فوتبال

امروزه فوتبال به یکی از پرطرفدارترین و محبوب ترین رشته های ورزشی در دنیا لقب گرفته به طوری که حتی سیاسیون هم از سوژه محبوب و پرطرفداری همچون فوتبال غافل نمانده اند و تاآنجا که ماهیت سیاسی شان اجازه دهد, خود را به هر طریق به این ورزش وصل می کنند و سعی می کنند هم رنگ با آن شوند, حتی برخی خود را فوتبالیست معرفی می کنند و می گویند با شورت ورزشی عکس دارم و در جهت منابع سیاسی خود از آن بهره می برند

امروزه فوتبال به یکی از پرطرفدارترین و محبو ب ترین رشته های ورزشی در دنیا لقب گرفته به طوری که حتی سیاسیون هم از سوژه محبوب و پرطرفداری همچون فوتبال غافل نمانده اند و تاآنجا که ماهیت سیاسی شان اجازه دهد، خود را به هر طریق به این ورزش وصل می کنند و سعی می کنند هم رنگ با آن شوند، (حتی برخی خود را فوتبالیست معرفی می کنند و می گویند با شورت ورزشی عکس دارم) و در جهت منابع سیاسی خود از آن بهره می برند.

شکی نیست ورزش فوتبال امروز بیش از پیش، مرزهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی را در نوردیده و به عنوان یک مقوله ای مهم برای مردم و خصوصا جوانان جوامع محسوب می شود، به طور مثال در کشور ایران ممکن است جوانان ما با تیم های کشورهای خارجی به لحاظ کیفیت، به مراتب بیشتر مانوس باشند تا تیم های داخلی و این یک امر طبیعی و قابل باور است.

آگاهان به مسائل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دنیا، به فوتبال تنها به عنوان صرف یک رشته ورزشی نمی نگرند، بلکه نگرشی عمیق تر و چشم اندازی وسیع تر از آن را دنبال می کنند; واضح تر بگوئیم، اگر تا سالها پیش فوتبال تنها یک رشته ورزشی مهیج و شادی آفرین میان اغلب جوامع، خصوصا جوامع غربی محسوب می شد، اما امروزه به عنوان یک ابزار کار آمد و پویا در اختیار جوامع قرار گرفته، جوامعی که به لحاظ توسعه بسیاری از مسیرهای این فرآیند را طی کرده و اکنون با اعمال سیاست های صحیح و برنامه ریزی شده از محصول خود در فضاهای گوناگون جامعه بهره می برند.

ابتدا از مسئله فرهنگ آغاز می کنیم; شاید ابتدا به ساکن این سوال مطرح شود که فرهنگ و تاثیرپذیری یا تاثیرگذاری، چه سنخیتی با ورزش آن هم فوتبال دارد; در مورد این سوال باید عرض کنم، شاید در ابتدا وقتی هیچ ذهنیتی از این مقوله در دست نباشد، مطرح کردن این سوال به جا باشد چرا که خود من هم ابتدا وقتی به طور سطحی فکر چنین بحثی را در ذهن خود پرورش می دادم چنین سوالی برایم پیش می آمد; اما از آنجا که تحقیقاتی را در این زمینه انجام دادم و اندکی عمیق و دقیق تر شدم، نه تنها این سوال را تائید نکردم بلکه به این باور رسیدم، ابزار چیزی به نام فوتبال که متاسفانه امروز در کشور ما، بی تفاوت از کنار آن گذر می شود، بسیار می تواند تاثیرگذار و تاثیرپذیر باشد حتی در دانشگاه (!)

امروز انتقال فوتبالیست از یک کشور به کشور دیگر امری مرسوم و بیش از گذشته، صورت می گیرد; خب زمانی که یک فوتبالیست با فرهنگ و آداب و رسوم مربوط به کشور خود به کشور دیگری مهاجرت می کند طبیعی است که آن فرهنگ را با خود به همراه دارد;

از آنجا که ورزش فوتبال رشته ای محبوب و مورد ستایش جوانان است و از آنجا که بسیاری از جوانان همین فوتبالیست ها را الگوی اخلا قی خود قرار می دهند، پس اجتناب ناپذیر است که یک جوان می تواند به میزان علا یق و باورهای خود، تاثیرپذیر باشد. این جاست که بحث تهاجم فرهنگی مطرح می شود. توجه داشته باشیم از چه کانال هایی که حتی فکرش را هم نمی توانیم بکنیم ممکن است مورد چنین تهاجم فرهنگی صورت بگیریم.

البته در اینجا سخن در مورد اینکه کدام فرهنگ ضعیف یا غنی است نیست بلکه صحبت در مورد تاثیرگذاری و تاثیرپذیری فرهنگ هاست.

در این مورد کشوری موفق عمل کرده که بتواند چنین جریانی را خوب بررسی و مدیریت کند بحث فرهنگ مساله ای نیست که بتوان آن را صرفا با برگزاری همایش ها یا در قالب کتاب یا تدریس دانشگاهی نهادینه کرد، بلکه یک باور فرهنگی و یک اخلاق فرهنگی که ممکن است در قالب صدها همایش و کنگره و دانشگاه مورد قبول قرار نگیرد و تفهیم نشود، ممکن است در جریان فضای فوتبال که البته خیلی مضحک به نظر می رسد، تاثیرش بیشتر باشد و نهادینه شود.

ما نمی گوییم فضای جامعه به گونه ای باشد که در رابطه با فرهنگ فضایی، دگماتیسم به وجود آید، بلکه با برنامه ریزی و مدیریت عالمانه به کیفیت بازشناسی مردم خصوصا جوانان پرداخته شود. کاری که در دولت اصلا حات حرکت خود را آغاز کرد و رئیس جمهور وقت جناب آقای خاتمی بحث گفت وگوی تمدن ها را مطرح کردند. ولی متاسفانه شاهد این هستیم که چنین باریک اندیشی عالمانه و حرکت زیبای فرهنگی، در دولت نهم پیگیری نشد و به آنها بهایی ندادند. اما فوتبال چه نقشی در اقتصاد جوامع می تواند داشته باشد. من در اینجا خیلی سریع موارد کوتاهی را در این زمینه عنوان می کنم و به بررسی کیفیت چگونگی پیدایش چنین فضایی نمی پردازم.

فوتبال در دنیای امروز، از غافله اقتصاد عقب نمانده به گونه ای که هم از آن تاثیر پذیرفته و هم به میزان قابل توجه ای در آن تاثیرگذار بوده است.

بحث مساله اقتصادی در فوتبال، در کشورهای غربی و توسعه یافته بسیار ملموس تر و محسوس تر از سایر نقاط است.

چندی پیش در خبرها خواندم یکی از کشورهای اروپایی که ظاهرا میزبان یکی از تورنمنت های بین المللی فوتبال بود، به اندازه یک سال درآمد دولت خود سود برده است. در این مورد مثالی می زنم; فرض کنید کشوری میزبان یکی از مسابقات بین المللی فوتبال شده است. طبیعی است کشورهای میهمان به همراه خود علا قه مندان و بسیاری از موارد دیگر را به کشور میزبان می کشانند; این خود باعث تبلیغ کشور میزبان در مورد بحث توریسم می گردد; هتل ها و فروشندگان و مراکز خدماتی از بازار چنین فضایی بهره می برند و در کل ارزی که به بدنه اقتصاد کشور میزبان تزریق می شود، خود عامل توسعه در این بخش می گردد; و ده ها مصادیق دیگر که دراین مورد می توان نام برد.

در پایان امیدواریم، مسوولا نی که درعرصه های مختلف به فعالیت مشغولند با درایت و برنامه ریزی و مدیریت عالمانه، ابزارهای مربوط به توسعه کشور را به خوبی بشناسند و آنها را ارزان از دست ندهند!

نویسنده : پوریا سید