اورتودنسی با دستگاه های براکت

این روزها استفاده از براکت ها یا دستگاه های ارتودنسی ثابت که همرنگ دندان هستند نسبتا شایع شده است

این روزها استفاده از براکت‌ها یا دستگاه‌های ارتودنسی ثابت که همرنگ دندان هستند نسبتا شایع شده است.

● ارتودنسی به روش تام کروز

چه اهل تماشای فیلم باشید و چه نباشید، حتما نام تام کروز را شنیده‌اید. چه کسی هست که این هنرپیشه موفق و خوش‌چهره را نشناسد؟ جالب است بدانید که این هنرپیشه چند وقت پیش به منظور مرتب کردن دندان‌هایش، درمان ارتودنسی انجام داده بود. البته احتمال دارد کسی متوجه این امر نشده باشد چون از براکت‌هایی (دستگاه‌های ارتودنسی ثابت) استفاده کرده بود که هم‌رنگ دندان بود. امروزه استفاده از این براکت‌ها شیوع زیادی پیدا کرده است.

امروز استفاده از براکت‌های ارتودنسی برای کودکان و نوجوانان جزیی از دوره رشد شده است و هر روز به تعداد این افراد افزوده می‌شود. به حدی که در بعضی از کشورهای اروپایی یا آمریکا در حدود دو سوم کودکان ارتودنسی می‌شوند. البته تعداد افراد بزرگسالی هم که به این درمان روی می‌آورند، کم نیست.

دربعضی از کشورها، وجود سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی روی دندان نشانه تشخص و ثروتمندی به حساب می‌آید طوری که سبب شده بعضی از نوجوانان از براکت‌های جعلی استفاده کنند. به عنوان مثال، در فیلیپین استفاده از این براکت‌های تقلبی به حدی رایج شده که پلیس برای افرادی که از آنها استفاده می‌کنند، جریمه‌هایی را درنظر گرفته است.

همه ما می‌خواهیم صورتی بدون ایراد و لبخندی زیبا داشته باشیم اما همیشه چنین نیست. دندان‌های فاصله‌دار، روی هم و چرخیده عواملی هستند که زیبایی لبخند را کم می‌کنند. خوشبختانه با درمان‌های ارتودنسی بسیاری از مشکلات را می‌توان برطرف کرد. برای انجام این کار می‌توان از دستگاه‌های ثابت و متحرک کمک گرفت. در این بحث ما به نکته‌ها و توصیه‌هایی درباره دستگاه‌های ثابت ارتودنسی می‌پردازیم.

استفاده از براکت‌ها (دستگاه‌های ارتودنسی ثابت) برای ردیف کردن دندان‌ها حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد.

در اواسط قرن ۱۸ میلادی، یک دندان‌پزشک برای اولین بار پیشنهاد کرد که می‌توان با استفاده از نیروهای ملایم دندان‌ها را حرکت داد و آنها را در جهت درست هدایت کرد. این براکت‌ها به وسیله مقادیر کمی سیمان دندانپزشکی به دندان‌ها چسبانده شده و به وسیله سیمی به یکدیگر متصل می‌شوند.

دندانپزشک در هر جلسه درمان، با تنظیم کردن این براکت‌ها، نیروی مشخصی را به دندان‌ها وارد می‌آرود تا در جهت درست و مناسب حرکت کنند. در طول مدتی که این براکت‌ها روی دندان‌ها هستند، لازم است به نکاتی توجه داشته باشیم.

● چه بخوریم؟چه نخوریم؟

هر بار که خوراکی شیرین یا نشاسته‌ای را در دهان می‌گذاریم، محیط مناسبی برای باکتری‌های دهان فراهم می‌شود. این باکتری‌ها با تولید اسید می‌توانند مینای دندان را حل کرده و سبب ایجاد پوسیدگی شوند.

در زمانی که براکت‌ها روی دندان‌ها هستند، محل ایده‌آلی برای تجمع خرد‌ه‌های غذایی و باکتری‌ها به وجود می‌آید که می‌تواند موجب ایجاد پوسیدگی در محل شود. پس باید در مورد خوردن خوراکی‌های شیرین دقت بیشتری به خرج دهیم و تا حد ممکن آنها را محدود کنیم. کشمش، بیسکوییت، عسل و میوه‌های خشک خوراکی‌هایی هستند که می‌توانند احتمال بروز پوسیدگی را در این دوران افزایش دهند.

خوردن خوراکی‌های سفت و چسبناک هم می‌تواند سبب شکسته‌ و یا کنده شدن سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی شود. پس در این زمان از جویدن یخ، آدامس‌های سفت، تافی‌ها، هویج خام، سیب درسته و یا نان‌های سفت اجتناب کنید. توصیه شده که میوه، سبزی‌های خام و غذاهای سفت را تکه‌تکه کرده و بعد در دهان قرار دهید.

در روزهای اول نصب براکت‌ها هم، از آنجا که دندان‌ها قدری حساس هستند، بهتر است تا حد امکان از غذاهای نرم استفاده شود.

● چگونه دندان‌هایمان را تمیز کنیم؟

همان‌طور که اشاره شد، براکت‌ها محل خوبی برای تجمع غذاها و باکتری‌ها هستند. اگر این محل‌ها را به خوبی تمیز نکنیم، لثه‌های ملتهب و خونین، بوی دهان و خطوط سفیدرنگ پوسیدگی در اطراف براکت‌ها در انتظارمان خواهند بود. پس حتما بعد از هر وعده غذا باید دندان‌ها را به خوبی تمیز کرد و همچنین وقت بیشتری را برای مسواک‌زدن صرف کرد. اغلب در کودکان توصیه می‌شود که همیشه یک مسواک کوچک همراه داشته باشند تا بتوانند خارج از خانه هم دندان‌های خود را تمیز کنند.

بعضی مسواک‌های مخصوص هم برای بیماران ارتودنسی ساخته شده‌اند که تمیز کردن اطراف براکت‌ها را ساده‌تر می‌کند. علاوه بر اینها، استفاده روزانه از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید هم ضروری است تا بتوان احتمال بروز پوسیدگی‌ را کاهش داد. نخ دندان هم فراموش نشود. هرچند که استفاده از آن در حالی که براکت روی دندان نصب شده به طور قطع ساده نیست اما با کمی حوصله و تکرار می‌توان این کار را انجام داد. البته نخ دندان‌های مخصوصی هم به بازار آمده که برای بیماران ارتودنسی ساخته شده و استفاده از آن در این دوران راحت‌تر است.

● اورژانس‌ها

با وجود همه توجهات ممکن، احتمال شکسته شدن یا جداشدن قسمتی از دستگاه‌های ارتودنسی وجود دارد. در این صورت باید هرچه سریع‌تر دندانپزشک خود را در جریان قرار دهیم تا دستگاه را تعمیر کند اما این کار زمان درمان را طولانی‌تر خواهد کرد.

گاهی هم قسمتی از این دستگاه‌ها جدا می‌شود و ما نادانسته آن را قورت می‌دهیم اما نگران نباشید. آسیب چندانی به شما نخواهد رسید اما اگر تکه جدا شده داخل را‌ه‌های هوایی بیفتد و وارد ریه شود، دیگر کار از عهده دندانپزشک خارج خواهد شد و نیاز به توجهات جدی‌تر پزشکی دارد. در طول زمانی که براکت‌ها داخل دهان هستند، ورزش‌هایی مانند کشتی و بوکس ممنوع است و سایر ورزش‌ها را هم فقط در صورتی می‌توان انجام داد که از گاردهای دهانی استفاده شده باشد.

زمان مناسب ارتودنسی چه وقتی است؟

در اغلب موارد ارتودنسی در سنین بین ۹ تا ۱۶ سالگی انجام می‌گیرد. در این سنین، استخوان‌ها هنوز در حال رشد هستند و آسان‌تر می‌توان آنها را در محل خود حرکت داد اما با این وجود، این درمان در بزرگسالان هم می‌تواند انجام شود.

بیشتر افراد برای اولین بار بعد از نصب براکت‌ها احساس ناراحتی و درد می‌کنند. در این زمان دندان‌ها، در هنگام جویدن کمی دردناک و حساس هستند اما در حدود سه تا پنج روز بعد این مشکلات برطرف می‌شوند.

علاوه بر آن، لب و زبان و گونه هم ممکن است در یکی دو هفته اول کمی اذیت شوند اما بعد از این مدت، فرد کم‌کم به وجود این براکت‌ها عادت می‌کند و به تدریج حتی وجود آنها را فراموش می‌کند. طول درمان هم متفاوت است و بسته به شدت مشکل، سن بیمار، وضعیت دندان و لثه، میزان توجه بیمار به دستورات، بهداشت و تغذیه بین یک تا سه سال به طول می‌انجامد.

● انواع براکت

▪ نوع فلزی: معمول‌ترین نوع براکت است و قیمت مناسب و قدرت خوبی دارد. این نوع براکت نسبت به سایر انواع براکت‌ها، نیاز به درمان کمتری دارد. در بیشتر موارد، از این نوع براکت‌ها برای انجام درمان‌های ارتودنسی استفاده می‌شود.

▪ نوع چینی (سرامیک): این نوع براکت‌ها از کامپوزیت (ماده ترمیمی رنگ دندان) ساخته شده‌اند و از آنجا که در دهان دیده نمی‌شوند طرف‌داران زیادی، به‌خصوص در میان بزرگسالان دارند. این نوع براکت به طور معمول کمی گران‌تر از انواع معمول بوده و چون نیروی کمتری به دندان وارد می‌آورد، برای اصلاح مشکلات پیچیده دندانی به کار نمی‌آید.

▪ نوع زبانی (نامریی): این نوع براکت‌ها به جای نصب در قسمت خارجی دندان، در قسمت داخلی نصب می‌شوند و به همین دلیل قابل مشاهده در دهان نیستند. در این نوع براکت‌ها، احتمال صدمه به زبان بیشتر خواهد بود و موجب می‌شود تکلم فرد به سختی انجام گیرد. این نوع براکت‌ها هم برای حل مشکلات پیچیده دندانی کارایی ندارد. در هر صورت، دندانپزشک با توجه به سن، شرایط مالی، وضعیت اجتماعی و شدت مشکل نوع مناسب درمان را برای بیمار انتخاب خواهد کرد