گروه‌های غذایی جانشین برای دیابتی‌ها

در بیماران دیابتی صرفا درمان مطرح نیست بلکه کیفیت زندگی و به‌طور کلی سلامت عمومی افراد مدنظر است.
برای سهولت کار بیماران، گروه‌های جانشینی را تعریف کرده‌اند با این فرضیه …

در بیماران دیابتی صرفا درمان مطرح نیست بلکه کیفیت زندگی و به‌طور کلی سلامت عمومی افراد مدنظر است.

برای سهولت کار بیماران، گروه‌های جانشینی را تعریف کرده‌اند با این فرضیه که اگر فردی به عنوان نمونه قادر به خوردن شیر نیست یا به این ماده لبنی دسترسی ندارد، بتواند با انتخاب سایر غذاهای متعلق به گروه لبنیات حداکثر امکان تنوع را داشته باشد. گروه‌های غذایی شش‌گانه را با توجه به میزان انرژی موجود در پروتئین، کربوهیدرات، چربی، میوه و فیبرها به گروه‌های یکسانی تقسیم‌بندی کرده‌اند. برای داشتن یک رژیم صحیح ابتدا باید معنی واحد را بدانیم.

گروه نان و غلات:

این گروه شامل نان، برنج، سیب‌زمینی، ماکارونی و... است. هر واحد نان حدود ۸۰ گرم و معادل یک کف‌ دست (بدون انگشتان دست) هر کف دست معادل ۶ قاشق برنج و حدود ۴ قاشق ماکارونی و ۴ قاشق فرنی محسوب می‌شود.

گروه میوه‌ها:

در گروه میوه‌ها یک عدد سیب متوسط را به عنوان استاندارد تعبیر می‌کنیم و میوه‌‌های دیگر در همان اندازه را به عنوان یک جانشین در نظر می‌گیریم. یک عدد گلابی یا یک عدد کیوی در اندازه سیب متوسط معادل یک واحد میوه است. اما وقتی صحبت از گیلاس یا زردآلو است با توجه به اندازه و درشتی میوه‌ها، ۲ یا ۳ عدد زردآلو یا ۵ عدد گیلاس که به اندازه یک سیب متوسط باشد را واحد محسوب می‌کنیم. به طور کلی در میوه‌ها پیغام کلی این است که مقدار میوه حدودا حجم یک سیب متوسط را پر کند.

گروه سبزیجات:

گروه دیگر سبزی‌ها هستند. هر واحد سبزی معادل نصف لیوان است. به عنوان نمونه رژیم غذایی‌ای که در آن ۴ واحد سبزی گنجانده شده به این معناست که فرد باید در روز ۲ لیوان پر سبزی مصرف کند.

گروه لبنیات:

از این گروه می‌توان به شیر، ماست، پنیر و... اشاره کرد. ۱ لیوان شیر معادل یک‌سوم تا نصف لیوان ماست و برابر با یک قوطی کبریت پنیر یا ۱/۵ قاشق غذاخوری است.

گروه پروتئین‌ها و گوشت‌:

یک تکه گوشت ۳۰ گرمی یک واحد تعریف می‌شود. این مقدار نیز تقریبا به اندازه یک قوطی کبریت است اما برای اندازه‌گیری واحد گوشت مرغ واحد را کمی بیشتر یعنی ۱/۵ برابر گوشت قرمز در نظر می‌گیریم زیرا گوشت مرغ حاوی مقدار آب بیشتری است.

گروه چربی‌ها یا روغن:

یک واحد روغن معادل یک قاشق غذاخوری یا ۱۵ گرم چربی تعریف می‌شود. هنگام مصرف کره باید دقت شود تا جانشین را با توجه به یک قاشق غذاخوری تعبیر کنیم.

کنترل قند خون چندان پیچیده نیست و رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در کنترل آن دارد زیرا هر ماده غذایی که مصرف می‌شود در بدن به قند تبدیل می‌شود. کنترل قندخون تنها با دارو یا انسولین به این معناست که کنترل آسان را رها کرده‌ایم. افراد دیابتی با مراجعه به مراکز درمانی مانند انجمن دیابت ایران و مرکز تحقیقات قلب و عروق دانشگاه علوم‌پزشکی تهران و شهید بهشتی می‌توانند اطلاعات لازم در مورد گروه‌های غذایی را به‌صورت بروشور یا جزوه‌های رایگان دریافت کنند.

دکتر سیدرضا راست‌منش

متخصص تغذیه و رژیم درمانی

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی