن واقعه وقوع یابد، [كه] در وقوع آن هیچ دروغی نیست."

"یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ"؛۲۵ "ای كسانی كه ایمان آورده‏اید، از خدا پروا دارید، و هر كسی باید بنگرد كه برای فردا[ی خود[ از پیش چه فرستاده است."

نویسنده:حسین الهی نژاد

پاورقیها:

۱۳ ـ چشم به راه مهدی، همان، ص ۲۷۳.

۱۱ ـ شیخ طوسی، كتاب الغیبه، ص ۲۵۱؛ غیبت نعمائی، ص ۲۵۰.

۱۴ ـ انبیاء/۴۷.

۱۷ ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۱؛ شیخ طوسی، تهذیب، ج ۶، ص ۱۵۶.

۱۹ ـ انعام/۶۲.

۱۰ ـ چشم به راه مهدی، جمعی از نویسندگان، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ص ۲۹۹.

۱۵ ـ زلزله / ۸ و ۷.

۱۲ ـ شیخ مفید، ارشاد، ج ۱، ص ۳۷۰.

۱۶ ـ شیخ صدوق، كمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۲۵۷.

۱ ـ شیخ صدوق، خصال، ج ۱، ص ۱۰۸.

۱۸ ـ تین/ ۸ و ۷.

۲۳ ـ عنكبوت/۳۶.

۲۸ ـ سفر پیدایش: فصل ۱۲، بند ۷؛ فصل ۱۳، بند ۱۵ و فصل ۱۵، بندهای ۵ ـ ۸ .

۲۰ ـ حج/۶۹.

۲۲ ـ همان مدرك، ج ۵۲، ص ۳۵۴.

۲۷ ـ انبیاء/۱۰۵.

۲۹ ـ كتاب حیقوق نبی: فصل ۲، بندهای ۳ ـ ۵.

۲۴ ـ واقعه/ ۱ و ۲.

۲۵ ـ حشر/۱۸.

۲۶ ـ مهدی پور علی اكبر، او خواهد آمد، ص ۹۳.

۲۱ ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۲۰.

۲ ـ مزمل/۱۴.

۳۲ ـ رك، او خواهد آمد، علی اكبر مهدی پور؛ جاماس نامه.

۳۹ ـ غافر/۱۶.

۳۸ ـ طارق/۹.

۳۴ ـ دهر/۵.

۳۵ ـ كهف/ ۳۱.

۳۶ ـ مفاتیح الجنان، ص ۵۳۱.

۳۱ ـ انجیل لوقا: فصل ۱۲، بندهای ۳۵ - ۳۶.

۳ ـ حاقه/۱۴.

۳۷ ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۸۳.

۳۰ ـ انجیل متّی: فصل ۲۴، بندهای ۲۷، ۳۰، ۳۵، ۳۷ و ۴۵.

۴۱ ـ طبق نقل روایات حضرت داود به باطن مردم آگاه بوده و بر اساس آن با مردم برخورد می‏كرده و حكم صادر می‏كرده است.

۴۵ ـ كهف/۹۹.

۴۶ ـ یس/۵۱.

۴۹ ـ بقره/۲۴۳.

۴ ـ حج/۱.

۴۴ ـ زمر/۶۸.

۴۳ ـ طوسی، محمد، الثاقب فی المناقب، موسسه انصاریان، ص ۵۶۵.

۴۰ ـ تكویر/۱۰.

۴۸ ـ همان، ص ۳۹.

۴۲ ـ الصفار القمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد علیه‏السلام ، نشر مكتبهٔ آیهٔ الله مرعشی نجفی، ص ۲۸۵.

۴۷ ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۲۱.

۵۶ ـ صدوق، كمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۳۲۷.

۵۱ ـ بقره/۲۵۹.

۵۵ ـ نباء/ ۲۱ ـ ۲۵.

۵۰ ـ تفسیر نمونه، ج ۱۵، ص ۵۵۷.

۵۲ ـ تفسیر نمونه، ج ۱۵، ص ۵۵۶.

۵۳ ـ فجر/ ۲۵ ـ ۲۶.

۵ ـ واقعه/۴.

۶ ـ تكویر/۱.

۷ ـ قیامت/۷.

۸ ـ شیخ طوسی، كتاب الغیبه، ص ۴۵۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۸.

۹ ـ تاریخ ما بعد الظهور، ص ۱۷۶.

منبع:نشریه مبلغان ، شماره ۳۱

---