بررسی تحولات همه جانبه در سه دهه تلاش انقلابی

نهضتی برخاسته از فریاد اسلام خواهی ایرانیان

نهال انقلاب اسلامی با ریشه فرهنگ بومی و دینی در خاک وطن قد علم کرد و بعدها هزاران حرکت فرهنگی زمینه ساز آبیاری این نهال شد.

اینک که بعد از سی ودوسال هنوز هم جریان انقلاب در بستر فرهنگی می خروشد و نهال انقلاب اسلامی به درختی تناور تبدیل شده است، عن قریب خنکا و طراوت سایه این درخت تناور بر سر کشورهای هم اندیش نیز گسترده شده و انقلاب فرهنگی منطقه ای را با تکیه بر اندیشه های اسلامی و بومی رقم خواهد زد.

چشم انداز فرهنگی کشور، صدور پیام انقلاب به ویژه از بعد فرهنگی به ملت های آزادیخواه دنیاست. برای تحقق چنین آرمانی بی شک تلاشی مضاعف و فعالیت های اصولی فرهنگ ساز ضرورت دارد.

معمار فقید انقلاب حضرت امام خمینی(ره) می فرمایند: «فرهنگ مبدأ همه خوشبختی ها و بدبختی های یک ملت است.» خروجی از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی، ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه ها در سطح کشور آنچنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید.

انقلاب اسلامی، انقلابی ارزشی و معنوی است. انقلابی که تحول روحی و فرهنگی عظیمی در آحاد ملت ایران به وجود آورد.

اداره جامعه براساس دین و ارزش های اصیل آن، افزایش سطح آگاهی و مشارکت مردم در فعالیت های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و نیز تغییر الگوهای رفتاری مردم با جهت گیری خصلت های اخلاقی و انسانی از جمله این تحولات است.

برای این که این روند رو به رشد تداوم پیدا کند، علاوه بر این که نیازمند تغییراتی در حوزه های علمی فرهنگ ساز از لحاظ محتوایی و تئوریک هستیم و باید دگرگونی پرشتاب اما سنجیده ای منطبق با نیازهای بومی و مبانی عقیدتی در محتوای علوم انسانی صورت بگیرد، نیازمند بازگشت به همان الگوهای ساده زیستی و روحیه تعاون روزهای شکل گیری انقلابیم. در کنار همه این ها باید همواره به یاد داشت که انتظار می رود یک روز این فرهنگ ناب محمدی را الگویی پیش روی ملت های آزادیخواه دنیا قرار داده و طرحی دیگر دراندازیم.

● نهضت انقلابی با حرکت فرهنگی برخاسته از اسلام

زمانی که امام(ره) در نجف بودند گروهی خدمت ایشان رسیدند و گفتند: «اگر اجازه بدهید طی یک کودتا و مبارزه مسلحانه کار رژیم پهلوی را تمام کنیم.» اما امام(ره) به شدت مخالفت کرده و پایه های انقلاب را بر محور تحول و انقلاب فرهنگی قرار دادند. این گروه که به کودتا معتقد بودند، بعدها شاخه انحرافی منافقین را ایجاد کردند.

محمد کوثری، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله در ایام دفاع مقدس و نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی توضیح می دهد:

«اساساً کل حرکت انقلاب اسلامی و نهضت حضرت امام(ره) براساس اصول فرهنگی برخاسته از اسلام ناب محمدی بوده است. برخلاف حرکت های دیگری که به شیوه مسلحانه در دهه۰۵-۰۴ شکل گرفتند، امام(ره) نهضت انقلابی را با یک حرکت فرهنگی برخاسته از اسلام شروع کردند و این حقیقت تداوم نهضت حسینی بود. انقلاب اسلامی از یک جهت برای آزادیخواهان دنیا گرایی و جذابیت داشت و از سوی دیگر برای صهیونیزم بسیار مضر بود. این که یک فرد الهی در سن ۷۷ سالگی تمام تئوری ها و نظریه پردازی های استکبار را از شرق و غرب به هم بریزد و بدون هیچ سلاحی و تنها با سلاح تفکر و اندیشه اسلامی پیروزی را به ثمر برساند به معجزه ای می مانست که یک رخداد فرهنگی جهانی به حساب می آید. این رخداد فرهنگی بزرگ بازی های صهیونیزم، کمونیسم و سوسیالیسم را درهم ریخت.»

وی ادامه می دهد: «فرهنگ اسلامی به بسیاری از ملت های آزادیخواه جهان الگو داد و آنها هم پذیرا شدند، چون اساس انقلاب اسلامی حرکت به سوی تکامل است و باید محور همه امور خدا قرار بگیرند، نه این که مانند جامعه سرمایه داری انسان و دارایی های مادی اش محور باشد. انقلاب اسلامی که برپایه انقلاب فرهنگی شکل گرفت، ترویج دهنده فرهنگ ایثار، فداکاری، تعاون و شهادت است. هر چه زمان می گذرد، تئوریسین های اندیشه های مختلف جذب این فرهنگ که برخاسته از فرهنگ اسلام ناب محمدی است، می شوند و می پذیرند تنها این حرکت است که انسان را به سر منزل مقصود می رساند.»

● صدور پیام فرهنگی انقلاب به ملت های آزادیخواه

احسان یاوری از فعالان بسیج دانشجویی با تأکید بر این که عامل اصلی موفقیت ما در پیشبرد اهداف فرهنگی از اعتقاد و باوری که به اسلام داشته و داریم نشأت می گیرد، می گوید: «صرفاً نگاه ما به اسلام تنها به حضور در مسجد و یا اعتقاد به قرآن های بر سر طاقچه نشسته محدود نمی شود. امام(ره) روح تفکری را در پیکره جامعه دمید که اسلام را دین تمام ارکان زندگی و اداره جامعه معرفی می کند. این گونه توانستیم باورهای غلطی را که سال ها ریشه دوانده بودند، بشکنیم. حکومت موروثی، رژیم شاهنشاهی، اعتقاد مردم به این که اجباراً باید استضعاف را بپذیرند و... همگی از مصادیق فرهنگ و سیاست پهلوی بود که با احیای روحیه مطالبه گری و آرمان خواهی در بین آحاد مردم در هم شکست. ما توانستیم نمادهایی را که از باور اسلامی برمی خاست- همچون حجاب- در بستر جامعه نهادینه کنیم. این حرکت ایستادن در برابر فرهنگ وارداتی با جریان دفاع مقدس تثبیت شد.»

وی در ادامه می گوید: «ذکر مصیبت های ائمه(ع) که قبل از انقلاب تنها به مجالس روضه محدود بود، بعد از انقلاب به گفتمان جامعه تبدیل شد. در سایه چنین حرکت هایی روحیه فداکاری، گذشت، تعاون و همکاری در جامعه به اوج رسید. با اتکا به این فرهنگ اصیل توانستیم از بحران های زیادی به سلامت عبور کنیم. این گونه ارزیابی می شود که اکثر رشادت ها و مجاهدت های انقلابی روی ریل فرهنگ اصیل دینی قرارگرفت و همچنان حرکت می کند.»

یاوری خاطرنشان می کند که حتی عبور از فتنه۸۸ با اتکا به همین فرهنگ اصیل ایرانی- اسلامی میسر شد. این فعال فرهنگی در تکمیل صحبت هایش می گوید: «برای رسیدن به نقطه ای که امروز هستیم، تلاش های بسیاری صورت گرفته، اما باید با سرعت و عمق بیشتری به سمت قله حرکت کنیم. قله ای که مدنظرماست این گونه فتح می شود که نه تنها ارزش ها را جاری و ساری کنیم، بلکه باید کشورهای منطقه نیز با این فرهنگ عجین شوند. اگر چه اشعه انقلاب اسلامی هم اکنون نیز به بسیاری از سرزمین ها نظیر تونس، عراق، افغانستان و سوریه نیز رسیده است. چنین حرکت هایی از بطن گفتمان انقلاب اسلامی برخاست. فضای داخلی کشور نیز باید آنچنان اسلامی شود که بتوان از بستر آن علوم اسلامی منطبق با نیازهای روز را استخراج کرد. شیوه های تبلیغی ما تاکنون ضعیف بوده است و باید تقویت شود.»

● فرهنگ وارداتی پایه رژیم پهلوی

از تحولات چشمگیر در جامعه ایران پس از انقلاب اسلامی، تغییر در نگرش و نحوه زندگی مردم است. در دوران پهلوی، سیاست آن رژیم، تبلیغ غربزدگی و تبعیت از فرهنگ غرب بدون توجه به ارزش های دینی و ملی مردم ایران بود؛ تجمل پرستی و پوچ گرایی تشویق می شد و در تعیین منزلت های اجتماعی از سوی رژیم، میزان غربزدگی و خودباختگی افراد در برابر فرهنگ بیگانه، نقش مهمی داشت. جایگزینی ارزش های اصیل اسلامی به جای معیارهای مبتذل گذشته، تحول فرهنگی و اخلاقی نسل جوان، افزایش روحیه تلاش و اعتماد به نفس در مردم و اقشار جوان تحصیلکرده جامعه، از جمله دستاوردهای فرهنگی انقلاب اسلامی به شمار می روند. شناخت آثار و نتایج فرهنگی انقلاب اسلامی بدون اطلاع از وضعیت فرهنگی ایران قبل از انقلاب میسر نیست.

حجت الاسلام علیرضا یحیایی، پژوهشگر مسائل فرهنگی می گوید: «رژیم پهلوی از یک سو به بهانه احیای ارزش های فرهنگی ایران باستان و از سوی دیگر به نام مدرنیزه کردن مملکت، سعی در نابودی ارزش ها و سنت های دینی و اصیل ملی مردمی و ترویج فرهنگ غرب داشت. حرکت اسلام زدایی از زمان رضاشاه تحت عنوان کشف حجاب و با شعار فریبنده آزادی زنان آغاز و پیامدهای سوء آن در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و فرهنگی این ملت نمودار شد.

تمامی وسایلی را که باید در خدمت سازندگی فرهنگی مردم قرار می گرفت، در جهت نابودی آن به کار گرفته می شد. سینماها، رادیو، تلویزیون، روزنامه ها و مجلات، حتی دروس و رشته های دانشگاهی و دیگر محیط های آموزشی و فرهنگی و مراکز ورزشی و تفریحی تا برسد به محیط های اجتماعی در کوچه و بازار همه به نابودی و اضمحلال فرهنگ اسلامی و ترویج فرهنگ مبتذل غربی دامن می زدند.»

وی در ادامه می گوید: «همچنین فساد دستگاه ها و مسئولین عالی رتبه و درباریان، برگزاری جشن های تاجگذاری و ۲۵۰۰ ساله رژیم شاهنشاهی ایران و ترویج اعتیاد در بین مردم، رواج کتب و نشریات مخرب و برنامه های فراوان دیگری از این قبیل، همگی در جهت ترویج فساد و بی بندوباری و مبارزه با ارزش های اخلاقی و فرهنگ این مردم به کار گرفته می شد. مقابله با روحانیت به شیوه های مختلف و برچسب زدن ارتجاع سیاه به آن، تغییر تاریخ هجری به تاریخ شاهنشاهی، ترویج ناسیونالیسم در مقابل اسلام، تبلیغ عدم کارآیی اسلام در جوامع امروز و تز جدایی دین از سیاست و عناوینی از این قبیل و نیز اشاعه فرهنگ مصرف گرایی، تجمل گرایی، مدپرستی، ترویج مدل های غربی و بازگذاشتن دروازه های کشور به روی اجناس مصرفی و بنجل بیگانگان و مسائلی از این قبیل همه و همه برنامه هایی بودند که در جهت نابودی دین و نفی ارزش های فرهنگی ملی و مردمی انجام می گرفت. در چنین فضا و بستری بود که انقلاب اسلامی تحولات فرهنگی عظیمی در ایران به وجود آورد.»

● خودباوری ملت مهم ترین دستاورد انقلاب فرهنگی

احیای اسلام، تحول در ارزش ها، مبارزه با فحشا و منکرات، ایجاد روحیه خودباوری و هویت یابی فرهنگی، مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد، مبارزه با افکار و ارزش های غلط مادی و طاغوتی، تحول فرهنگی و اخلاقی شگرف در نسل جوان، پویایی زنان و بازگرداندن شخصیت زن و به عبارتی حفاظت از ارزش و کرامت زن، ایجاد تحولات فرهنگی و دینی در مرکز آموزش عالی، انقلاب در تحول خواهی، رشد مطبوعات و نشریات در سال های پس از انقلاب اسلامی، رشد آموزش های فرهنگی و هنری پس از انقلاب اسلامی لیستی درخشان از جهش های فرهنگی سی ودو سال عمر شکوهمند این درخت تناور است.

یکی از دستاوردهای مهم فرهنگی انقلاب احیای روحیه خودباوری در بین مردم بود. صادق رحمتی کارشناس فرهنگی توضیح می دهد: «سیاست های نادرست رژیم پهلوی، به همراه گرایش افراطی به غرب و فرهنگ غربی موجب پیدایش گسستی عمیق در میان مردم و مسئولان و حرکت سیاست های فرهنگی به سمت خودباختگی شد. لذا می توان گفت بارزترین نتیجه سیاست های فرهنگی پیش از انقلاب، ایجاد نوعی از خودباختگی فرهنگی بوده است که نتیجه ای جز بی هویتی فرهنگی جامعه نداشت. یکی از نتایج برجسته سیاست های فرهنگی پس از انقلاب اسلامی، ایجاد روحیه خودباوری و هویت یابی فرهنگی است.»

این کارشناس فرهنگی در ادامه تحلیل خود می گوید: «با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران روشن می شود که اصول سیاست های فرهنگی نظام جمهوری اسلامی براساس مهم ترین هدف نظام یعنی رشد و تعالی انسان و روح تعهد، تدوین شده است. بر این اساس توجه به اصالت ارزش های معنوی و فضایل اخلاقی در جامعه و عنایت به جایگاه والای تقوا، علم، جهاد و توجه به کرامت و فضیلت انسان ها به عنوان مهم ترین اصل سیاست های فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است.»

نخستین اثر فرهنگی انقلاب احیاء اسلام و مطرح کردن آن در دنیا به عنوان یک مکتب حیات بخش بود. یکی از راهبردهای اصلی رژیم پهلوی، اسلام زدایی ازساحت سیاست، اقتصاد و فرهنگ بوده است.

انقلاب اسلامی برپایه فرهنگ دینی و با هدف حاکمیت ارزش های اسلامی و انسانی شکل گرفت و یک انقلاب ارزشی محسوب می شود. تحول درارزش ها از مهم ترین آرمان های انقلاب اسلامی است که در بند اول اصل سوم قانون اساسی به عنوان یکی از اهداف اصلی دولت جمهوری اسلامی برشمرده شده است و دولت وظیفه دارد همه امکانات خود را برای ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی به کار گیرد.

مقایسه وضعیت کشور از لحاظ فرهنگی و اخلاقی با قبل از انقلاب بیانگر پیشرفت زیادی است که انقلاب اسلامی درترویج اخلاق و آموزه های دینی داشته است.

امروز دربرخی شبهه افکنی ها آنچه موجب شده که نقش انقلاب اسلامی درترویج اخلاق و آموزه های دینی نادیده گرفته شود، وجود پاره ای ازمفاسد اخلاقی و معضلات فرهنگی درکشور است که تهاجم فرهنگی و تبلیغات منفی استکبارجهانی و برخی بزرگنمایی ها، به آن دامن زده و پیشرفت های به دست آمده را تحت الشعاع خویش قرار داده است. استکبار تلاش می کند این طور بنمایاند که انقلاب اسلامی هیچ نقشی درترویج اخلاق در آموزه های دینی نداشته است.

البته کسی منکر نواقص ومشکلات فرهنگی موجود در جامعه نیست و هیچگاه وضعیت فعلی کشور را وضعیت آرمانی و مطلوب نمی داند، اما این به معنای نادیده گرفتن پیشرفت های کشور در زمینه های فرهنگی نیست و نباید پیشرفت های به دست آمده درپرتو انقلاب اسلامی را در زمینه های فرهنگی نادیده گرفت.

● تحول دربازار نشر کشور

قبل از انقلاب جامعه و در رأس همه دولت، توجه جدی به کتاب و رفع مشکل آن نمی کرد. از آن جا که فقط ۴۵ درصد مردم باسواد بودند، طبیعی بود که میزان مطالعه درحد بسیار پایینی باشد. تولید و نشر کتاب بسیار محدود بود.

تعداد ناشران درسال ۱۳۵۵ به رقم ۱۲۷ ناشر در تهران و ۵۶ ناشر در شهرستان ها می رسید. تعداد کتابخانه های عمومی درکشور قبل از انقلاب اسلامی ۲۹واحد بوده است.

حجت الاسلام والمسلمین سید کاظم شمس مدیر مسئول بوستان کتاب دفتر تبلیغات اسلامی قم می گوید:«چون انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی بود، تحولی در دیدگاه مردم ایجاد کرد. در فرمایش امام (ره) بارها و بارها بیان شد، دست خدا بود که این دوران را اینگونه شکل داد. دراوایل انقلاب تفکرات غالب تفکرات چپ بود. اسلام توانست بعد از ۱۴قرن وارد همه عرصه های جامعه شود و انقلاب اسلامی درمنطقه خاورمیانه که یک منطقه حساس به شمار می آید، شکوفایی پیدا کند.

امام (ره)در سخنرانی ۲۶بهمن ۵۷ صراحتاً به شکاف برداشتن چهارده کنگره قصر کسری اشاره کرده و بعید ندانستند که آن ۱۴کنگره فروریخته گواه آن بوده که ۱۴ قرن بعد دوباره انقلابی اسلامی ظهور پیدا خواهد کرد و باعث صدور پیام فرهنگی اسلام به جهان می شود.»

وی ادامه داد: «ظهور انقلاب اسلامی باعث شد وحدت دربین آحاد ملت شکل بگیرد و با رهبری الهی امام (ره) و عنایت خداوند و نیز به کمک روحانیت توانستیم انقلاب را شکل بدهیم. امروز دغدغه فرهنگی ما صدور پیام انقلاب به سایر کشورهاست. صدور انقلاب را مغرضانه به ایجاد اغتشاش در سایر کشورها تعبیر کرده اند، درحالی که منظور ما صدور پیام فرهنگی انقلاب است، نه این که به شیوه های فیزیکی انقلاب را صادر کنیم. این یک واقعیت است که مردم غرب از تفکر سرمایه داری و مادی گرایی به ستوه آمده اند، لذا با اشتیاق جذب پیام فرهنگی انقلاب می شوند. در زمان شکل گیری انقلاب نیز مردم به تفکرات چپی و وارداتی پشت پا زدند. امام (ره)نیز درنامه به گورباچف اشاره کردند که راه نجات بشر این چنین است.

ما براین باوریم که ملت ما با انقلاب درخود تحولی ایجاد کردند وآماده پذیرش منجی بزرگ حضرت مهدی (عج) می شوند.»

حجت الاسلام والمسلمین شمس با اشاره به ترور گسترده شخصیت ها در اوایل انقلاب و تأکید بر این که اگر آن اندیشمندان دراین زمان بودند، مطمئناً مسیر تحولات همه جانبه کشور روندی پرشتاب تر و عمیق تر پیدا می کرد، می گوید: «درحوزه کتاب که یکی از زیرشاخه های اصلی توسعه فرهنگی کشور محسوب می شود، رشد بسیار چشمگیری داشته ایم. دراوایل انقلاب (سال ۵۷) برای جمعیت ۲۵ میلیونی تنها ۱۲۰۰ عنوان کتاب درسال چاپ می شد، این درحالی است که امروز سالیانه ۶۰هزار عنوان کتاب چاپ می شود.

کیفیت آثار هم به هیچ عنوان قابل قیاس با گذشته نیست. البته انتظار بازهم بیش از این هاست و باید در زمینه انتشار کتاب های مرجع که تبیین کننده فرهنگ بومی و اسلامی برای جهان امروز است، گام های بلندتری برداریم.»

تقویت تحلیل های فرهنگی از چگونگی شکل گیری انقلاب اسلامی به پدیده انقلاب اسلامی بیشتر نگاه سیاسی داشته ایم، درحالی که شالوده انقلاب حول محور فرهنگ بنا نهاده شد.

حسین همازاده عضو اتحادیه امت واحده توضیح می دهد: «حتی در فتنه ۸۸ نیز بیشتر به تحلیل های سیاسی پرداخته شد، درحالی که همه تلاش دشمن طی این سی و دو سال وحتی در فتنه ۸۸ براین بود که به بدنه اجتماعی و فرهنگی ملت ضربه بزند.»

وی با اشاره به فراز و نشیب های سال های ابتدایی انقلاب می گوید: «در دهه اول انقلاب جنگ را پشت سرگذاشتیم. درفضای دفاع مقدس همه سلیقه ها به سمت ساده زیستی گرایش داشت. تجمل گرایی دردهه ۶۰ یک پدیده منفور بود، به طوری که حتی سرمایه دارها هم درچنین فضایی ساده زیستی درپیش گرفتند. بعد از دولت سازندگی این فضا شکسته شد. رئیس جمهور وقت صراحتاً طی سخنانی بازگو کرد برای توسعه کشور نیازمند توسعه مصرف درداخل هستیم! به این ترتیب در دهه ۷۰ فرهنگ کشور به سمت مصرف گرایی سوق پیدا کرد. بنده معتقدم ریشه فتنه ۸۸ در دهه ۷۰ شکل گرفت.»

همازاده معتقد است با برخورد سطحی و بخشنامه ای نمی توانیم یک شبه محتوای علوم انسانی را که زیرساخت فرهنگ است، تغییر دهیم.

وی می گوید:«باید بحث آزاد اندیشی را درحوزه سیاست و فرهنگ تقویت کنیم. اعتقاد ما براین است که منطق ما منطق برتر است، پس هراسی از بیان اندیشه های خود نداریم و اگر بسته عمل کنیم ممکن است برخی از نخبگان به حاشیه بروند. محور اصلی تقویت آزاد اندیشی فرهنگی جنبش دانشجویی است. ما باید در این زمینه بیشتر کار کنیم، چون یکی از انشعابات اصلی شکوفایی فرهنگی خواهد بود. در تضادها و چالش ها اتفاقاً تفکر انقلابی بیشتر رشد می کند و می درخشد.»

وی به نقص تبلیغات در زمینه صدور پیام انقلاب اشاره کرده می گوید:«نباید درصدورپیام انقلاب محافظه کاری داشته باشیم. این روند فعالیت ها باید از فضای دولتی خارج شده و برعهده جماعت نخبه و حزب ا... گذاشته شود تا خودشان با تشکیل هسته فکری در تعامل با سایر ملت ها پیام اصلی انقلاب را ابلاغ کنند. نمونه این حرکت های مردمی و سازنده فرستادن کاروان غزه به سمت لبنان بود. یک حرکت کاملاً مردمی که آثار پرباری داشت.»

● انقلاب و موج تحول خواهی

پس از انقلاب تحول خواهی به یک خواست عمومی تبدیل شده است، درحالی که زمان طاغوت تحول به معنای وابسته شدن بود. صنایع، فرهنگ، ورزش، هنر و کشاورزی ایران وابسته بود. دانشگاه ها به مرکز رشد نیروهای موثر برای تحقق اهداف آمریکا و شوروی سابق تبدیل شده و غربی و شرقی مآبی افتخار بود.

حجت الاسلام والمسلمین علیرضا یحیایی پژوهشگر می گوید:«تحول خواهی ایرانی پس از انقلاب به طرف خودباوری تغییر جهت داد وگذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در زمره کشورهایی است که به سرعت درحال رشد و توسعه است. جوان ایرانی اینک به فتح قله های علمی یا فناوری جهان می اندیشد و شعار ما می توانیم سال هاست که درعرصه های مختلف اثبات شده است.»

وی پیرامون تحول فرهنگی و اخلاقی شگرف درنسل جوان می گوید:«جوانان انقلابی به عنوان بخش های فعال جامعه، درتمام رویدادهای انقلاب اسلامی حضوری چشمگیر داشته و انقلاب اسلامی از این جوانان، نسلی مسئولیت پذیر، سرشار از ایمان و خودباور ساخت که درصحنه ها و نهادهای مختلف جامعه، مشارکتی سازنده دارند. این جوانان مومن و با اخلاص بودند که صحنه های هشت سال دفاع سلحشورانه را در برابر تجاوز رژیم بعث عراق که با حمایت گسترده دولت های غربی صورت گرفت، آفریدند.»

وی پیرامون رشد مطبوعات و نشریات درسال های پس از انقلاب اسلامی توضیح می دهد:«پیروزی انقلاب اسلامی فصلی تازه را درحیات ۱۵۰ساله مطبوعات کشور گشود و مطبوعات را به لحاظ کمی و کیفی دچار تغییراتی مهم کرد. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که تعداد نشریات درسال های پس از انقلاب نسبت به پیش از انقلاب افزایش چشمگیری داشته است.

حتی با آغاز جنگ این روند تا حدودی تشدید شد به نحوی که درسال ۶۰ نشریات نوپا به ۹۸ و درسال ۶۱ به ۹۳ و هم اینک درسال ۸۹ به ۳۳۸۰ نشریه دارای مجوز و ۲۷۶۰نشریه درحال انتشار و فعال افزایش داشته است.»

● چالش های پیش روی تحولات فرهنگی

حجت الاسلام کاظم شمس کارشناس فرهنگی با اشاره به انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها توضیح می دهد:«به نظر می رسد به دلیل اینکه این بحث از دانشگاه شروع شده بود و معطوف به مسائل آموزشی بود، بیش از توجه به فرهنگ به بحث های آموزشی توجه شد. البته در بعد آموزشی هنوز در بخش تحول علوم انسانی کارهای زیادی باید صورت گیرد.

ارزیابی بنده براین است که انقلاب آموزشی در دانشگاه ها گسترده تر و پررنگ تر از انقلاب فرهنگی صورت گرفت.»

وی دو مورد را پیرامون چالش های پیش روی تحولات فرهنگی کشور متذکر می شود و می گوید:«اولاً باید نقشه راه را درحرکت های فرهنگی دقیقاً ترسیم کنیم. باید پاسخی روشن بر این سؤال نوشت که بنا داریم در آینده درچه مسیری حرکت کنیم؟ ثانیاً وظایف دستگاه ها برای نیل به این هدف به هیچ وجه تبیین نشده است. مجموعه مراکز فرهنگی به صورت یک منظومه با هم حرکت نمی کنند. باید نقشه راه کاملاً ترسیم شود و وظایف هر دستگاه در قبال حرکت فرهنگی را تبیین کرد.»

این کارشناس مسائل فرهنگی معتقد است فرهنگ توجه ویژه ای به روح مردم دارد. وی می گوید:«درامور پزشکی شاید یک پزشک به بیمارش نسخه ای را توصیه کند که خودش آن را انجام نمی دهد، ولی درعرصه فرهنگی باید مجریان خودشان عاملین شماره یک باشند، وگرنه توصیه های فرهنگی اثر خودش را نمی گذارد.

ضمناً درکار فرهنگی اخلاص لازمه کار است. کاری که مخلصانه صورت گیرد اثرگذار خواهد بود.»

چندی پیش در محضر یکی از دوستان انقلابی دفتر خاطرات جوانی اش را ورق می زدم. وی که خط بسیار خوشی هم داشت و صفحات دفترش را با نقاشی های زیبایی مزین کرده بود، در لابه لای این خطوط و نقاشی ها گویی تاریخ انقلاب را مرور می کرد.

در تکه های انشای دبستانی اش آن چنان از اندیشه امام(ره)، خلوص مردم، ایثارگری شهدا و آرمان های اسلامی سخن رانده بود که می پنداشتی جوانی بیست و چند ساله و یا سربازی با بصیرت سخن گفته است.

این یک حقیقت است که نهضت امام(ره) برپایه فرهنگ اسلامی و قرآنی معجزه ای پایدار در ذهن پیر و جوان جامعه ایجاد کرد و خروش انقلابی به یک بصیرت و بیداری همه گیر منتهی شد.

پس از جنگ تحمیلی دشمنان کوشیدند با همه توان خود مسیر این شکوفایی را تغییر دهند اما اگرچه ملت ایران فرازونشیب های بسیاری را پشت سر گذاشت ولی همواره به فرهنگ اسلامی پایبند بوده و هست. همین نکته باعث شده که هیچ گاه محتوای انشاهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه به سمت تفکر غربی بازنگردد و همه عصبانیت غرب از همین بصیرت ملت است.

سرانجام در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ پرچم اسلام در میهن اسلامی درخشیدن گرفت و فرهنگ ایرانی، هویت از دست رفته خود را بازستاند. این پیروزی خوشایند اهداف جامعه سرمایه گذاری غرب نبود چرا که به نوعی نیز تعبیر می شد مستضعفین به پشتوانه فرهنگ قرآنی و هدایت اسلامی توانسته اند بر مستکبرین جهان فائق آیند، از همان لحظه پیروزی سمت و سوی تلاش دشمنان رنگ وبوی دیگری گرفت و همه دغدغه آنها این شد که ریشه های فرهنگ اصیل اسلامی را در ذهن و دل ملت ایران سست کنند، اما غافل از این بودند که اسلام ریشه ای تاریخی در فرهنگ این مرزوبوم دارد.

حتی در بحران های اخیر و فتنه های نوظهور همین فرهنگ اسلامی به ملت ایران بصیرت و قدرت بخشید تا جایی که سردمداران داخلی و خارجی فتنه را به زانو درآورد و این بصیرت از عشق به انقلاب و اسلام نشأت یافته است.

● سرمنشأ گفتمان جدید در حوزه فرهنگ اسلامی

انقلاب ها سرفصل مهم و جدیدی در تاریخ جوامع بشری هستند، به طوری که هم چهره تازه ای به تاریخ ملت ها می بخشند و هم سرمنشأ گفتمان های جدید خواهند بود.

محمد شیخان ،مسئول دفتر پژوهش اسناد ریاست جمهوری و معاون قائم مقام مطبوعاتی رئیس جمهور توضیح می دهد: «سیستم های مدیریتی کشور قبل از انقلاب در تمامی حوزه ها اعم از سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آنچنان به قدرت ها و الگوهای وارداتی وابسته بودند، که هیچگاه به توانمندی ها و قابلیت های خودی توجه نشان نداده و اساسا به داشته های خودی و استعدادهای بومی بی اعتماد بودند. این رویکرد و وابستگی شدید به بیگانگان زیرسلطه بودن حاکمان وقت را صراحتا اثبات می کند. ضعیف نگه داشتن ملت به طور جبری باعث شده بود که توانمندی و استعداد ملت سرکوب شود و در بسیاری زمینه ها دچار عقب ماندگی شدید بودیم.»

وی یکی از مهمترین دستاوردهای فرهنگی پس از پیروزی انقلاب را تکیه بر داشته ها و توانمندی های خودی توصیف کرده و می گوید: «به برکت انقلاب اسلامی روحیه اعتماد به نفس در بین مردم شکل گرفت و ملت ایران تا آن جا به بلوغ و تعالی رسید که پس از پیروزی انقلاب به ویژه بعد از پشت سر گذاشتن بحران های اولیه و شرایط جنگ تحمیلی توانستیم در عرصه های مختلف از جمله فرهنگی رشد چشمگیری داشته باشیم.»

شیخان ادامه می دهد: «مردم ایران با تکیه بر فرهنگ ناب محمدی(ص) توانستند به هویت و گفتمان جدیدی دست پیدا کنند. براساس اعتقاد و باورهای ملی و مذهبی خود روبروی بسیاری از الگوهای فرهنگ وارداتی ایستادند و خود را در مسیر استفاده از سنت ها، آداب و رسوم های برگرفته از اسلام و آداب و رسوم ملی خود قرار دادند. این گونه ثابت شد هر جا ایرانیان عزم و اراده کنند می توانند به سمت تعالی گام بردارند. با پشتوانه چنین اراده پولادینی پس از پیروزی انقلاب در جریان بحران های مختلف در برابر ابرقدرت ها ایستادند و در عرصه جنگ تحمیلی سربلند میدان شدند. امروز نیز در میدان تهاجم فرهنگی و جنگ نرم صاحب بصیرت هستند.»

مسئول دفتر پژوهش اسناد ریاست جمهوری به سرمایه گذاری هرچه بیشتر بر روی جوانان ایرانی که صاحب استعدادهای بالقوه ای هستند تاکید کرده و می گوید: «ریشه نهال انقلاب را اندیشه وتلاش همین جوانان آبیاری کرد و امروز شاهد تناوری این درخت بالنده هستیم. برای این که طراوت و خنکای سایه اش برسر همه ملت های آزاده جهان گسترانده شود، باید از استعدادهای قشر فرهیخته جامعه که عمدتا جوانان هستند، بیش از پیش بهره ببریم. یکی از راه های تداوم و صدور پیام فرهنگی انقلاب بهره گیری از پتانسیل جوانان پرشور و انقلابی است.

این به کارگیری استعداد جوان متعهد ایرانی باید تا به آن جا ادامه پیدا کند که ما بتوانیم در ساحت دانشگاه به تولید علم بومی برسیم و در ساحت فرهنگ گفتمان بین المللی انقلاب و اسلام را محقق کنیم.»

● جذابیت فرهنگ قرآن پیش چشم جوانان

فرهنگ پیش از انقلاب مملو از تعاریف نقطه نظرات غربی بوده و کاملا با فرهنگ غنی اسلامی تعارض داشته است.

دکتر سیدعلی اشرف حسنی استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس با اعتقاد به این که یکی از مهم ترین دستاوردهای فرهنگی انقلاب این بوده که قرآن غبار گرفته بر سر طاقچه ها را وارد جریان زندگی مردم کرده است، می گوید: «پیروزی انقلاب اسلامی، نقطه عطفی در احیای فرهنگ بومی و مذهبی ملت ایران محسوب می شود. ایرانیان سرانجام با فرهنگی که سراپا در تضاد با فرهنگ ملی و اسلامی بود، به مقابله برخاستند. آنها می خواستند ناخالصی ها و کج روی های فرهنگ غیرخودی را به دور ریخته و از فرهنگ خالص و ناب محمدی بهره مند شوند. فرهنگ اصیل اسلامی در خدمت بشریت بوده و مطمئنا هیچ باور و فرهنگ دیگری نمی تواند آن نورانیت خاص اسلام را به سیمای جامعه ببخشد. وقتی ملت ایران این نورانیت را در سایه قرآن و انقلاب اسلامی تجربه کردند، سایر ملت ها هم که در جستجوی نورانیت و آزادی بودند، از تجربه ایرانیان بهره مند شدند و این گونه موج اسلام خواهی در جهان زنده شد.»

این استاد علوم قرآنی با اشاره به این که امام(ره) یکی از بزرگترین پایگاه های شبیخون فرهنگی در کشور را به یک اشاره درهم ریخت، می گوید: «امام(ره) به پشتوانه فرهنگ قرآنی متوجه دره های عمیق فرهنگ وارداتی بود و چون فرهنگ قرآنی فرهنگ برتر جهان امروز است، به پشتوانه پتانسیل های غنی سازی قلوب را تسخیر کرد و حرف حق را به ضمیر پاک ملت ایران هدیه داد. اصول اخلاقی اسلام و قرآن که تا پیش از این به صورت مخفیانه در خانواده های اصیل و مذهبی رعایت می شد، به یکباره به بستر جامعه آمد و همگان را به سمت هدف های برتر سوق داد.»

حسنی، با توضیح این که ارزش های انقلاب در سایه برکات دفاع مقدس تثبیت شدند، می گوید: «هرگاه پیوند ملت به خصوص جوانان با قرآن کم رنگ شده ما ضربات فرهنگی سنگینی را متحمل شده ایم. برای این که مسیر انقلاب بیمه شود باید جوانان خود را در سایه قرآن بیمه کنیم و با فعالیت های فرهنگی گسترده قرآن را به زندگی جوان وارد کرده و پیوند مستحکمی ایجاد کنیم. اسلام و قرآن به خودی خود آن قدر جاذبه دارد که می تواند دل ها را جذب کرده و اعجازی بیافریند، اهمیت کار فرهنگی ما براین است که این جذابیت قرآنی را پیش روی چشمان جستجوگر جوان قرار دهیم.»

● رشد صد برابری نرخ عناوین

کتاب های چاپ شده بخشی از حوزه فرهنگ در قالب هنر و زیرشاخه های آن تعریف می شود.

محسن پرویز، عضو هیئت مدیره انجمن قلم ضمن ارزیابی مثبت از تحولات در زیرشاخه هنرهای نمایشی، موسیقی و هنرهای تجسمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی توضیح می دهد: «در بخش کتاب یک رشد کمّی زایدالوصف مشاهده می کنیم.این رشد کمّی کاملا محسوس است که اصلا با پیش از انقلاب قابل مقایسه نیست. عناوین کتاب از ۵۰۰ عنوان به ۶۰ هزار عنوان درسال رسیده که نشان می دهد بیش از صد برابر شده است. اگر از لحاظ اقتصادی پتانسیل ها تقویت می شد مطمئنا آمار بالاتری به ثبت می رسید. از لحاظ محتوایی نیز اگرچه ممکن است بعضا نمونه های ضعیف نیز به چاپ برسند و کتاب سازی هایی صورت بگیرد، اما رقم این عناوین بسیار اندک است. برای مثال در حوزه کتاب کودک ونوجوان میزان کتاب های مناسب منتشر شده طی سه ساله اخیر نسبت به کل کتابهای منتشر شده در یک بازه زمانی ده ساله (سال های ۴۷ تا ۵۷) بیشتر است و ما می توانیم سفره ای متنوع از عناوین قابل توصیه را پیش روی کودکان و نوجوانان قرار دهیم. قطعاً اگر مشکلات اقتصادی این بخش حل می شد، به رقم بالاتری دست پیدا می کردیم.»

وی ادامه می دهد: «در بخش کیفی محتوای کتب معتقدم اگرچه ممکن است هر از گاهی به اشکالاتی برخورد کنیم، اما درحد کلان یک جریان مثبت رو به رشد وجود دارد. علاوه بر آن پس از انقلاب زمینه برای بروز استعدادهای جوان فراهم شد و خیلی از اندیشه های جوان و قلم به دستان صاحب ذوق و تعهد فرصت بروز و ظهور توانمندی هایشان را پیدا کردند. پیش از انقلاب خیلی از استعدادهای ناب سرکوب می شدند و فرصت شکوفایی پیدا نمی کردند.»

● باید نقشه راه فرهنگی کشور را ترسیم کنیم

در دوران پهلوی برنامه ریزی های فرهنگی توسط عمال انگلیسی و آمریکایی صورت می گرفت. آنها در اولین گام خود جهت تغییر سلیقه فرهنگی با حرکتی ضربتی و به زور سعی کردند حجاب را از بین برده و پوشش مردم را غربی کنند.

مهدی عباسی مهر، قائم مقام تشکل دفتر تحکیم وحدت توضیح می دهد: «همه چیز حتی هنر معماری نیز رنگ و بوی غربی و وارداتی گرفته بود. هرجا هم که ملت ایران ایستادگی می کردند، به زور سرنیزه به سکوت محکوم می شدند. اما غرب فراموش کرده بود که ملت ایران یک پیوند ناگسستنی با حوزه دین دارد. این ملت در طول تاریخ ثابت کرده است که در برابر هجمه های بسیار بزرگتر ایستاده و واردکنندگان فرهنگ غیرخودی را دچار استحاله کرده است. برای مثال در حمله مغول سرانجام مغول ها به اسلام گرویدند. در جریان انقلاب اسلامی نیز علما اولین گروهی بودند که از غلبه فرهنگ وارداتی احساس خطر کردند و برای مقابله به روشنگری خانواده ها پرداختند. خانواده در ایران پایگاه اصلی ترویج باورهای اسلامی و فرهنگی اصیل بومی شد. از دل خانواده ها جوانان آگاهی برخاستند که با گوش جان کلام و پیام امام(ره) را می شنیدند. این آگاهی از هوشیاری خانواده ها می جوشید. در سال های پس از پیروزی انقلاب این هوشیاری به سطح وسیع تر در منطقه و جهان انتشار پیدا کرد. یکی از مصادیق تحول فرهنگی پس از پیروزی انقلاب اسلامی این است که آنچه تا قبل از این تنها در مجالس عزاداری مطرح می شد و محل بحث بود، به صحنه سیاست های اصلی کشور کشیده شد.»

وی با اشاره به این که انقلاب اسلامی را قبل از این که انقلاب عدالتخواهانه بدانیم باید انقلاب فرهنگی بخوانیمش، توضیح می دهد: «فرهنگ شاخه اصلی انقلاب اسلامی بود. آن روزی که امام(ره) از صدور انقلاب صحبت کردند، عده ای با کج اندیشی این طور برداشتشان بود که لزوماً باید به سایر مناطق لشکرکشی کنیم و حرکت های فیزیکی داشته باشیم، درحالی که هدف از این کلام صدور پیام فرهنگی انقلاب بوده است. روز انقلاب اسلامی مصادف با به دست آوردن گنجینه غنی فرهنگی برای ملت ایران بود. فرهنگی که در هشت سال دفاع مقدس شکل گرفت، تا صدسال می تواند پشتوانه همه عرصه های فرهنگی ما باشد.»

عباسی مهر در پاسخ به این سؤال که در شرایط کنونی برای رسیدن به افق های روشن آینده چه باید کرد و چه مسیری را در عرصه فرهنگی طی کنیم، می گوید: «باید ضمن حراست از گنجینه غنی فرهنگی که پس از پیروزی انقلاب صاحب آن شده ایم، به ترسیم نقشه فرهنگی برای تبیین راه و اهداف آینده بیندیشیم. وظیفه کارگزاران این است که در چهارچوب یک نقشه جامع و هدفمند این سرچشمه زلال را به سرمنزل مقصود برسانیم و متوجه باشیم اگر در شرایط کنونی از زبان رهبر معظم انقلاب حرف از شبیخون می شنویم، نتیجه سوء عملکردمان در تبیین نقشه فرهنگی کشور است. اگر نقشه به طور واضح کشیده شود، وظایف هر یک از دستگاه ها نیز در ارتباط با اهداف فرهنگی به روشنی مشخص خواهد شد.»

آخرین اصل شکوفایی اقتصادی رسیدگی به زندگی مردم است و رسیدگی به اقتصاد کشور است. ما احتیاج داریم که از سرمایه گذاری حمایت بشود؛ کارآفرینی بشود؛ تولید داخلی ترویج بشود؛ با قاچاق و فساد مجدّانه مبارزه بشود؛ اشتغال به عنوان یک مبنای اصلی و یک هدف مهم دنبال بشود؛ ثبات و شفافیت و انسجام سیاست ها و مقررات اقتصادی انجام بشود - مقررات اقتصادی ای که امروز یک چیزی بگوییم، فردا عوضش بکنیم، فایده ای ندارد - مقررات اقتصادی و قوانین ما باید هم ثبات داشته باشند که مردم بتوانند روی آن برنامه ریزی کنند، هم باید منسجم باشد و با هم بخواند و شفاف باشد. بازاریابی جهانی، یکی از مهمترین وظایف برای رونق اقتصادی کشور است.

عبارات فوق توصیه رهبر معظم انقلاب به مسئولان نظام برای هرچه پربارتر شدن تحولات اقتصادی و تاکید ایشان بر اولویت دادن به نیازهای مردم است.

انقلاب پیروز شد و مردم با اتکا به هویت ملی و اسلامی خود نظام جمهوری اسلامی ایران را برگزیدند.

با چنین اتفاقی، فصل تازه ای در تحولات از ساختار قدرت گرفته تا تجربه پیشرفت اقتصادی در ایران آغاز شد.

البته وقوع چنین تحولاتی در عرصه های سیاسی و اقتصادی چالش هایی را در سیطره اقتصادی و نفوذ دولت بر اقتصاد دولتی و خصوصی و اصلاح روند آن به دنبال داشت. به ویژه در شرایطی که نظام جمهوری اسلامی می بایست تنش های بین المللی را هم سپری کند.

ایران تحریم شد. این خبر و عواقب پس از آن مشکلات اقتصادی بسیاری بر ملت تحمیل کرد.

اما فقط یک هدف نتوانست سد راهی باشد که تمامی یک ملت آن را انتخاب کرده بودند و آن احقاق حقوق ملت بود و عدالت محوری.

ملت هم تصمیمش را گرفته بود و خود را برای همه اتفاقاتی که ناگوار به نظر می رسید آماده کرد با این امید که تحریم ها جز استقلال و خوداتکایی نتیجه ای در بر نخواهد داشت.

● مقایسه قبل و بعد از انقلاب

در مقایسه ای اجمالی تفاوت وضعیت زندگی مردم در نظام جمهوری اسلامی ایران با شرایط قبل از آن و در دوران حکومت پهلوی ضروری به نظر می رسد.

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی جمعیت کشور ۳۵ میلیون نفر بود اما امروز بالای ۷۰میلیون نفر جمعیت داریم.

وابستگی به ارزاق عمومی قبلا مشخص بود. کشاورزی یک دهم شرایط فعلی را هم نداشت و مثل شرایط بازرگانی و اقتصاد وضعیت مساعدی نداشتیم.

درمان وابسته به پزشکان هندی و بنگلادشی و اقتصاد نیازمند برنج های وارداتی و میوه های خارجی بود.

کاظم دلخوش عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در این مورد می گوید: بعد از انقلاب حرکت انجام شده در تمامی بخش ها بود تا اینکه در حال حاضر شاهد پیشرفت های سریع در عرصه های مختلف هستیم و در ابعاد اقتصادی جایگاه ویژه ای پیدا کرده ایم.

وی در تشریح این پیشرفت به گزارشگر کیهان می گوید: صنعت خودروسازی آنچنان رونق گرفته است که در ۴۰ کشور دنیا نمایندگی داریم. قبلا این طور نبود، الان سرمایه گذاران و تجار و بازرگانان حرفی برای گفتن دارند و تجارت و اقتصاد و صادرات و تولید پیشرفت چشم گیری داشته اند.

نماینده صومعه سرا ضمن اشاره به تلاش نظام اسلامی در ساماندهی یارانه ها از آغاز پیروزی انقلاب معتقد است: امروز که این طرح اجرا شده است حضور شفاف و تاثیرگذار سرمایه گذاران خارجی، بهینه سازی مصرف و عدالت محوری را شاهد هستیم.

وی عقیده دارد: با توجه به این که اصل ۴۴ قانون اساسی پیشگیری از انحصارگرایی و تقویت بخش خصوصی را مدنظر دارد هدفمند کردن یارانه ها اجتناب ناپذیر است و تحول اقتصادی عظیمی در انتظار ملت ایران است.

● عرصه هایی که متحول شدند

در اولویت قرار گرفتن عدالت اجتماعی، مشارکت مردم، اهمیت و فوریت امر اشتغال، امکان دسترسی همگان به فرصت ها و امکانات عمومی و اقتصادی همچنین ایجاد امنیت و اطمینان برای سرمایه گذاری فرصت هایی است که پس از پیروزی انقلاب فراهم شد.

البته در کنار این موارد کاستن از بار تصدی دولت با اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی را هم می توان افزود.

ایران در دهه ۷۰ میلادی علی رغم درآمدهای بسیار کلان نفتی به یک کشور وابسته تبدیل شده بود و صنایع برای تولید خود به ارقام کلان ارز نفتی محتاج بودند.

درصد بالایی از مواد اولیه و قطعات و تجهیزات لازم برای تولید صنعتی از خارج وارد می شد و صنایع به صورتی جلو رفته بود که هر ساله میلیاردها دلار ارز باید به آنها تزریق می شد.

محمد هاشم پوریزدان پرست اقتصاد دان و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز به خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: کشوری که در سال ۱۳۵۰ درآمد ارزی آن مجموعا به ۲ میلیارد دلار نمی رسید در سال ۱۳۵۶، ۱۴۰ میلیارد دلار واردات کالاهای مصرفی و واسطه ای و سرمایه ای داشت و کالاهای کشاورزی نیز یکی از عمده ترین کالاهای وارداتی کشور بود.

● وی در تحلیل شرایط اقتصاد کشور تصریح

می کند: یک سوم گوشت مصرفی کشور و نیمی از گندم مصرفی مردم ایران از خارج وارد می شد در حالی که صادرات غیرنفتی کشور مجموعا ۶۵۰ میلیون دلار بود و صادرات نفتی کشور و گاز به ۲۴ میلیارد دلار می رسید. یعنی بیش از ۴۵ برابر صادرات غیرنفتی، صادرات نفتی داشت که نشان از وابستگی اعجاب انگیز کشور به درآمد نفتی بود.

بنابر این تحلیل، اقتصاد ایران را در آن تاریخ می توان به کمک اقتصاد نفتی، وابسته توصیف کرد به صورتی که کشاورزی کشوری به وسعت ایران نمی توانست غذای دو ماه مردم کشور را تامین کند و مابقی می بایست از خارج از کشور وارد می شد. صنعت کشور جز واردات و مونتاژ قطعات و تبدیل مواد، هنر دیگری نداشت.

● تحریم عامل پیشرفت

« برخلاف آنچه برخی مطرح می کنند تحریم ها به خاطر تسخیر لانه جاسوسی نبود.»

یزدان پرست با بیان این مطلب اضافه می کند: تحریم نظامی و عدم فروش قطعات و مهمات و سلاح های مورد نیاز ارتش در حالی که قراردادهای مهمی با دول حامی شاه بسته شده بود نخستین نمود تحریم ها است و عدم فروش هواپیمای مسافربری مورد دیگری از تلاش غرب برای تحت فشار قرار دادن ایران است.

با آغاز جنگ تحمیلی در سال ۵۹ بلوک غرب و در راس آن امریکا همگی با هم ایران را تحریم کردند و این بازار مشترک اروپا و آمریکا هر سه در این تحریم دست به دست هم دادند و دو سال اول جنگ با تحریم های زیادی مواجه شدیم.

علی رغم تحریم ها کشور ما جنگ هشت ساله را پشت سر گذاشت در حالی که تمامی سطوح نیروهای سه گانه هوایی و زمینی و دریایی کشور پیش از انقلاب، وابسته به بلوک غرب بود و آنها از فروش سلاح و قطعات و مهمات بعد از پیروزی انقلاب خودداری می کردند.

این استاد دانشگاه اظهار می دارد: بعد از مدتی ژاپن و اروپا تحریم ها را شکستند و روابط خود را با ایران دوباره تجدید کردند. اما آمریکا از آن سال تاکنون به تحریم های خود ادامه داده است اما هر روز شرایط ایران بهتر شد. وقتی کارتر قطع رابطه آمریکا با ایران را ایراد کرد امام خمینی(ره) سخنی اعجاب انگیز گفت که امروز زمان بر آن صحه گذاشت و آن ، این که اگر رییس جمهور آمریکا در تمام زندگی خود قدمی به نفع مستضعفین برداشته همین اعلام قطع رابطه با ایران بوده است.

از آن زمان به بعد مجبور شدیم به جای فروش نفت و خرید کالاهای واسطه ای و حتی کالاهای مصرفی و قطعات و سلاح های نظامی، خود به دنبال تامین نیازها برویم و فکر و استعداد و توان خود را به کار گیریم.

به اعتقاد یزدان پرست، آنچه در ایران کنونی مشاهده می شود از توان فنی، ساخت سلاح و ابداع در صنعت و پیشرفت در کشاورزی و صنایع هسته ای و پیشرفت های علمی مانند پیشرفت در زمینه سلول های بنیادی و پیشرفت های پزشکی و نانو تکنولوژی تا سد سازی و ساخت هواپیماهای نظامی و انواع سلاح ها و کشتی ها یکی از آثار پر برکت قطع رابطه با ابرقدرت ها و تکیه به توان و استعداد و نیروی فکر، خلاقیت و دانش مردم کشور بوده است.

● وابستگی و فرسودگی رژیم پهلوی

پیشرفتی که ایران امروز شاهد آن است در آینده آثار گستره تری در تمام زمینه ها پیش روی ملت گسترده است.

طی یک قرن اخیر تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی، کشور در دست نیروهای غرب گرا بود و پس از گذشت این زمان طولانی متاسفانه یک کشور وابسته برجا ماند.

اما برخی هنوز فکر می کنند گذر زمان خود به خود موجب پیشرفت می شود . آنها نقش برنامه ریزان و کسانی که با دلسوزی کشور را اداره می کنند را نادیده می گیرند.

برخی رشد و پیشرفت و توسعه را تخته سنگی می دانند که از بالای کوه رها شده و خود به خود به ته دره سقوط می کند . در صورتی که پیشرفت تکامل و توسعه برخلاف این است و به عبارت دیگر پیشرفت و توسعه به مفهوم بالابردن یک تخته سنگ از ته دره به نوک قله است و به تلاش و آینده نگری و یافتن راه های تسهیل پیشرفت نیاز دارد.

دلخوش می گوید: اگر رژیم پهلوی می توانست پیشرفتی را رقم بزند همان سال ها این اقدامات را انجام می داد و با قیام و نارضایتی مردم سقوط نمی کرد. این نظام وابسته به غرب به علت پوسیدگی شایستگی نداشت و یک ملت از کوچک و بزرگ به این پوسیدگی شهادت دادند و با قیام فداکاری و ایثار جان آن را برای همیشه به دور ریختند.

در هر صورت آنچه در ایران اتفاق افتاده است کم نظیر و بلکه بی نظیر بوده است و در حالی که یک جنگ هشت ساله در کشور تحمیل شد و صدها میلیارد دلار به اقتصاد کشور خسارت وارد کردند باز هم به این روند راضی نبودند و منافقین یک نسل از مدیران انقلاب را طی یک سال ترور کردند، استان های مرزی را به شورش کشاندند و امروز هم به ترور دانشمندان هسته ای کمربسته اند.

اما تدبیر بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و پس از ایشان درایت رهبر معظم انقلاب توسعه ای همه جانبه را در ایران رقم زد که تحولات و برنامه های اقتصادی، صرفا گامی در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی نبود ، بلکه در همه ابعاد توانستیم موفق و موثر باشیم.

به اعتقاد یزدان پرست، می توان هدف انقلاب در این زمینه را فراهم سازی ضرورت های توسعه در فرایندی دانست که منجر به صنعتی شدن کشور می شود و از طریق صنعتی سازی در فرایند جایگزینی کالاهای وارداتی تحقق یافته است.

به اعتقاد کارشناسان شتاب بخشیدن به رشد اقتصاد ملی با گسترش مالکیت در سطح عموم مردم به منظور تأمین عدالت اجتماعی، افزایش رقابت پذیری در اقتصاد ملی را رقم می زند و با توسل به چنین اقدامی می توان بار مالی و مدیریتی دولت را در تصدی فعالیت های اقتصادی کاهش داد.

سخنان اخیر رئیس جمهور با این تاکید که اگرچه دست های زیادی در زمینه فساد اقتصادی قطع شده اما اگر همه دست های فاسد قطع شود و تمامی مبالغ به بیت المال برگردانده شود هیچ فقیری در جامعه باقی نخواهد ماند، همان انگیزه ای است که دولت را به اجرای هدفمندی یارانه ها بیشتر مجاب کرد. هدفی که احقاق حقوق مردم به ویژه اقشار کم درآمد را زیر پرچم جمهوری اسلامی محقق می کند.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران که مدیون رشادت و فداکاری ملت و البته هوشیاری رهبر کبیر انقلاب و یاران وفادار ایشان بود عدالت محوری را بیش از هر محوری مورد تاکید قرار داد تا مطابق تاکید رهبر معظم انقلاب اصل شکوفایی اقتصادی بر مبنای رسیدگی به وضعیت مردم پایه ریزی شود.

● غرب و همه روش های براندازی

آمریکا تصور می کند با تشدید تحریم ها و یا ادامه تهدیدات علیه ایران می تواند ملت و دولت ما را از ادامه این مسیر صحیح باز دارد اما جمهوری اسلامی ایران در برابر این اتهامات تسلیم ناپذیراست.

شاید به همین علت است که رسانه های خارجی و عاملان وابسته داخلی امروز که تحولات اقتصادی عظیمی در راستای هدفمند سازی یارانه ها در حال وقوع است دست به شایعه سازی زده اند ومدعی اند که طرح هدفمند سازی یارانه ها آغاز نشده، شکست می خورد!

توجه به چنین اتفاقات و شایعاتی آنچنان مهم بود که رهبر معظم انقلاب نیز در این زمینه تاکید کردند که کشور ما در این سال ها حجم تلاش مثبت و سازنده بیش از صد سال معمولی خود را شاهد بوده است؛ لیکن دشمنان انقلاب و نظام اسلامی، برای این که افکار عمومی را اغوا کنند، همه آن نقاط مثبت را نادیده می گیرند و چون بیکاری و تورّم و رکود تورّمی و مشکلات گوناگون اقتصادی در کشور وجود دارد؛ اینها را به رخ می کشند و سعی می کنند با این شیطنت، نظام اسلامی را ناکارآمد جلوه دهند. البته در زمینه اقتصادی نیز کارهای بسیار مهمی انجام شده، اما باید با افزایش محسوس درآمد سرانه، رشد تولید ناخالص ملی ، حضور در رقابتهای اقتصادی بین المللی ، رفع فقر و محرومیت و برقراری عدالت، الگوی موفقی از اقتصاد به جهان عرضه می کردیم و کارآمدی کشور در جهت رشد و رونق اقتصادی و تأمین عدالت را، برجسته تر به دنیا نشان می دادیم.

محمد کریم عابدی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به رویکرد ملت ایران در مواجهه با تحریم ها طی سال های اخیر می گوید: بعد از ۳۰ سال تلاش ملت ایران برای طی مسیر دستیابی به تکنولوژی و کسب موفقیت های شگرف، آمریکا هنوز از تلاش های خود ناامید نشده است.

وی در گفت و گو با گزارشگر کیهان عقیده دارد: مبالغ کلانی علیه ایران از سوی آمریکا هزینه می شود. تاریخ روابط ایران و آمریکا نشان می دهد این اتفاق در سال ۵۹ نیز رخ داد اما در طبس شکست سنگینی متحمل شدند و سپس در طول دوران دفاع مقدس با تجهیز ارتش صدام و میلیون ها دلاری که شیوخ عرب با تشویق آمریکا به عراق می دادند در نهایت شکست سنگینی از جنگ تحمیلی متحمل شد.

استعمارگران غربی در تلاشند ملت ایران را در دوره های مختلف آزمایش کنند تا شاید منفذی برای ورود و نفوذ به درون ملت بیابند.

نماینده طبس اختصاص میلیون ها دلار برای کودتای نرم در ایران را گام نخست ایالات متحده برای دسترسی به اهدافش قلمداد می کند. همان طور که همیشه منافقان و سلطنت طلبان و نیروهای مدعی اصلاح طلب پناهنده را با بهترین امتیازات حمایت کرده است.

اما اتفاقات این چنینی از شکست غرب در منازعات سیاسی و جنگ افروزانه حاصل شد و البته بی بهره ماندن از منابع ملی و طبیعی ایران را نیز برای آنان به دنبال داشت.

نتیجه، این که غرب در روش های براندازانه اش با شکستی سنگین مواجه شده و علی رغم دارا بودن همه توان اقتصادی و سیاسی و نظامی اما در مقابل خواست ملت ایران ناکام مانده است و به حتم این دولت نخواهد توانست مانع تحولات اقتصادی عظیم مثل هدفمندی یارانه ها شود.

● تحریم اقتصادی و آثار مثبت آن

دست و پا زدن های غرب در مواجهه با سیاست های موفق جمهوری اسلامی ایران را کریستوفر کالافام در کتابش این طور بیان می کند که الگوی سیاسی و روندهای اقتصادی ایران کاملا متفاوت از سایر انقلاب های سیاسی در جهان سوم بوده است زیرا ایران اولین جایگزین انقلابی و اسلامی موفق در جهان سوم است. حکومتی که در اواخر دهه ۱۹۷۰، خارج از مدار سرمایه داری غرب و سوسیالیسم توانست نهادهای مورد نظر خود را ایجاد کند.

بنابراین اعمال فشار بر اقتصاد ایران با سیاست تحریم و تشدید، راه دیگری بود که غرب در پیش گرفت، اما باز هم چنین هدفی محقق نشد.

محمد حسین فرهنگی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم با تایید این اظهارات به آثار منفی تحریم ها اشاره دارد که می تواند آثار مثبتی هم به دنبال داشته باشد.

وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان تصریح می کند: تحریم در کنار آثار منفی خود، آثار مثبت قابل توجهی به دنبال دارد. از جمله ایجاد شرایط خودکفایی اقتصادی و استقلال سیاسی است که می تواند کشور را به سمت قطع وابستگی از بیگانگان پیش ببرد و زمینه را برای اتفاقات اقتصادی مهیا کند.

نماینده مردم تبریز اضافه می کند: در تحریم های اخیر ،کشور به این باور رسید که حتی در مورد بنزین که مهم ترین نیاز روزمره است

می تواند خودکفا باشد. چنین شرایطی در مواقع عادی به دست نمی آید بلکه این از مهم ترین آثار تحریم اقتصادی است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه ضمن اشاره به قطع وابستگی و خوداتکایی و اعتماد به نفس به عنوان عوامل مهم در اقتصاد کشور، ابراز امیدواری می کند که دولت با فراغ بال بیشتری مسیر توسعه اقتصادی را طی کند و نتایج بهتری در کنترل واردات و صادرات عاید ملت شود.

وی اضافه می کند: اصلاح الگوی مصرف و اتفاقاتی در راستای آثار مثبت اقتصادی مثل کنترل تورم و کیفیت بهتر کالاها نیل به اهداف اقتصادی را محقق می کند تا در سایه تدابیر جامع رهبر معظم انقلاب و همیاری دولت و مردم به ثمر برسد.

● عزم ملی بدون مردم؟

این که نتیجه تحریم ها منجر به استقلال اقتصادی شود در بدو امر یک بلوف سیاسی به نظر می رسید اما این مهم با گذشت زمان رنگ واقعیت به خود گرفت.

این هدف هم با عزم ملی محقق شد. بدون شک عنصر مهم و موثر در پیروزی انقلاب اسلامی ایران پس از رهبری، مردم هستند. مردمی که توانستند تمام عرصه های جنگ، سازندگی، اصلاحات و تحولات اقتصادی این روزها را طی کنند و در هر مرحله کارنامه درخشانی از خود بر جای بگذارند.

اجرای چشم انداز در متن سند، عزم ملی و کوشش برنامه ریزی شده و مدبرانه جمعی است و ابلاغ سند به قوای سه گانه و

دستگاه های اجرایی کشور با فرض حسن اجرا، الزاما نمی تواند به معنای عزم ملی باشد. سند چشم انداز در صورتی می تواند کنش داوطلبانه و مشارکت همه جانبه ملت ایران را در پی داشته باشد که به چشم انداز جمعی و مشترک ایرانیان تبدیل شود. بدون شک ایمان مردم به مبانی نظام چون ولایت فقیه و آرمان های آن خود موجد عزم ملی است.

شاخص های عمومی انقلاب اسلامی نشان می دهد که جهت گیری های سیاسی و همچنین سیاست خارجی آن متفاوت از الگوهای سوسیالیستی بوده و ماهیت ضد مارکسیستی داشته است.

به همین دلیل انقلاب اسلامی ایران را اولین انقلاب معنوی، مذهبی و ضدمادی گری می دانند. نه غربی، نه شرقی، جمهوری اسلامی، نخستین شعاری بود که رهبر کبیر انقلاب بدان تاکید داشتند و سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم تاکیدی بر این مطالبه بود.

جهت گیری انقلاب ایران به گونه ای بود که استقلال سیاسی و استقلال اقتصادی را سرآمد همه مطالبات می دانست تا مسیر دیگر خواسته ها و نیازها هموار شود.

اما همه این جهت گیری ها بدون توجه به نظر و آراء مردم مفهومی نداشت و نمی توانست به ثمر بنشیند همان طور که در بقا و تداوم آن نیز این مردم هستند که حرف آخر را می زنند و برهه های مختلفی این موضوع را بارها ثابت کرده است.

از این رو افق چشم انداز ۲۰ ساله نظام با تدابیر رهبر معظم انقلاب و براساس مطالبات بحق مردم تدوین شد و مسیر آن از طرح تحول عظیمی مثل هدفمندی یارانه ها می گذرد.

● ۷۰ درصد یارانه ها برای ۳۰ درصد مردم

مروری بر فعالیت های اقتصادی نظام که سه دهه تحولات اقتصادی را پشت سر گذاشت گواه خوبی بر این ادعا است . هر چند کاستی هایی در این مسیر وجود داشت اما طی سال های اخیر این نقص ها برطرف و از میان برداشته شد.

هوشنگ باقری مدرس اقتصاد در دانشگاه معتقد است: پیش از پرداختن به عملکرد دولت هایی که سه دهه قوه اجرایی کشور را اداره می کردند، عملکرد اخیر دولت دهم در رفع مشکلات اقتصادی و تاکید بر سیاست های عدالت ورزی، کشور را در تقابل با هجمه دشمنان داخلی و خارجی پیروز میدان کرد.

وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: دولت دهم دو هدف اساسی از پرداخت یارانه ها را در اقتصاد کشور دنبال کرد؛ کمک به اقشار کم درآمد و برقراری عدالت اجتماعی، اقتصادی و کمک به رشد و توسعه اقتصادی . این اهداف با شرایط قبلی پرداخت یارانه ها که شکلی پنهان داشت نه تنها محقق نمی شد، بلکه نتیجه نظام سابق یارانه ای وجود شرایط بسیار تبعیض آمیزی بود که گفته می شود ۳۰ درصد دهک های بالای جامعه ۷۰ درصد یارانه ها را مصرف می کردند و بسیاری از مردم، در برخی از حوزه ها سهمی از یارانه نداشتند .

وی اضافه می کند: در حالی که پرداخت یارانه از دهه ۵۰ در کشور ما شروع شد اما آن طور که می بایست سیبل عدالت را هدف نمی گرفت . دولت سازندگی به لحاظ تفکر اقتصادی حاکم بر آن و اعتقاد به اقتصاد باز در نهایت با تورم مواجه شد و اعتراضاتی به دنبال داشت .

در دولت اصلاحات هم موضوع اقتصادی موضوع اصلی رئیس دولت نبود و با اهداف توسعه سیاسی فرهنگی از همه فعالیت های اقتصادی باز ماند و ناگزیر از تثبیت وضعیت اقتصادی بود بنابراین تلاشی در حوزه زیرساخت های اقتصادی و بهبود نظام اقتصادی کشور رخ نداد.در این صورت تثبیت وضعیت اقتصادی مسکنی بود که فقط سعی داشت مردم را راضی کند.

باقری با اشاره به روی کار آمدن دولت نهم و سیاست اقتصادی آن تصریح می کند: دولت نهم که روی کار آمد مسئولان کشور مصمم شدند در حوزه اقتصادی به معنی واقعی، انقلاب کرده و به استقلال برسند بنابراین طرح تحول اقتصادی پس از مطالعه و بررسی تصویب شد. دولت دهم وارد صحنه شد و اجرای هدفمندی یارانه ها را به عنوان سرآمد تحولات اقتصادی در ایران به نام خود کرد.

فردا وارد سی و سومین سال از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی می شویم.

فردا ملت ایران بار دیگر با شور و هیجان خاص و امیدواری هر چه بیشتر برای سی و سومین بار وارد میدان دفاع از انقلاب اسلامی می شوند و نشان می دهند بیش از بیش به آرمان های امام و رهبری و ارزش های شناخته شده اسلامی دلبسته و وفادارند.

انقلابی که حتی بانک جهانی هم به موفقیت های چشم گیر آن معترف است و در گزارشی این گونه دستاوردهای آن را می ستاید: طی سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سطح فقر کاهش یافته، زندگی مردم به سطح رفاه مطلوبی رسیده و فاصله طبقاتی نیز کاهش یافته است .

بر اساس این گزارش ضررهای اقتصادی ایران در دوران دفاع مقدس طی ۱۵ سال بعد از آن به رشد اقتصادی تبدیل شده و سطح درآمد ایرانی ها نیز افزایش یافته است .

کاهش مرگ و میر کودکان، افزایش نرخ باسوادی، کاهش نرخ باروری و مسائلی از این قبیل نشان می دهد سطح زندگی خانواده ها در ایران نسبت به قبل از انقلاب ارتقاء داشته است.

اقتصاد ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی با مطالبات اقتصادی و اجتماعی متفاوتی نسبت به دوره قبل روبه رو شد که تحقق مبانی جمهوریت و اسلامیت در اقتصاد ایران برای پاسخ به همه این مطالبات کافی است.

بنابراین ساماندهی بازارهای اقتصادی در زمره اهداف اقتصادی انقلاب ایران تعریف و در قانون مدون شد.

● آزمون و خطا تا پیروزی

حذف کامل وابستگی یکجانبه اداره امور اقتصاد ایران اسلامی به خارجی ها به ویژه رهایی از سیطره الگوی های استکباری از دستاوردهای اقتصادی محسوب می شود که از دهه فجر انقلاب اسلامی آغاز شد.

به طوری که تمامی دست اندرکاران اقتصادی بر این پیروزی به ویژه در عرصه های تولید و بهره مندی مناسب از ذخایر انرژی تاکید دارند.

به گفته دکتر سید مسعود میرکاظمی وزیر نفت، علی رغم اعمال محدودیت هایی که بر صنعت نفت ایران انجام شد ولی به لطف خدا هم در تولید بنزین و هم تامین بنزین و هم ذخایر بسیار خوبی که امروز در اختیار داریم هیچ نگرانی در خدمات دهی به مردم در حوزه تامین سوخت در بخش های حمل و نقل، کشاورزی، صنعت و سایر حوزه ها نداریم و بنابراین سرعت رسیدن به خودکفایی در پالایشگاه ها بیشتر خواهد شد.

سید عماد حسینی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی هم عقیده دارد: وضعیت ایران پس از انقلاب با تحولات عظیم و روبه رشد اقتصادی مواجه بوده است. به طوری که ایران توانسته ریاست اوپک را بدست بیاورد و این اقدام، قدرت چانه زنی ایران را به شدت افزایش می دهد.

وی همچنین می گوید: تجربه ۵۰ ساله تشکیل این سازمان نشان می دهد شرایط برای ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی به یک قدرت بزرگ انرژی در دنیا در بهترین شکل ممکن است.

و یا دکتر صدر دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس، اقدامات دولت در حوزه مدیریت بحران های انرژی را بسیار موفق ارزیابی می کند.

معاون امور بین الملل و سرمایه گذاری وزارت نفت هم بر این عقیده است که اعمال محدودیت ها و تحریم های یک جانبه غرب نه تنها ایران را منزوی نکرده بلکه روز به روز به دایره نفوذ این کشور در مناطق مختلف دنیا افزوده می شود.

هرچند براساس گزارش دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد، جمهوری اسلامی ایران رتبه مناسبی را در سرعت پیشرفت و توسعه طی سه دهه گذشته در دنیا به خود اختصاص داده است، اما با همه این گفته ها عواملی باعث شد با وجود تلاش های فراوان در حوزه اقتصاد هنوز آرزوهای انقلابی سال ۵۷ آن طور که می باید محقق نشود و با گذشت ۳۲ سال هنوز بعضی از شعارهای انقلابی اولیه در همان سطح باقی بماند.

ریشه این وضعیت را در یک وجه، دولت گرا شدن صرف تمامی بخش ها می توان به شمار آورد و در وجهی دیگر تکیه به اندیشه های لیبرال و تاسی از این اندیشه که برای رسیدن به توسعه لازم است عده ای زیر چرخ های آن له شوند. البته وجه سومی هم به عنوان ارمغان دولت اصلاحات مطرح می شد و آن هضم شدن در اقتصاد جهانی بود که البته دولت نهم و دهم توانست به جریان اقتصادی سمت و سوی درستی بدهد و با برنامه هایی مثل اولویت دادن به اقشار محروم و هدفمندی یارانه ها تحول اقتصادی عظیمی رقم بزند.

● عزت و اقتدار با دستاوردهای هسته ای

این واقعیت پذیرفتنی است که اگر کشوری به دنبال توسعه پایدار و حفظ عزت و اقتدار باشد دستیابی به دانش هسته ای برای آن ضرورتی اجتناب ناپذیر خواهد بود .

اصغر کاملی استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در همین رابطه می گوید: هر فردی که در مسایل سیاسی و اجتماعی و علمی دقت نظر داشته باشد این موضوع را هم می تواند درک کند که دانش هسته ای ضرورت تحول است. به همین علت دولت نهم و دهم بر تقویت توانمندی هسته ای تاکید دارد.

وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان، هسته ای شدن ایران را یک واقعیت غیرقابل انکار در مسیر اقتدار کشور می داند.

مدیر گروه معارف دانشگاه خواجه نصیر اظهار می کند: براساس همین برداشت تا زمانی که ایران به فعالیت های خود برای تجهیز به دانش هسته ای صلح آمیز ادامه دهد تهدیدات همواره ایران را دنبال خواهد کرد. اظهارات وزیر دفاع اسبق آمریکا مبنی بر این که ریشه ملت ایران خشکانده شده است! هنوز در یادها باقی است .

کاملی ادامه می دهد: تهدیدات اخیر ایالات متحده نشانه ضعف غرب در مواجهه با مواضع مقتدرانه جمهوری اسلامی ایران است و این تهدیداتی است که همواره ادامه خواهد داشت. تاکید رهبری ما را به این واقعیت می رساند که دوستی با دولت آمریکا هزینه های زیادی دارد. هنگامی که اوباما مدعی شد دست دوستی به سمت ملت ایران دراز کرده است رهبر معظم انقلاب نسبت به این رفتار آمریکایی ها هشدار داد که واقعیت آن امروز با مشاهده انقلاب در تونس و مصر و دیگر کشورهای اسلامی به اثبات رسیده است .

● تحریم و نقش دولت و ملت

به اعتقاد کارشناسان و صاحب نظران، تحریم های احتمالی علیه جمهوری اسلامی ایران بی تاثیر نخواهد بود و هزینه های بسیاری دارد اما به دنبال این هزینه های اولیه، تحول اقتصادی عظیمی در ایران رخ داد.

به عقیده اصغر کاملی، وظیفه ملی، ایران را مجبور می کند تا نسبت به تجهیز کشور به دانش هسته ای هزینه هایی بپردازند و به ازای آن از حقوق نسل امروز و آینده محافظت کنند .

وی با تاکید بر نقش دولت نیز می گوید: باید با دیپلماسی فعال از طریق سفرا و دیپلمات ها به همت و کار مضاعف بپردازد و سیاست های هسته ای ایران را به دنیا بشناساند. در داخل نیز باید حفظ وحدت میان مسئولان دولتی، مجلس و مردم تقویت شود تا فعالیت ها عملیاتی تر پیش برود. به ویژه اکنون که سیاست هدفمندی یارانه ها مطرح شده است می بایست با حفظ وحدت ملی حول محوریت رهبری به رفع آسیب ها و موانع پیشرفت پرداخت تا بستری برای امیدبخشی به جوانان در مسیر خودکفایی و پیشرفت فراهم شود .

پیشرفت کشور و بالندگی ابعاد اقتصادی، سیاسی و علمی مستلزم توجه به نخبگان و اندیشمندان است همچنین این عامل می تواند تهدیدات و مشکلات را بی اثر و محو کند در حالی که سیاست دشمنان ایران بر تهی کردن ایران از نخبگان و بی ثمر نشان دادن فعالیت های آنها است.

به همین منظور این استاد دانشگاه نقش دولت را موثر قلمداد کرده و تصریح می کند: باید بیش از گذشته به نخبگان و دانشمندان که گرفتار مشکلات مالی هستند توجه شود. به تحقیقات و پژوهش بودجه بیشتری اختصاص یابد و با دلگرمی بیشتری کار کنند تا شاهد پیشرفت باشیم.

● تحول با غرب ستیزی یا غرب گرایی؟

نظام پهلوی جهان غرب را حامی اهداف سیاسی اش می دانست و هویت سیاسی خود را در این راستا تعریف کرده بود و توانسته بود از پشتیبانی کشورهای غرب و بلوک شرق بطور همزمان برخوردار شود.

جمهوری اسلامی هویت سیاسی خود را بر پایه ستیز با جهان غرب بنا کرد و همین رمز موفقیت ایران در عرصه جهانی شد.

علی بروغنی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ضمن اشاره به عبارت فوق به گزارشگر کیهان می گوید: اکـنون کـه در مقطع خـاصی از تـاریخ تـحـولات جـهان و هم چـنین موقعـیت حـسـاس و سـرنوشـت سـازی از دوران انقـلاب اسـلامی قـرار گرفته ایم مسئولیت ایجاب می کند تا واقعیت ها، ریشه ها و علل و آثـار پـدیده های مخـتـلف انقلاب را در ابـعاد سیاسی، اقتـصادی و فرهنگی بشناسیم تا بتوانیم بـا یک بـرنامه ریزی حساب شده ارکان انقلاب را تثبیت کنیم.

این نماینده مردم سبزوار با نفی شایعاتی که پس از هدفمندی یارانه ها مبنی بر نارضایتی مردم از برنامه های اقتصادی دولت شکل گرفته، می گوید: حضور حماسی مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال دلیلی بر رضایت همه جانبه مردم از انقلابی خواهد بود که سه دهه پیش آن را بپا کردند و همچنان به آن وفادارند.

وی عقیده دارد: تثبیت انقلاب اسلامی جز با مردمی ماندن نظام مقدور نخواهد بود. چیزی که طی این سال ها و با برپایی همه پرسی های مردمی به خوبی به اثبات رسیده است.

تا زمانی که مردم پای انقلاب باشند و با آن همراهی کنند نظام دچار خطر و هراس نخواهد شد. بنابراین اولین عاملی که انقلاب را بیمه می کند همان مردم هستند که با رهبری مقام معظم رهبری دل به انقلاب بسته اند و یاری اش می کنند.

نسل های انقلابی، پیروز میدان تحول انقلاب اسلامی ایران توسط نسل اول انقلاب به ثمر نشست.

این نسل هنوز پابه پای نسل های بعدی بر روشن ماندن چراغ انقلاب تاکید دارد و تحولات اقتصادی را مانند تحولات سیاسی و انقلابی که رخ داد، اتفاق بزرگی می داند که نیازمند تجربیات نسل های پیشین است.

تا مدتی همین اعتقاد، برخی از نسل اولی ها را نسبت به سپردن برنامه های بزرگ به جوانترها مردد می کرد اما پس از گذشت مدتی تحولات اقتصادی بستر فعالیت نسل جوان را مهیا و زمینه را برای تحولات عظیم فراهم کرد.

تا جایی که نسل جوان انقلابی امروز تحولات اقتصادی را به بار نشاند و چراغ انقلاب را بر پایه اقتصاد، نه اصلاحات منحصر به رابطه با شرق و غرب روشن کرد.

اتفاقی که سید مرتضی نبوی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بدان تاکید دارد و در این رابطه معتقد است: نسل اول انقلاب باید هوشیارانه مسئولیت ها را به نسل دوم و سوم تفویض کنند و مطمئن باشند اینان به یقین بهتر و خلاق تر و مومن تر از آنها راه را ادامه می دهند و می توانند معجزاتی پدید آورند که دیگر از عهده نسل اول برنمی آید.

وی همچنین تصریح می کند: ریشه فرهنگی اجرای برنامه های بلند مدت در اعتقادات ما نهفته است. با حرکت موثر و برنامه ریزی و بسیج همه امکانات و توان تلاش می کنیم آینده ای را بسازیم که پر است از عدالت، امنیت و شکوفایی علمی و اقتصادی.

مدیر مسئول روزنامه رسالت اضافه می کند که یقینا ساختن آینده با آنچه که در چشم انداز تعبیه شده بدون این پیوند و مشارکت مردم همچنین الگوگیری از اعتقادات اسلامی اتفاق نمی افتد. برای این که این اتفاق بیفتد باید اولا این بینش صحیح برای مردم تبیین شود یعنی آنها هم احساس کنند که حرکت رو به سمت چشم انداز یک حرکت آینده نگرانه است و ساختن آینده مبتنی بر اعتقاداتی است که از صمیم قلب باور و به آن اعتقاد دارند.

به این مفهوم که نسل های انقلابی تنها گروه هایی هستند که می توانند صاحب تحولات در تمامی عرصه ها باشند .

گالیا توانگر