SWOT در کشاورزی بازرگانی ـ بخش چهاردهم

مواضع سند ملی توسعه بخش کشاورزی و منابع طبیعی برنامه چهارم

● وضعیت موجود بازاریابی و بازاررسانی

خرید محصولات کشاورزی (بجز گندم) در قالب خرید‌های تضمینی و غیرتضمینی از ۸۲۱۹۸ تن در سال ۱۳۷۳ با رشد سالیانه حدود ۲۲ درصد به ۴۸۶۶۲۳ تن در سال ۱۳۸۲ بالغ گردیده است. در ارتباط با تحقق اهداف، شایان ذکر است که وضعیت تحقق اهداف بسیار پایین‌تر از اهداف پیش‌بینی شده برنامه بوده است که علت اصلی آن مربوط به کمبود شدید نقدینگی و سرمایه درگردش موردنیاز بوده است.

کالارسانی به روستائیان یکی از وظایف سازمان تعاون روستایی می‌باشد که عمدتاً در زمینه‌های تهیه و توزیع کالاهای مصرفی و یارانه‌ای و مواد سوختی انجام می‌گردد. در سال ۱۳۷۳ مواد سوختی توزیع شده در حد ۳۷۷۲ میلیون لیتر بوده که این رقم با رشد سالیانه ۱/۱ درصد به ۴۱۹۳ میلیون لیتر در سال ۱۳۸۳ افزایش یافته است. اهداف پیش‌بینی شده برای این فعالیت در سال ۱۳۸۲ در حد ۴۶۵۵ میلیون نفر بوده که بیانگر تحقق ۹۰ درصد هدف مورد نظر می‌باشد. همچنین در زمینه تهیه و توزیع کالاهای مصرفی و یارانه‌ای عملکرد سازمان در سال ۱۳۷۳ در حد ۶۲۷۵۴۳ میلیون ریال بوده است که با رشد سالانه ۸/۷درصد به رقم ۱۲۴۰۱۴۸ میلیون ریال در سال ۱۳۸۲ رسیده است.

● امکانات و قابلیت‌های بازرگانی بخش کشاورزی

- وجود بازار مناسب داخلی محصولات باغی و زراعی

- توجه خاص دولت به خرید برخی محصولات در چارچوب قانون تضمین خرید

- وجود بازار مناسب محصولات لبنی

-وجود بازارهای مناسب خارجی برای محصولات و مشتقات دامی، محصولات باغی و محصولات فرعی جنگل و مرتع

- وجود سیلوها و انبارهای مناسب در گستره کشور برای محصولات در چارچوب قانون تضمین خرید

- منابع یارانه‌ای مناسب برای مصرف‌ کنندگان محصولات کشاورزی

● محدودیت‌ها و تنگناهای اصلی

- متنوع نبودن سیاست‌های مناسب به منظور تنظیم بازار محصولات کشاورزی

- حضور ضعیف بخش غیردولتی دربازار با هدف تنظیم بازار محصولات کشاورزی

- وجود نوسانات شدید در بازار محصولات کشاورزی

- ضعف قوانین و مقررات مربوط به بازار محصولات کشاورزی

- هدفمند نبودن یارانه مصرف

- کمبود پایانه‌های صادراتی و بورس کالاهای منطقه‌ای

● اهداف کیفی بلندمدت (اهداف آرمانی)

- ساماندهی بازار محصولات کشاورزی

- کارآمد نمودن سیاست‌های حمایتی در تنظیم بازار محصولات کشاورزی

- متنوع نمودن سیاست‌های حمایتی از پایداری تولید در راستای تنظیم بازار

- توسعه صنایع نگهداری و ذخیره سازی و بسته‌بندی و انبارداری محصولات کشاورزی

- توسعه زیرساخت‌های بازرگانی

-ایجاد بورس کالاهای کشاورزی ملی و منطقه‌ای (تخصصی و غیره) و زیرساخت‌های بازرگانی

- متنوع نمودن سیاست‌های حمایتی در ارائه کالاهای اساسی و نهاده‌های کشاورزی

- ایجاد وتوسعه نظام اطلاع ‌رسانی بازار محصولات کشاورزی با استفاده از فناوری

- اصلاح قانون تضمین خرید محصولات کشاورزی

- اصلاح وتوسعه ساختار بازار محصولات کشاورزی جهت حضور بخش غیردولتی

- اصلاح سیاست‌های حضور دولت در بازار محصولات اساسی کشاورزی

- هدفمند نمودن یارانه ها

● اهداف کمی

منابع اعتباری مورد نیاز بازرگانی در برنامه کمک‌های فنی و اعتباری این سند پیش‌بینی شده است.

● فعالیت‌های محوری

- طرح ساماندهی بازار داخلی محصولات اساسی کشاورزی و کالاهای اساسی

- طرح توسعه شبکه اطلاع‌ رسانی بازار محصولات کشاورزی

- طرح ساماندهی بازار نهاده‌های تولید کشاورزی

- طرح ایجاد بازار بورس محصولات کشاورزی

- طرح توسعه صادرات فرآورده‌ها و محصولات کشاورزی

● سیاست‌های فضایی و منطقه‌ای

- توزیع خدمات حمایتی براساس قطب‌های تولید محصولات کشاورزی

- توسعه بورس کالاهای کشاورزی منطقه‌ای و ملی در مناطق تولید و مصرف

- توسعه زیرساخت‌های لازم برای عملیات بازاریابی محصولات کشاورزی براساس پتانسیل‌ها و استعداد مناطق

- توسعه پایانه‌های صادراتی در مناطق مستعد

● اقدامات

۱) طرح ساماندهی بازار داخلی محصولات اساسی کشاورزی و کالاهای اساسی:

- احداث سیلوهای ده و بیست هزارتنی

- احداث و اصلاح ساختار انبارهای چند منظوره

- تجهیز مراکز خرید محصولات اساسی

۲) طرح توسعه شبکه اطلاع‌رسانی بازار محصولات کشاورزی:

- ایجاد و توسعه شبکه اطلاع ‌رسانی و امکانات جانبی آن با استفاده از (IT)

۳) طرح ایجاد بازار بورس محصولات کشاورزی:

- ایجاد بازارهای بورس کالاهای تخصصی و منطقه‌ای

۴) طرح ایجاد تعاونی‌های تخصصی بازاریابی و بازاررسانی محصولات کشاورزی:

- بهره‌گیری ازامکانات بخش دولتی وغیردولتی درتنظیم بازارمحصولات کشاورزی

- ایجاد و اجرای سیاست‌های متنوع جهت تنظیم بازار محصولات کشاورزی

۵) طرح توسعه صادرات فرآورده‌ها و محصولات کشاورزی:

- ایجاد و توسعه پایانه‌های صادراتی تخصصی محصولات وفرآورده‌های کشاورزی

- هدفمند نمودن حمایت‌های صادراتی

- ارتقاء استانداردها و ضوابط فنی محصولات و فرآورده‌های صادرات کشاورزی