چتر حفاظتی گوگل بر جنگل های جهان

نگاهی به استفاده از فناوری در حفاظت از حیات وحش

وقتی حرف از گوگل به میان می‌آید ذهن ما به سوی یک موتور جست‌و‌جوگر و امکانات مختلف آن همچون گوگل مپ، گوگل پلاس، گوگل استریت ویو، خریدهای اینترنتی، جی میل و... با همه امکانات کم و بیش جذابش می‌رود. ولی شاید بیشتر ما ندانیم که این غول دنیای اینترنت با طبیعت هم پیوندی محکم و ناگسستنی دارد و با کمک ۵ میلیون دلاری به یاری حیات وحش آمده است. یکی از دغدغه‌های مدیران ارشد این شرکت، حفاظت از حیات وحش در جنگل‌های انبوه و سرشار از گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری و همچنین مناطق حفاظت شده در گوشه و کنار جهان است و به همین دلیل همکاری مناسبی را با (WWF (world wildlife fund صندوق جهانی حیات‌وحش آغاز کرده‌اند. طبق برنامه‌های این طرح، قرار است گوگل تا سال ۲۰۱۵ حداقل ۳ کشور آسیایی و آفریقایی را زیر پوشش قرار دهد و با استفاده از آخرین دستاوردهای فناوری و تکنولوژی، از حیات‌وحش در مقابل شکارچیان غیرقانونی حفاظت کند.طبیعت و حیات وحش کشورهای آفریقایی یکی از ثروت‌های بزرگ این منطقه محسوب می‌شود که البته بسیاری نیز چشم طمع به آن دوخته‌اند. شکار حیوانات با درآمد سالیانه ۱۰ میلیارد دلار، پنجمین تجارت سودآور جهان محسوب می‌شود و به همین دلیل شکار غیرقانونی کرگدن، فیل، ببر و... به یک تجارت رو به رشد و غیرقابل کنترل درآمده است. شاخ کرگدن‌های آفریقایی و عاج فیل در ویتنام حکم طلا را دارد و ازسویی دیگر ازآنجا که در چین معتقدند این موارد می‌تواند در درمان سرطان نقش داشته باشد، این کشور یکی از بازارهای اصلی شکارچیان و قاچاقچیان محسوب می‌شود. از سال ۲۰۰۸ تاکنون تعداد کرگدن‌هایی که در آفریقای جنوبی از جمله نامیبیا کشته و شکار شده‌اند حدود ۵۰ درصد افزایش یافته و از ۲۰ هزار کرگدن موجود در کنیا در سال ۱۹۶۹، این تعداد در حال حاضر به۵۳۹ کرگدن رسیده است. این موارد نشان می‌دهد محیط بانان در این کشورها چندان در کار خود موفق نبوده‌اند و به همین دلیل گوگل در فاز نخست اجرای طرح حفاظتی خود با همکاری WWF تمرکز اصلی را بر این مناطق به ویژه نامیبیا و پارک حفاظت شده واتربرگ در این کشور قرار داد.

● هواپیماهایی کوچک اما پرکار

گوگل در اجرای طرح حفاظت از حیات وحش نامیبیا از چندین هواپیمای کوچک بدون سرنشین کمک گرفت تا بتواند به راحتی پهنه گسترده این پارک را زیر نظر گرفته و شکارچیان غیرمجاز را نیز دستگیر کند. بسیاری معتقدند آینده حفاظت از جنگل‌ها و حیات وحش، همین هواپیماهای بدون سرنشین هستند چون هر یک از این پرندگان کوچک، کارایی ۵۰ جنگلبان و محیط بان را دارند. این هواپیماها بسیار کوچک بوده و با صدایی بسیار کم در ارتفاع بالا پرواز می‌کنند تا نه جانوران و حیوانات جنگل آن را تهدیدی برای خود بدانند و نه شکارچیان از حضور این فناوری مطلع شده و برای از بین بردن آن دست به کار شوند. این هواپیماها از راه دور نیز قابل کنترل هستند و می‌توانند به انواع وسایل نظارتی ازجمله اشعه مادون قرمز و دوربین‌های تصویربرداری با قابلیت رزولوشن بالا مجهز شوند تا اطلاعات را در کمترین زمان ممکن به پایگاه داده‌ها ارسال کنند. این هواپیماها را حتی می‌توان برای پرواز در مناطقی بسیار دورافتاده در طول روز و شب به کار گرفت تا فیلم‌ها را به صورت زنده به یک اپراتور بفرستند یا اطلاعات را از طریق ماهواره به مرکز اطلاعاتی WWF ارسال کنند. هرچه که هست این پرنده‌های کوچک، بزرگ‌ترین دشمن شکارچیان غیرمجاز محسوب می‌شوند و تاکنون نیز توانمندی خود را نشان داده‌اند. بخشی دیگر از توانمندی‌های این هواپیماها نیز دوربین‌های مادون قرمز آنهاست. این دوربین‌ها که ابزار نظارتی قدرتمندی محسوب می‌شود، با استفاده از سنسورهای حرارتی می‌توانند از همان ارتفاع بالا مردم، حیوانات و وسایل نقلیه را حتی در تاریکی شب مشخص کنند. در صورت وجود شکارچیان با سلاح و ابزارهای جنگی، عکس و فیلم به مرکز ارسال می‌شود و بلافاصله یگان حفاظت می‌تواند به محل اعزام شده و جلوی شکارچیان را بگیرد.ازسویی دیگر ازآنجا که ممکن است شکارچیان برای به دام انداختن و کشتن حیوانات بزرگی مانند فیل حوضچه‌های آب را مسموم کنند تا از عاج آن‌ها استفاده کنند، گوگل دوربین‌های فیلمبرداری با رزولوشن بسیار بالا در چنین مناطقی نصب کرده است تا لحظه به لحظه از چنین محل‌هایی فیلم گرفته شود. پس از ارسال این فیلم‌ها به مرکز، ناظران فیلم‌ها را مورد تحلیل قرار می‌دهند تا اگر ردپایی از حضور شکارچیان پیدا شود، جنگل بانان و محیط بانان به سرعت مشکل را حل کنند.بخشی دیگر از فناوری‌های مورد استفاده گوگل در این طرح، برچسب‌هایی ویژه و هوشمند، سخت افزار و همچنین نرم افزارهایی خاص برای ذخیره اطلاعات و دسترسی آسان به آن است هرچند همچنان تمرکز اصلی طرح همچنان بر هواپیماهای بدون سرنشین است. این برچسب‌ها کمک می‌کند تا حرکات حیوانات در دورترین نقاط هم توسط ماهواره، شبکه تلفن همراه یا امواج رادیویی با فرکانس خیلی بالا زیر نظر باشد. اطلاعات این برچسب‌ها همچنین می‌تواند توسط هواپیماهای بدون سرنشین در طول نظارت هوایی قابل دسترس باشد و از طریق شبکه‌های ارتباطی منظم به مرکز خاصی که روی زمین در نظر گرفته شده است فرستاده شود. در این مرکز یک نرم افزار تحلیلگر همه اطلاعات جمع‌آوری شده را اسکن می‌کند و اگر احتمال خطر برای حیوانات وجود داشته باشد، تصمیمی مناسب گرفته می‌شود.

● گوگل ارث؛ یاریگر حیات وحش

گوگل همچنین از نرم افزار Google Earth (نرم‌افزار شبیه ساز کره زمین به صورت سه بعدی) برای حفاظت از حیات وحش بهره گرفته است. این نرم افزار در کنار کارهای معمولش، حالا دیگر به عنوان وسیله‌ای برای محافظت از گونه‌های گیاهی و جانوری محسوب می‌شود و حتی می‌تواند نقشه‌ای مشخص برای پیش‌بینی فعالیت‌های شکارچیان تهیه کند.

همچنین با کمک کیت نمونه‌برداری DNA به مشخص شدن مبدأ حیواناتی که اجزای بدنشان مانند عاج و شاخ قاچاق شده است کمک می‌کند. در این نرم افزار برای نمونه‌های جدیدی که توسط دانشمندان در سراسر جهان کشف می‌شود و همچنین گونه‌های در معرض خطر نیز نقشه‌ای مشخص تهیه می‌شود تا بتوان از آن‌ها حمایت کرد. استفاده از قلاده‌های هوشمند مجهز به جی پی اس و شتاب سنج یا جای دادن یک جی پی اس در شاخ کرگدن‌ها که به سیستم تلفن همراه متصل می‌شود نیز از دیگر راهکارهای ردیابی جانوران و نظارت از راه دور است. به عنوان مثال اگر برای مدت زمانی طولانی حیوان بخوابد، به‌طور غیرمنتظره و هراسان بدود یا منطقه حفاظت شده را ترک کند برای هر حالت پیامی ارسال می‌شود که بنا بر پیام ارسال شده محیط‌بانان از طریق جی‌پی‌اس حیوان مورد‌نظر را ردیابی‌ می‌کنند.گوگل همچنین اپ‌هایی هم برای تلفن‌های هوشمند اندرویدی ارائه داده است تا مردم را هرچه بیشتر به محیط زیست و حیات وحش علاقه‌مند کند که به گروه‌های حفاظت از حیات‌وحش بپیوندند.

با فعال شدن یکی از این اپ‌ها هنگام قدم زدن در پارک‌های حفاظت شده، مردم به راحتی با گونه‌های گیاهی و جانوری آشنا می‌شوند. حتی گوگل در اقدامی ابتکاری به دنبال ارائه اپ‌هایی است تا بتوانید با حیوانات حرف بزنید. این کار به نظر غیر ممکن می‌آید ولی تا به حال دانشمندان موفق شده‌اند با استفاده از فرکانس صدای دلفین‌ها، به نوعی حرف‌های این آبزی را ترجمه کنند. هرچند راه درازی پیش روی گوگل قرار دارد ولی مدیران این شرکت، آن را غیرممکن نمی‌دانند.

میترا جلیلی