بومی‌سازی دانش فنی

بومی‌سازی دانش فنی از راهكارهای بنیادین و تاثیرگذار در پیشبرد اهداف صنعتی كشورها و تداوم نوآوری و ابتكار در چرخه رو به رشد صنایع، محسوب می‌شود.
یكی از الزامات گریزناپذیر …

بومی‌سازی دانش فنی از راهكارهای بنیادین و تاثیرگذار در پیشبرد اهداف صنعتی كشورها و تداوم نوآوری و ابتكار در چرخه رو به رشد صنایع، محسوب می‌شود.

یكی از الزامات گریزناپذیر فرایند بومی‌سازی دانش فنی عبارت از برخوردار بودن از توانمندی‌های فنی برای بومی‌سازی دانش فنی است. به عبارت دیگر تا زمانی كه یك كشور نتواند اهرم‌های فنی لازم را برای فراگیری و تبدیل دانش‌های فنی تامین كند، امكان تسلط فنی آن بر فرایند بومی‌سازی دانش‌های فنی، میسر نخواهد بود.

به عبارت دیگر، این فرایند یك وجه از توانمندی فنی كشورهای خواهان بومی‌سازی دانش‌های فنی روز را نمایان می‌سازد. زیرا پیداست حتی اگر این روند صورت گیرد و دانش‌های فنی، بومی شود ، به دلیل فقدان توانمندی‌های فنی برای بهره‌گیری از دانش‌های بومی‌سازی شده، از ارزش و اعتبار چندانی برخوردار نخواهند بود و به علاوه اینكه، این فرایند به شكل ناقص صورت خواهد گرفت.

در گذشته، دانش‌های فنی روز به شكل ماشین‌آلات و ادوات و قطعات مختلف وارد كشور می‌شد و مستقیما در پروژه‌ها و موارد مصرفی خود مورد استفاده قرار می‌گرفت و بنابراین، فرایندی به نام بومی‌سازی دانش‌های فنی تعریف نشده بود و به مصلحت نبود كه چنین فرایندی تعریف شود تا مبادا منافع سرشار شركت‌های فنی خارجی دچار ضرر و زیان شود. این قاعده، بر همه صنایع كشور، حاكم بوده و تا حدودی از شكل گرفتن پایه‌های صنعت ملی جلوگیری می‌كرد.

اما اكنون هیچ موافتقنامه‌ای كه با طرف‌های خارجی منعقد می‌شود از ضرورت فرایند بومی‌سازی دانش‌های فنی خالی نیست و این نشانگر وجود نگاه راهبردی به افق پیشرفت و رشد و توسعه صنایع كشور می‌باشد و بعلاوه از برنامه‌ریزی‌ها و طراحی‌های طولانی مدت برای بهره‌گیری از دانش‌های روز و انتقال آنها به داخل كشور حكایت می‌كند.

از طرفی، توانمندی‌های فنی برای انتقال دانش فنی، درواقع از وجود منابع‌ انسانی توانمند و مستعدی نشات گرفته است كه امكان انجام چنین فرایندی را ممكن و میسر ساختند. بدون وجود این منابع انسانی، نه چنین فرایندی وجود می‌داشت و نه می‌توان بهره‌گیری از ماحصل این فرایند را متصور بود.

بنابراین این فرایند برای كمال‌یابی و تعالی‌جویی و پویایی صنایع داخلی و دستیابی به دانش‌ها و فناوری‌های پیشرفته، لازم و ضروری است و اكنون از بومی‌سازی برخی از پیچیده‌ترین دانش‌های فنی روز مانند دانش هسته‌ای در كشورمان سخن گفته می‌شود كه توانمندی و استعداد و كارآمدی منابع انسانی داخلی را می‌نمایاند. چنین توانمندی‌ای مایه مباهات هر ایرانی است.

دكتر محمدرضا محسنی