مدرسه رفتن با چشم های سالم

آن چشم های امیدوار و قشنگ که بعضی های شان اول مهر, اشکی شده بودند, آن چشم های خیس که خیلی راحت از تعجب گرد می شوند یا با خنده صاحبان شان می درخشند, قرار است به شرط سالم ماندن تا سال های سال, روی خطوط کتاب ها بگردند و درهای دانش را روی صاحبان شان باز کنند

آن چشم‌های امیدوار و قشنگ که بعضی‌های‌شان اول مهر، اشکی شده بودند، آن چشم‌های خیس که خیلی راحت از تعجب گرد می‌شوند یا با خنده صاحبان‌شان می‌درخشند، قرار است به شرط سالم ماندن تا سال‌های سال، روی خطوط کتاب‌ها بگردند و درهای دانش را روی صاحبان‌شان باز کنند اما گاهی سهل‌انگاری‌هایی ساده سبب می‌شوند چشم‌های کودکان آسیب ببینند و از همان وقت، افت تحصیلی‌شان هم آغاز می‌شود.

● رنگ خودکار

یکی از این سهل‌انگاری‌ها که معمولا پدر و مادرها با شروع فصل مدارس و آغاز فعالیت‌های تحصیلی دانش‌آموزان مرتکب آن می‌شوند، بی‌توجهی به رنگ خودکار آنهاست.

شما نیز احتمالا انواع نوشت افزارهای شب رنگی و بودار و اکلیلی و... را در بازار فروش لوازم‌التحریر دیده‌اید. چشم‌پزشکان می‌گویند این نوع خودکار‌ها اگر چه شاید برای علامتگذاری برخی نکات در کتاب‌های درسی مهم باشند اما به هیچ وجه نباید برای نوشتن همه مطالب یک صفحه مورد استفاده قرار گیرند و بهتر است دانش‌آموزان برای نوشتن مطالب درسی از خودکار آبی استفاده کنند، چرا که خودکارهای قرمز و مشکی یا خودکارهایی که رنگ‌های تند و غیر طبیعی دارند به چشم آسیب می‌زنند.

● فاصله مجاز از کتاب و تخته

یکی دیگر از نکاتی که چشم‌پزشکان درباره آنها به کودکان هشدار می‌دهند درباره فاصله چشم دانش‌آموزان از کتاب‌هاست. پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند، فاصله چشم از کتاب باید به طور متوسط ۳۵ سانتی‌متر باشد و نزدیک‌تر یا دور کردن کتاب از چشم آن را ضعیف می‌کند.

مناسب‌ترین حالت برای مطالعه هم شرایطی است که کتاب مستقیما مقابل چشم دانش‌آموز باشد و به پهلو خوابیدن برای مطالعه نه تنها به ستون فقرات صدمه می‌زند، بلکه برای ماهیچه‌های چشم نیز ضرر دارد.

پزشکان همچنین توصیه می‌کنند دانش‌آموزان پس از هر ۴۵ تا ۶۰ دقیقه مطالعه مدتی برخیزند، حرکت کنند و به محیط اطراف نگاه کنند و اگر در این شرایط برخی حرکت‌های کششی را نیز برای تسهیل جریان خون در بدن و کم کردن خستگی انجام بدهند، بد نیست.

از سوی دیگر به گفته دکتر محمودرضا پناهی‌بزاز، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، فاصله چشم دانش‌آموز تا سطح نیمکت نیز باید ۳۵ تا ۴۰ سانتی‌متر باشد و برخی دانش‌آموزان که دارای قدی کوتاه هستند و در فاصله کمتری نسبت به سطح نیمکت قرار می‌گیرند، برای مطالعه مطالب با مشکل مواجه می‌شوند که باید برای آن چاره‌ای اندیشید.

علاوه بر این، رعایت فاصله دانش‌آموزان از تخته سیاه نیز مهم است. این دکتر چشم‌پزشک در گفت‌وگو با ایسنا تاکید می‌کند: فاصله تخته کلاس درس تا چشم دانش‌آموزان باید حداقل ۲ تا ۳ متر و حداکثر ۸ تا ۱۰ متر باشد و مکان قرارگیری تخته و نیمکت‌ها هم نیز به‌ گونه‌ای باشد که همه دانش‌آموزان نسبت به مطالبی که روی تخته کلاس نوشته می‌شود، دید کافی داشته باشند.

برخی والدین نگرانند که شاید کنار رفتن تخته سیاه و جایگزین شدن تخته‌های سفید (وایت برد) در برخی مدارس به چشم فرزندان‌شان آسیب بزند اما این عضو هیات علمی دانشگاه اهواز به آنها اطمینان می‌دهد که تخته سیاه و سفید با هم فرقی ندارند.

با این حال معلمان باید به این نکته توجه کنند که رنگ گچ یا ماژیک باید مخالف رنگ زمینه تخته کلاس باشد تا دانش‌آموزان بتوانند مطالب نوشته شده روی تخته کلاس را به ‌راحتی بخوانند.

اندازه کلمات نیز باید در حدی باشد که دانش‌آموزان میز آخر کلاس بتوانند به‌ راحتی آنها را تشخیص بدهند.

نکته دیگری که دکتر پناهی بزاز بر آن تاکید می‌کند، مساله کوررنگی برخی کودکان است که البته درصد اندکی از دانش‌آموزان را تشکیل می‌دهند اما معلمان باید مراقب باشند که در صورت داشتن دانش‌آموز کوررنگ سرکلاس، از رنگ‌هایی مانند سبز یا قرمز، استفاده نکنند چون این رنگ‌ها چشم آنها را تا حدودی می‌آزارد.

● لامپ بهتر است یا مهتابی؟!

اولین نکته‌ای که باید درباره نور بدانید این است که بر خلاف تصور عمومی، نوری که از سقف بتابد بهتر از نور چراغ مطالعه است.

حالا که دور چراغ مطالعه را خط کشیدید، بگویید منبع نور خانه شما چیست؟ اگر اتاق بچه‌ها را با مهتابی روشن کرده‌اید از همین حالا تصمیمی برای عوض کردنش بگیرید چون چشم‌پزشکان توصیه می‌کنند بهترین نور برای مطالعه، نور زرد لامپ است و مهتابی‌ها به دلیل نوساناتی که دارند چشم‌ها را اذیت می‌کنند و ممکن است با گذشت زمان باعث ضعیف شدن‌شان شوند.

علاوه بر این، باید دقت کنید که میز مطالعه فرزندتان را در چه زاویه‌ای نسبت به منبع نور اتاق قرار می‌دهید. روش درست این است که جهت تابش نور از بالا باشد و اگر این کار امکان نداشت میز را طوری قرار بدهید که منبع نور در سمت چپ آن قرار بگیرد.

اما قرار نیست فقط نور خانه را برای مطالعه تنظیم کنید و توجه به وضعیت روشنایی کلاس‌های درس را از یاد ببرید. دکتر پناهی بزار با تاکید بر این که کلاس درس باید روشن باشد درباره موقعیت منبع نور در کلاس‌های درس توضیح می‌دهد: منبع نور باید در زاویه‌ای قرار گیرد که سطح کتاب و دفتر دانش‌آموزان را کاملا روشن کند.