سعادت میری آباد

نگاهی کوتاه به فیلم سینمایی سعادت آباد آخرین ساخته مازیار میری

در این جا نگاهی خواهیم داشت به فیلم سینمایی «سعادت‌آباد» که جدیدترین ساخته «مازیار میری»، پس از فیلم تحسین‌‌شده کتاب قانون است. این فیلم پس از نمایش در جشنواره بیست‌‌و‌‌نهم فیلم فجر و کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای مهناز افشار، مدتی است که نمایش عمومی را سپری می‌‌کند و با استقبال خوبی هم روبه‌‌رو شده است. مازیار میری پس از تجربه کارگردانی چهار فیلم «قطعه ناتمام»، «به‌‌آهستگی»، «پاداش سکوت» و «کتاب قانون» که هرکدام با استقبال خوب منتقدان و تماشاگران سینمای ایران روبه‌‌رو شدند، هم‌‌اکنون با فیلم جدیدش (سعادت‌آباد)، بخش مهمی از سینمای کشورمان را متوجه خود ساخته است. کارگردانی که پیش‌‌بینی راه روشن و موفقیت‌‌های آینده او با نگاه به تجربه‌‌های پیشینش، به هوش سرشار و تحلیل‌‌های پیچیده نیاز ندارد. میری به منتقدان و مردم اثبات کرده است که هنر سینما و از آن مهم‌‌تر، مخاطب ایرانی را به‌‌خوبی می‌‌شناسد و می‌‌تواند با استفاده از تکنیک‌‌های روز و بهره‌‌گیری از تجربه‌‌های کارگردانان بزرگ، آثاری را روانه بازار نمایش کند که در وضعیت نابسامان انبوه فیلم‌‌های بی‌‌ارزش، جزو نگهبانان مفهوم سینما در ایران است.

● سعادت‌آباد

اما فیلم جدید مازیار میری اگر نگوییم یک سروگردن، چند گامی بالاتر از سایر آثار گذشته خود اوست. «سعادت‌آباد» از آن دسته فیلم‌‌هایی است که به عمق وجود شخصیت‌‌هایش (که هرکدام به‌‌زیبایی نماینده قشری از اقشار گوناگون جامعه هستند) نفوذ می‌‌کند و آن‌‌ها را به سخت‌‌ترین شکل ممکن به چالش می‌‌کشد. البته درکنار دارا بودن این خصیصه مهم، موفق می‌‌شود تا بار درام و تعلیق داستان را نیز به بهترین شکل ممکن حفظ کند. از همین رو «سعادت‌آباد» اثری است که هم می‌‌تواند از منظر درام و داستان و هم از جنبه جامعه‌‌شناسی، حرف‌‌هایی برای گفتن داشته باشد. «سعادت‌آباد» فیلمی است که علی رغم متعلق بودنش به یک قشر خاص از جامعه، از تمامی امکاناتش استفاده می‌‌کند تا با در نظر گرفتن تمام محدودیت‌‌هایی که در ساخت با آن‌‌ها روبه‌‌رو است، به موضوعی بپردازد که در سینمای ایران آن‌‌چنان رواج ندارد، به‌‌تصویر کشیدن روابط زوج‌ها در بستر داستانی پرتلاطم و مواج که پیش‌‌بینی آینده آن اصلا امکان‌‌پذیر نیست. زوج‌‌هایی که زندگی آن‌‌ها در ظاهر با همراهی و دلگرمی همراه است. اما در نهان‌خانه وجود هرکدام از آن‌‌ها رازهایی نهفته است که با تنها کسی که گفته نمی‌‌شود، شریک زندگی‌شان است. داستان «سعادت‌آباد» که به قلم «امیر عربی» نگاشته شده است، می‌‌تواند در زمره بهترین فیلم‌نامه‌های یک دهه اخیر سینمای ایران قرار گیرد، پیچش‌‌های داستانی و شخصیت‌‌پردازی‌‌هایی که برداشت‌‌هایی واقعی از یک قشر مشخص از جامعه ما هستند توانسته است درکنار کارگردانی متبحرانه «مازیار میری»، فیلم «سعادت‌آباد» را به یک فیلم شاخص در حوزه درام‌‌های اجتماعی تبدیل کند. امیر عربی که پیش از این سریال پرطرفدار «گاوصندوق» را برای میری نوشته بود، در «سعادت‌آباد» هم موفق شده است تا درونمایه‌‌ای معماگونه را به داستان جدیدش تزریق کند. او داستان همسرانی را به نگارش درآورده است که در چشم بیننده، می‌‌توانند فوق‌‌العاده باورپذیر و واقعی جلوه کنند.

● در آرزوی خوشبختی

همه چیز با یک مهمانی شروع می‌‌شود. یاسی با بازی «لیلا حاتمی» قصد دارد تا در روز تولد همسرش محسن با بازی «حامد بهداد» جشنی برپا کند و پس از گذشت مدتی طولانی از زندگی مشترک، روح تازه‌‌ای به روابط‌شان بدمد. به همین منظور از دوستان خانوادگی شان که شامل سه زوج هستند دعوت می کند تا به منزل آن ها بیایند. زوج اول در مسافرت هستند اما دو زوج دیگر از «مهناز افشار» و «امیر آقایی» و «هنگامه قاضیانی» و «حسین یاری» به این مهمانی می‌‌پیوندند. مازیار میری با این‌‌که فیلمش را با یک جشن شروع می‌‌کند اما از همان آغاز فیلم، کدهایی را به بیننده می‌‌دهد تا برای او روشن کند که همه چیز قرار نیست روبه‌‌راه باشد؛ آدم‌‌های فیلم در پس ظاهر شیک‌‌شان مشکلاتی دارند که از یکدیگر پنهان کرده‌‌اند. آینه‌‌های شکسته، چهره‌‌های درهم فرو رفته، لب‌‌های درحال گزیده شدن و زوج‌‌هایی که به تنهایی سر می‌‌رسند، همه و همه کدهایی هستند برای تماشاگری که می‌‌داند نباید گول نام «سعادت‌آباد» را بخورد، این‌‌جا از سعادت خبری نیست.

● داستان شخصیت‌‌محور

در فیلم «سعادت‌آباد» این داستان است که در خدمت شخصیت‌‌ها است و بستری را فراهم می‌‌کند تا هریک از آن‌‌ها، بتوانند خود را به تماشاگر بشناسانند. با قلم توانمند امیر عربی و رهبری مازیار میری، شخصیت‌‌های خلق شده در «سعادت‌آباد»، هرکدام به‌‌تنهایی دنیایی هستند که می‌‌توانند هزاران حرف برای تماشاگری داشته باشند که حاضر است پای صحبت آن‌‌ها بنشیند. «سعادت‌آباد» برای سالن‌‌های سینمایی که سرشار از صدای چیپس و پفک و ذرت بوداده باشد ساخته نشده، تماشاگر «سعادت‌آباد» باید بر تک‌‌تک صحنه‌‌های فیلم تمرکز کند و به آن بیندیشد و گاهی دست به قضاوت بزند. او باید تلاش کند تا عمیق‌‌ترین دانسته‌‌ها و مگوترین رازها را، از دل شخصیت‌‌ها بیرون بکشد تا در پایان خودش را به بوته آزمایش بکشاند. خوشبختانه محصول مشترک میری و عربی این امکان را در اختیار تماشاگر علاقه‌مند گذاشته است. با این تفاسیر می‌‌توان گفت که تماشاگر «سعادت‌آباد» وقت این را نخواهد داشت که حتی لحظه‌‌ای روی خود را از پرده نقره‌‌ای برگرداند.

نویسنده: علی نیک‌فرجام