آلرژی غذایی

آلرژی غذایی حدود ۶ تا ۸ درصد کودکان زیر سه سال و دو درصد بزرگسالان را درگیر می کند و یک پاسخ غیرطبیعی به ماده غذایی است که توسط سیستم ایمنی بدن آشکار می گردد این واکنش آلرژیک ممکن است به یک بیماری جدی منتهی شود و در برخی موارد حتی به مرگ هم بیانجامد

آلرژی غذایی حدود ۶ تا ۸ درصد کودکان زیر سه سال و دو درصد بزرگسالان را درگیر می کند و یک پاسخ غیرطبیعی به ماده غذایی است که توسط سیستم ایمنی بدن آشکار می گردد. این واکنش آلرژیک ممکن است به یک بیماری جدی منتهی شود و در برخی موارد حتی به مرگ هم بیانجامد. بنابراین ، اگر شما مبتلا به آلرژی غذایی هستید باید از طریق متخصصین مربوط به علت ایجاد این مشکل پی ببرید. البته گاهی اوقات ، واکنش به غذا اصلاً آلرژی نیست بلکه نوعی دیگر از واکنش به نام عدم تحمل غذا می باشد. عدم تحمل غذا نسبت به آلرژی غذایی شایعتر است. در این حالت سیستم ایمنی بدن عامل ایجاد عدم تحمل نیست اما با این حال علائم می تواند کاملاً شبیه آلرژی غذایی باشد.

یک واکنش آلرژیک حاصل دو کار سیستم ایمنی است :

۱) سیستم ایمنی بدن ایمونوگلوبولین E یا همان IgE را که نوعی پروتئین است تولید می کند تا بر ضد ماده غذایی خاصی عمل کند. این پروتئین را آنتی بادی خاص آن ماده غذایی نامند و در جریان گردش خون حرکت می کند.

۲) این ایمونوگلوبولین E خاص به سلولهای مست (mast cells) می چسبد. این سلولها را می توان در همه بافتهای بدن یافت. البته این نوع سلولها اغلب در مناطقی از بدن که جایگاههای مهم واکنشهای آلرژیک اند بیشتر یافت می شوند. این جایگاهها شامل بینی، حلق ، ریه ها ، پوست و بخصوص دستگاه گوارش هستند.

به طور کلی هم سیستم ایمنی بدن این ایمونوگلوبولین را بر علیه ماده غذایی تولید می کند و اینکار در صورتی که شما در سابقه فامیلی خود آلرژی غذایی یا حتی انواع دیگر آلرژی نظیر تب یا آسم را داشته باشید هم انجام می پذیرد. اگر والدین شما هر دو مبتلا به آلرژی باشند امکان بروز آلرژی غذایی در شما نسبت به فردی که تنها یکی از والدینش مبتلا بوده اند بیشتر می شود.

اگر سیستم ایمنی شما مایل به تولید این ایمونوگلوبولین بر ضد یک ماده غذایی خاص باشد به این معنا است که قبل از واکنش آلرژیک آن ماده غذایی را مصرف کرده اید.

با بلع آن ماده غذایی ، بدن شروع به تولید مقادیر زیادی از ایمونوگلوبولین E مخصوص آن ماده غذایی می کند تا به سلولهای مست بچسبد. دفعه بعد که آن ماده غذایی را بخورید ، به ایمونوگلوبولین چسبیده به سطح سلولهای مست متصل می شود و باعث تولید ماده شیمیایی به نام هیستامین می گردد. بسته به این که کدام بافت آنرا ترشح کرده باشد علائم واکنش آلرژیک در شما پدیدار خواهد شد.

آلرژن های غذایی پروتئین هایی در غذا هستند که به گردش خون پس از هضم غذا وارد می شوند. سپس از این طریق به اندام هدف نظیر بینی می روند و باعث ایجاد واکنش آلرژیک می شوند. یک واکنش آلرژیک به غذا ممکن است در طی چند دقیقه تا یک ساعت بروز کند. البته این زمان بستگی به زمان صرف شده برای هضم غذا و اندام هدف دارد.

اگر شما به ماده غذایی خاصی حساسیت دارید ممکن است قبل از خوردن آن در دهان خود هم احساس خارش داشته باشید. پس از هضم در معده ، علائم گوارشی نظیر استفراغ ، اسهال یا درد ممکن است بروز یابند. با ورود پروتئین های آلرژن به جریان خون ممکن است فشار خون افت کند. با رسیدن آلرژن ها به پوست نمود عینی آن کهیر یا اکزما خواهد بود و آسم هم نتیجه رسیدن آنها به ریه است.

باید در اینجا به این نکته اشاره کرد که گاهی واکنشی به نام Cross-Reactivity هم رخ میدهد. به این معنا که شما به یک نوع ماده غذایی خاصی حساسیت دارید اما بدنتان به مواد غذایی مشابه آن هم واکنش نشان می دهد. به عنوان مثال وقتی کسی به میگو حساسیت دارد احتمالاً نسبت به خرچنگ هم حساسیت نشان می دهد.

در بزرگسالان غذاهایی که اغلب باعث ایجاد آلرژی می شوند عبارتند از :

▪ میگو ، خرچنگ و ...

▪ بادام زمینی

▪ دانه درختان نظیر گردو

▪ ماهی

▪ تخم مرغ

در کودکان غذاهایی که اغلب باعث ایجاد آلرژی می شوند عبارتند از :

▪ تخم مرغ

▪ شیر

▪ بادام زمینی

دانه های درختان و بادام زمینی عامل ایجاد واکنش مرگ آوری به نام آنافیلاکسی هم هستند.

معمولاً بزرگسالان با آلرژی خود در طول حیاتشان زندگی می کنند اما کودکان از آن رهایی می یابند. کودکان از آلرژی به شیر رهایی می یابند اما در مورد بادام زمینی یا میگو اینگونه نیست. غذاهایی که باعث ایجاد آلرژی می شوند معمولاً همان غذاهایی هستند که بطور روزمره مصرف می شوند. مثلاً در ژاپن ، آلرژی به برنج خیلی شایع است و در منطقه اسکاندیناوی آلرژی به نوعی ماهی به نام codfish معمول می باشد.

وقتی شما به پزشک مراجعه می کنید و می گویید که فکر می کنم به آلرژی غذایی مبتلا شده ام وی به این مسئله بسنده نمی کند و احتمالات دیگری نظیر عدم تحمل غذا را هم با توجه به علت ایجاد این مشکل و علائم شما بررسی می کند.

● انواع عدم تحمل غذا :

▪ مسمومیت غذایی

یکی از عواملی که ممکن است علائمی شبیه آلرژی غذایی ایجاد کند مصرف غذاهایی است که با میکروب هایی نظیر باکتریها یا تولیدات باکتریها نظیر سموم آلوده شده اند. مصرف گوشت و لبنیات آلوده می تواند علائم گوارشی نظیر ناراحتی در شکم ایجاد کند که می تواند با آلرژی غذایی اشتباه گرفته شود.

▪ مسمومیت با هیستامین

برخی مواد شیمیایی در غذاها نظیر هیستامین می توانند باعث ایجاد علائمی شبیه به آلرژی غذایی شوند. برای مثال هیستامین می تواند در پنیر ، ماهی ها ، کنسرو تون ماهی به مقدار زیاد یافت شود. در ماهی ، هیستامین از طریق آلودگی باکتریایی ایجاد می شود بخصوص در شرایطی که ماهی در شرایط سرمایی مناسب نگهداری نشده باشد. اگر شما یکی از این مواد را که هیستامین بالایی دارد مصرف کنید ، علائمی شبیه آلرژی غذایی را تجربه خواهید نمود.

▪ عدم تحمل لاکتوز

یکی دیگر از علل ایجاد عدم تحمل غذایی که ممکن است با آلرژی غذایی اشتباه شود عدم تحمل لاکتوز یا همان کمبود آنزیم لاکتاز است. این مشکل حداقل از هر ده نفر یکی را درگیر می کند. لاکتاز آنزیمی در دستگاه گوارش است که لاکتوز یا همان قند شیر یا لبنیات را می شکند و تجزیه می کند. وقتی این آنزیم به میزان کافی در بدن وجود نداشته باشد این مشکل ایجاد می شود. در نتیجه لاکتوز تحت تأثیر باکتریها گاز تولید می کند که سبب نفخ ، درد شکمی و گاهی هم اسهال می شود.

▪ افزودنیهای غذایی

افزودنیهایی برای طعم دادن ، ایجاد رنگ یا جلوگیری از رشد میکروبها می توانند باعث ایجاد عدم تحمل غذایی شوند. ترکیباتی نظیر MSG (مونوسدیم گلوتامات) و سولفیت ها را از این دست می توان دانست. MSG طعم دهنده ای است که وقتی به مقدار زیاد استفاده شود می تواند باعث ایجاد علائمی نظیر قرمزی پوست ، احساس گرما ، سردرد و ناراحتی در قفسه سینه گردد. سولفیتها هم به طور طبیعی در غذاها یافت می شوند و ممکن است به عنوان افزودنی هم بعنوان تردی و هم بعنوان جلوگیری از کپک زدگی بکار روند. استفاده زیاد از سولفیت ها می تواند به آسم شدید منجر گردد. سولفیت ها قادرند گازی به نام سولفور اکساید تولید کنند که عامل ایجاد آسم خواهد بود. این گاز می تواند به ریه ها آسیب رسانده و باعث برونکواسپاسم گردد. FDA مصرف سولفیت ها به شکل اسپری و به عنوان نگهدارنده در مورد میوه ها و سبزیجات را ممنوع کرده است.

▪ عدم تحمل گلوتن

عدم تحمل گلوتن با نام بیماری انتروپاتی ناشی از حساسیت به گلوتن یا بیماری سلیاک می شناسند. این بیماری زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به صورت غیرطبیعی به گلوتن واکنش نشان دهد.

▪ سایر علل

زخم ها و سرطان های دستگاه گوارش هم می توانند علائمی شبیه آلرژی غذایی ایجاد کنند. استفراغ ، اسهال ، دردهای شدید شکمی در این حالت با مصرف غذا وخیم تر می شوند.