بازار نفت به کدام سو می رود

چند ماه اخیر بازار نفت شاهد تغییرات بنیادینی بوده است, صنعت نفت كه پیوسته با مازاد تولید روبرو بود و با محدود كردن میزان تولید مدیریت می شد یكباره به صنعتی تبدیل شده كه تقاضا از میزان عرضه پیشی گرفته است, تغییرات ایجاد شده در صنعت نفت اعجاب انگیز است, كمتر از 6 ماه پیش اوپك تلاش می كرد میزان تولید نفت خود را در نیمه دوم سال به گونه ای تنظیم كند كه از افت شدید قیمت ها جلوگیری كند اما در حال حاضر قیمت نفت متوسط وست تگزاس WTI به بیش از بشكه ای 44 دلار هم رسیده است و ممكن است در سه ماه چهارم باز هم افزایش یابد, بنابراین آنچه تحلیل گران نفتی نمی دانند این است كه چه تحولی در بازار روی داده است

نشریه بازار جهانی نفت با درج این مطلب می افزاید: در دنیایی كه هیچ گونه كمبود نفت در آن احساس نمی شد، قیمت ها تحت تاثیر ذخیره سازی های نفتی بود، بهای نفت در سال 1998 یعنی زمانی که ذخیره سازی ها به بالاترین سطح خود رسیده بود، 10 دلار در هر بشکه کاهش یافت.زمانی که میزان ذخیره سازی های نفتی در سال 2000 میلادی و بار دیگر در اوایل سال 2003كاهش یافت قیمت نفت به بشكه ای بیش از 35 دلار صعود كرد. اما امسال شرایط كاملاً متفاوت است و عامل اصلی افزایش قیمت نفت در سال جاری، كمبود ظرفیت مازاد در بخش تولید، پالایش و حمل و نقل است. صنعت نفت همواره بر اطلاعات هفتگی ذخایر نفتی آمریكا به عنوان اصلی ترین شاخص بازارتاكید كرده است اما عامل موثر دیگری كه در پس كمبود كنونی عرضه بازار وجود دارد افزایش بسیار گسترده میزان تقاضا به ویژه رشد غیرقابل پیش بینی تقاضا درچین و منطقه آسیا - اقیانوس آرام است. اما صنعت نفت نگاه خود را به شرق معطوف نكرده است. جریان پیوسته اطلاعات قابل دسترسی در بازارهای حوزه اقیانوس اطلس كار بررسی وضعیت بازار نفت را برای تحلیلگران آسان تر می كند، دسترسی به آمار دولتی و گزارش هایی از شرایط فیزیكی و آتی بازار می تواند اطلاعات شفاف و روزآمد را در مورد كمبود مازاد عرضه یا اختلاف قیمت ها ارائه دهد هرچند این اطلاعات كامل نباشد اما برای ارائه نظریه قابل قبول درمورد شرایط بازار كفایت می كند.

مسئله ای كه در اینجا مطرح می شود این است كه هیچ گونه اطلاعات مشابهی در مورد منطقه آسیا – اقیانوس آرام وجود ندارد، برتری قراردادهای درازمدت بر فروش های تك محموله ای و بازارهای آتی سبب می شود كه برآورد قیمت ها در منطقه با ابهاماتی مواجه شود و برآورد دقیقی صورت نگیرد.

اطلاعات در مورد مسائل دیگر بازار نفت منطقه آسیا- اقیانوس آرام مانند میزان تقاضا، واردات و صادرات نیز كمتر به چشم می خورد اگر چنین اطلاعاتی هم وجود داشته باشد اغلب با تاخیر و یا ناقص ارائه می شود، حتی آژانس بین المللی انرژی «IEA» هم اطلاعات معتبر درمورد تقاضای كشورهای غیر «OECD» را پس از گذشت دو سال منتشر می كند به همین دلیل کارشناسان می گویند تنها با مرور زمان و حدس زدن می توان از آنچه در آسیا می گذرد اطلاعات نه چندان دقیقی به دست آورد.

نگاه به غرب برای بررسی تحولات بازار نفت در حال تغییر است، در سال 98-1997 صنعت نفت برای تشخیص تاثیر بحران مالی آسیا بر تقاضای نفت تعلل كرد و درست در بدترین زمان سازمان اوپك نیزتولید خود را در اجلاس نه چندان خوشنام جاكارتا افزایش داد، در سال گذشته هم اوپك رشد بی سابقه تقاضای نفت در چین را نادیده گرفت و به علت نگرانی درمورد رشد سریع تولید نفت در عراق و تاثیر منفی آن بر قیمت ها میزان تولید خود را كاهش داد به همین دلیل صنعت نفت برای مقابله با افزایش قیمت ها در سال جاری آمادگی لازم را نداشت.

در ماه ژانویه گذشته «IEA» و بسیاری از تحلیلگران، میزان رشد تقاضا درمنطقه آسیا- اثیانوس آرام را برای سال جاری میلادی 300 هزار بشكه در روز برآورد كرده بودند كه این میزان با برآورد کنونی كه حدود یك میلیون بشكه در روز است، فاصله زیادی دارد.

باید توجه داشت در شرایطی كه كمبود عرضه وجود دارد، رقابت بین شرق و غرب عامل اصلی فشار بر بازار است، همچنین در حالی که میزان تولید نفت خام درمنطقه آسیا- اقیانوس آرام ثابت مانده میزان مصرف نفت در این منطقه با افزایش روبرو بوده است.

نشریه بازار جهانی نفت در ادامه مطلب خود آورده است: اكنون این منطقه روزانه 15 میلیون بشكه نفت وارد می كند كه دو سوم تقاضای منطقه را شامل می شود و در همین زمان حوزه اقیانوس اطلس هم با توجه به افزایش میزان تولید منطقه ای بیشتر خودكفا می شود. پالایشگاه های منطقه آسیا- اقیانوس آرام نیز بزرگترین خریداران نفت خاورمیانه هستند اما با وجود این، میزان زیادی از نفت خام حوزه اقیانوس اطلس و فرآورده های نفتی راهی بازارهای منطقه آسیا- اقیانوس آرام می شود.

در ساختار جدید بازارکه افزایش تقاضا در شرق متمركز است و افزایش تولید نیز بستگی به ظرفیت تولید دارد، صنعت نفت باید كانون تمركز خود را از غرب به سوی شرق و از سطح ذخیره سازی ها به میزان ظرفیت تولید تغییر دهد یعنی برای جمع آوری اطلاعات دقیق از بازار نفت تلاش بیشتری صورت گیرد چرا كه اطلاعات صحیح تنها راهی است كه می توان فهمید در بازار چه می گذرد.

تمركز بر میزان تقاضای نفت در غرب و یا سطح ذخیره سازی های این منطقه فقط به دلیل آن كه این اطلاعات در دسترس است كار درستی به نظر نمی آید چراكه عوامل تعیین كننده سطح قیمت ها در جای دیگری نهفته است. تحلیلگر خوب در پی كسب اطلاعات بیشتر است اما تحلیلگر بد در اطلاعات موجود غرق می شود.