همیشه راهی هست

نگاهی به جدیدترین روش های درمان سرطان سینه

سرطان سینه یک بیماری قابل درمان است و برخلاف تصور مردم، اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، با انجام جراحی به موقع و درمان های کمکی می توان این بیماری را کنترل و خطر عود آن را تا حد قابل توجهی کاهش داد.

سرطان سینه، شایع ترین سرطان در زنان و اولین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان میان سال است. این بدخیمی، ۳۷درصد سرطان های خانم ها را تشکیل داده و مسئول ۲۰درصد از مرگ های وابسته به سرطان می باشد. آمار و شواهد حاکی از افزایش مداوم شیوع این سرطان از اواسط دهه۱۹۵۰ هستند.

در مراحلی که بیماری پیشرفت کرده باشد نباید بیمار و خانواده وی تصور کنند که راهی برای درمان و جود ندارد؛ زیرا در هر مرحله از بیماری درمان هایی با اهداف متفاوت وجود دارد، به طور مثال اگر بیماری در مرحله اولیه تشخیص داده شود هدف ریشه کنی بیماری است ولی در مراحلی که بیماری به قسمت های مختلف بدن سرایت کرده باشد افزایش طول عمر بیمار و بهبود کیفیت زندگی فرد هدف اصلی درمان است.

دانشمندان ابتدا تصور می کردند که سرطان پستان قبل از انتشار به نقاط دورتر بدن به بافتهای مجاور و گره های لنفی زیر بغل انتشار می یابد اما اکنون آنان معتقند که سلولهای سرطانی در همان مراحل اولیه استقرار بیماری نیز می توانند منتشر شوند.

● انواعی از درمان های کمکی

درمان کمکی (Adjuant therapy) اقدامی است تکمیلی که علاوه بر درمان اولیه به بیمار داده شده و هدف از آن نابودسازی سلولهای انتشار یافته است هر چند که ممکن است روشهای آزمایشگاهی و رادیولوژیکی قادر به تشخیص این سلولها نباشند.

درمان اولیه سرطان سینه شامل برداشتن توده (Iumpectomy) پرتو درمانی و برداشتن سینه (modified radical mastectomy) می باشد. توده برداری (Iumpectomy) عبارتست از برداشتن توده سرطانی سینه و مقادیر کمی از بافتهای اطراف آن. معمولا اکثر گره های لنفاوی زیر بغل نیز برداشته می شوند. متعاقب توده برداری. پرتو درمانی سینه انجام می شود.

از آنجایی که هدف اصلی از درمان کمکی نابود کردن سلولهای سرطانی منتشر شده است. درمان معمولا فراگیر است. یعنی استفاده از داروهایی که از طریق جریان خون در تمام بدن سیر کرده و به سلولهای سرطانی در هر نقطه از بدن می رسد و آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. درمان کمکی سرطان شامل شیمی درمانی یا هورمون درمانی (هر کدام به تنهایی و یا ترکیبی از هر دو) می باشد.

و در نهایت استفاده از داروهایی است که سلولهای سرطانی را می کشند. تحقیقات نشان داده است که استفاده از شیمی درمانی کمکی در مراحل اولیه سرطان به پیشگیری از عود سرطان اولیه کمک می کند. شیمی درمانی کمکی معمولا ترکیبی از چندین داروی ضدسرطان است. که مشخص شده از به کارگیری تنها یک داروی ضدسرطان مؤثرتر است.

این روش سلولهای سرطانی را از هورمون استروژن که برخی سلولهای سرطانی برای رشد به آن نیاز دارند محروم می کند. در اکثر موارد هورمون درمانی کمکی با استفاده از داروی تاموکسی فن (Tamoxifen) انجام می شود. مطالعات نشان داده است. هنگامیکه «تاموکسی فن» به عنوان داروی کمکی در مراحل اولیه سرطان تجویز می شود. به پیشگیری از عود سرطان اولیه و همچنین پیشگیری از ایجاد سرطانهای جدید در سینه دیگر کمک شایانی می کند.

اگر چه این بخش بیشتر به درمان کمکی فراگیر «systemic« می پردازد اما گاهی پرتودرمانی موضعی نیز به عنوان درمان کمکی مورد استفاده قرار می گیرد. پرتو درمانی هنگامی به عنوان درمان تکمیلی بحساب می آید که قبل یا بعد از سینه برداری (mastectomy) انجام شود. هدف از این اقدام از بین بردن سلولهای سرطانی است که به بافتهای مجاور نظیر دیواره قفسه سینه یا گره های لنفی انتشار یافته اند. هنگامی پرتو درمانی درمان اصلی و نه کمکی محسوب می شود که متعاقب عمل جراحی breast sparing انجام شود.

شاخصهایی از توده ها نیز هستند که به پیش بینی پزشک در احتمال بهبودی بیماری کمک می کند پزشکان هنگامی که مشغول تصمیم گیری در مورد بیمارانی هستند که ممکن است در درمان کمکی نفع ببرند. این عوامل را در نظر می گیرند. برخی از این عوامل که معمولا در طرح ریزی شیوه درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرند. عبارتند از:

¤درجه بندی بافت شناسی: این واژه اشاره به این مطلب دارد که سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوپ تا چه اندازه شبیه سلولهای طبیعی هستند سرطانهایی که حاوی سلولهای بسیار شبیه به سلول و ساختار طبیعی هستند اصطلاحا خوب تمایز یافته (differeniated- well) نامیده می شوند. در مقابل سرطانهایی که سلولهای آن شباهت کمی به سلول و ساختار طبیعی سینه دارد «تمایز نیافته» (differentiated poorly) نامیده می شوند. و بالاخره سرطانهایی که حالتی بینابین دو مورد قبلی دارند. «کمی تمایز یافته» (differentiated moderately) نامیده می شوند. در اکثر موارد سرطان تهاجمی سینه بیماران مبتلا به انواع خوب تمایز یافته بهتری دارند.

فعالیت ژن سرطان زا (Oncogene): فعالیت این ژن (که باعث رشد غیرطبیعی سلول می شود) منجر به غیرطبیعی شدن سلولها یا تبدیل آنها به سلولهای طبیعی سرطانی می گردد. بیماران مبتلا به سرطانهایی که حاوی این ژن بنام HER-۲/neu

(ژن erbB-۲ هم نامیده می شود) هستند بیشتر در معرض خطر عود بیماری قرار دارند. برخی مطالعات ارتباط بین این ژن و مقاومت در برابر برخی داروهای ضدسرطان را مطرح کرده است ولی به هر حال نیاز به تحقیق بیشتر در این زمینه احساس می شود.

معمولا درمان کمکی طی ۶هفته بعد از عمل جراحی آغاز می-شود. اگر درمان کمکی دیرتر از این زمان آغاز شود پزشکان نمی توانند بفهمند که درمان کمکی تا چه اندازه در کاهش شانس عود بیماری مؤثر می-باشد.

● درمانی برای اکثر بیماران

شیمی درمانی از طریق دهان و یا تزریق داخل رگ به بیمار داده می شود. در هر دو مورد دارو نهایتاً وارد جریان خون شده و به تمام بدن می رسد. شیمی درمانی به صورت ادواری برای بیمار تجویز می شود یعنی دوره های درمان و متعاقب آن دوره های استراحت و تکرار مجدد این دوره. اکثر بیماران درمان را به صورت سرپایی در بیمارستان و یا مطب پزشک دریافت می کنند. شیمی درمانی کمکی معمولا ۳تا ۶ماه به طول می انجامد.

در هورمون درمانی کمکی تاموکسی فن از طریق دهان به بیمار داده می شود. «تاموکسی فن» وارد گردش خون شده و به تمام نقاط بدن می رسد، اکثر خانمها این دارو را هر روز برای مدت ۵سال دریافت می کنند، تحقیقات نشان داده است که تجویز تاموکسی-فن برای مدت بیش از ۵سال مؤثرتر از مصرف ۵ساله آن نخواهد بود.

عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی در درجه اول به نوع داروی مصرفی توسط بیمار بستگی دارد. البته در هر روش درمانی عوارض جانبی از فردی تا فرد دیگر متفاوت است، عموما داروهای ضدسرطان روی سلول هایی که درحال تقسیم سلولی سریع هستند اثر می گذارند. این حالت شامل سلول های خونی که وظیفه مبارزه با عفونتها، ایجاد انعقادخود و حمل اکسیژن به بافتهای بدن را دارند، نیز می شود.

وقتی سلول های خونی تحت تاثیر داروهای ضدسرطان قرار می گیرند، بیمار بیشتر مستعد گرفتن عفونت شده، براحتی دچار خونریزی و کبودی می شود و حتی ممکن است نیروی کمتری در طی درمان و کمی بعداز آن داشته باشد. سلول های فولیکول مو و نیز سلول های دستگاه گوارش هم بسرعت تقسیم می شوند.

در نتیجه بیمارانی که شیمی درمانی دریافت می کنند ممکن است موهایشان را از دست داده و عوارض دیگری نظیر از بین رفتن اشتها، تهوع و استفراغ، اسهال و یا زخمهایی دهانی در آن مشاهده شود. پزشکان برای کنترل تهوع و استفراغ ایجاد شده از شیمی درمانی اقدام به تجویز داروهای مناسب می نمایند، همچنین پایش بیمار (monitoring) برای پیشگیری یا درمان سایر عوارض شیمی درمانی انجام می شود و اگر مشکل ادامه پیدا کرد حتی ممکن است دوز دارو و یا پروتکل درمانی را تغییر داد.

علاوه بر این پزشکان به خانمهایی که بدلیل تعداد کم سلول های خونی، استعداد بیشتری در ابتلا به عفونت دارند، توصیه می کنند از مکان های شلوغ و یا افراد بیمار و سرماخورده پرهیز کنند.

عوارض جانبی ناشی از داروهای شیمی درمانی عموما کوتاه مدت است و معمولا در دوره های استراحت و یا کمی بعداز خاتمه درمان فروکش می کنند.

پزشکان، بیمارانی را که «تاموکسی فن» می گیرند بدقت از نظر بروز عوارض جانبی تحت نظر قرار می دهند، خانم هایی که این دارو به آنها داده می شود خصوصا اگر همراه با آن شیمی درمانی هم دریافت می کنند بیشتر در معرض خطر ایجاد لخته در رگها می باشند. خطر ایجاد لخته با «تاموکسی فن» مشابه خطر ایجاد آن در درمان جایگزین با استروژن می باشد. همچنین تاموکسی فن احتمال بروز خونریزی های مغزی را افزایش می دهد.

بیمارانی که «تاموکسی فن» می گیرند حتما باید از نظر معاینات منظم، مرتب به پزشک خود مراجعه کنند و در صورت وجود درد لگنی و هرگونه خونریزی غیرطبیعی، تحت معاینه دقیق قرار بگیرند مطالعات دقیق نشان داده است که منافع درمان کمکی در افزایش شانس بیمار برای بقاء بیشتر از خطرات ناشی از عوارض آن است. اما هنوز هم این مسئله مهم است که خانم های بیمار در مورد درمانی که می گیرند یا عوارض جانبی داروها توسط پزشک و یا مراکز مراقبت سلامتی آگاه شوند.

● روش های نوین درمانی

پزشکان و دانشمندان درحال انجام تحقیقاتی هستند که آزمون های بالینی (clinical trials) نامیده شده و هدف از آن یافتن شیوه های موثرتر درمان سرطان سینه است. دراین مطالعات، محققین دو یا تعداد بیشتری از گروه های بیماران را که درمان های مختلف دریافت می کنند با هم مقایسه می نمایند، این پژوهشها می تواند نشان دهد که آیا روش های نوین درمانی در مقایسه با روش های استاندارد موثرتر هستند یا خیر؟ علاوه بر این پزشکان در این مطالعات به مقایسه بروز عوارض جانبی در گروه های مختلف می پردازند.

بیمارانی که دراین آزمون ها شرکت می کنند از اولین فرصت برای بهره بردن از روش های جدید درمان استفاده کرده و علاوه بر این به ارتقای دانش پزشکی کمک می کنند.

سرطان سینه یک بیماری وخیم و کشنده است که در صورت عدم درمان مناسب مبتلایان را به کام مرگ خواهد کشید.زنان بیشتر از هر سرطانی از سرطان سینه می میرند و از هر ۹ وزن کانادایی یک نفر در طول زندگی دچار سرطان سینه می شود. در اسکاتلند سرطان سینه دومین علت شایع مرگ در زنان می باشد.

مطالعه های معتبر نشان می دهند چنانچه CBE (خودآزمایی) به دقت آموزش داده شود و نظارت با کفایتی را به دنبال داشته باشد می تواند به عنوان یک تست غربالگری بسیار ارزشمند محسوب شود. دراین زمینه مطالعه Screeting Study)۲ National Breast NBSS کانادا نشان داد در دو گروه مورد مطالعه که یک گروه روش CBE و در گروه دیگر روش ماموگرافی به همراه CBE برای غربالگری به کار گرفته شد، اضافه کردن ماموگرافی تاثیری در کاهش مرگ ومیر نداشته است. در مطالعه های مختلف، میزان حساسیت C.B.E بین ۶۳-۲۴ درصد و ویژگی آن ۹۵-۵/۹۶ درصد گزارش شده است.

جراحی های همراه با حفظ سینه، پاک کردن غدد لنفاوی نگهبان به جای برداشتن همه غدد لنفاوی زیر بغل که در گذشته انجام می شد و با ورم شدید لنفاوی همراه بود و همچنین درمان های هورمونی مانند درمان با «هرسپتین»، جدیدترین روش های درمانی سرطان سینه هستند.

استفاده از این روش نوین تصویربرداری به همراه روش های قدیمی تشخیص سرطان سینه، تا ۱۶۴ درصد تشخیص توده های کوچک را بهبود می بخشد.

با این روش می توان توده های یک سانتی متری یا کوچک تر را در زنان تشخیص داد.

به علاوه این روش تشخیصی در زنان جوان قابل استفاده است، به عبارتی سن تشخیص تا ۵ سال کمتر می شود.

دکتر «چارلی کدری» از بیمارستان «رویال هلس» در انگلیس در مدت سه سال نزدیک به ۲۸هزار غربالگری سرطان سینه را انجام داد.

از این تعداد ۱۹ هزار غربالگری با استفاده از سامانه ماموگرافی به کمک رایانه انجام شد.

تشخیص سرطان سینه با این روش جدید تا ۱۶درصد و تشخیص توده های سرطانی کوچک تر از یک سانتی متر تا ۱۶۴ درصد بیش تر شد.

علاوه بر سرطان های کوچک، تشخیص سرطان های مهاجم، ۱۱۶ درصد و سرطان در مرحله اول ۷۲ درصد افزایش داشت.

توده های سرطانی تهاجمی چنانچه در مراحل اولیه تشخیص داده نشود، به ویژه در زنان جوان کشنده است.

با این روش می توان حتی زنان جوان را با توده های سفت تر و متراکم به راحتی ماموگرافی کرد. دراین زنان سرطان هم سریع تر رشد می کند و هم تشخیص آن در بافت های متراکم سینه سخت تر است.از سوی دیگر محققان معتقدند که با استفاده از آزمایش خون جدید می توانند با سرعت بیشتری گسترش سرطان در بدن بیمار و موفقیت در درمان آن را پیگیری کنند.

«ادوین والمر» از دانشگاه «کنتاکی» آمریکا و مرکز سرطان «هایسن» در توضیح اینکه چه کسانی از این اکتشاف نفع بیشتری خواهند برد، می گوید: این امر می تواند بیشتر برای بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ، کلیه، ریه و مهم تر از همه سرطان سینه مفید باشد.

در واقع، با درک سریع تر از میزان تاثیر داروی ضدسرطان تجویز شده برای یک بیمار سرطانی، درمان وی موثرتر و با تفاوتی اساسی خواهد بود.

شرکت دارویی «جانسون و جانسون» که در حال بررسی و گسترش تحقیقات در این زمینه است، اعلام کرد که در پنج سال آینده این آزمایش در دسترس همگان خواهد بود.

● درمان به روش ژاپنی

دانشمندان ژاپنی هم روش جدیدی برای درمان سرطان سینه کشف کردند که در طی آن پزشکان می توانند بدون نیاز به جراحی و با استفاده از فریز کردن تومورهای سرطانی، آن ها را از بین ببرند.با استفاده از این روش دانشمندان توانستند سرطان سینه را در ۱۳ بیمار با موفقیت درمان کنند.

در این روش سوزن کوچکی با استفاده از تصویربرداری به درون تومورها فرستاده می شود و دمای آن ها را به زیر ۳۰ درجه سانتی گراد می رساند. به این ترتیب می تواند با فریز کردن تومورها آن ها را از بین برده و دیگر نیازی به انجام جراحی برای خارج کردن آن ها وجود نخواهد داشت.

تلاش های قبلی دانشمندان در درمان بیماران با این روش که از آن به عنوان سرمادرمانی یاد می شود چندان موفقیت آمیز نبوده اند که دلیل اصلی آن نیز این بود که دانشمندان نتوانستند محوطه اطراف تومورها را به اندازه کافی سرد کنند.البته از روش قبلی سرمادرمانی برای درمان تومورها استفاده شده بود، اما این کار فقط در حین جراحی باز صورت گرفته بود. اما در روش جدید فقط شکاف های کوچکی روی پوست ایجاد می شود و می توان با کمترین جراحت ممکن بهترین نتیجه را گرفت.محققان دانشگاه توکیو اعلام کردند: در این روش هیچ تومور سرطانی در بدن باقی نمی ماند و بعد از سه سال نیز هیچ نشانه ای از بازگشت سرطان به این بیماران گزارش نشده است.

این تحقیقات توسط تیمی از دانشکده پزشکی دانشگاه توکیو انجام شده و در کنفرانس سالانه سرطان سینه درانگلیس نتایج آن ارائه شده است.

دکتر نانیکو گادشی در این باره گفت: استفاده از سرمادرمانی روش جدیدی برای درمان سرطان سینه خواهد بود، البته تحقیقات بیشتری باید در این زمینه انجام شود.

پزشکان معتقدند هنوز هم استفاده از جراحی برای درمان سرطان موثرترین روش است، اما استفاده از تکنیک های جدید مانند سرمادرمانی می تواند برای زنانی مورد استفاده قرار گیرد که نمی توانند جراحی کنند یا نمی خواهند زیر تیغ جراحی قرار بگیرند.

سرطان سینه شایع ترین نوع سرطان در بریتانیا است به طوری که سالانه بیش از ۴۵ هزار نفر به این بیماری مبتلا می شوند.

نزدیک به ۸۰درصد بیماران بعد از تشخیص حداقل به مدت سه سال زنده می مانند، اما شانس بهبودی آن ها بستگی به مرحله ای دارد که سرطان شناسایی می شود.

● ورزش دشمن سرطان

زنانی که فعالیت فیزیکی زیادی دارند و ورزش می کنند در صورت ابتلا به سرطان سینه با احتمال بیشتری بهبود می یابند. این تحقیق که روی بیش از ۱۵هزار زن انجام گرفته نشان می دهد انجام فعالیت های ایروبیک در سطح متوسط تا زیاد احتمال مرگ را تا سه برابر بین این افراد کاهش می دهد.

متخصصان انجام فعالیت هایی مانند پیاده روی را به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته برای دستیابی به سطح متوسط از فعالیت توصیه می کنند و بهتر است که این فعالیت ها پنج روز در هفته و روزی ۳۰ دقیقه انجام شود.

برای بهبود وضعیت و دستیابی به سطح بالای فعالیت ۳۰۰دقیقه پیاده روی و یا ۱۵۰ دقیقه فعالیت های شدیدتری مانند دویدن و یا شرکت در کلاس های ایروبیک در هفته توصیه می شود.

علاوه بر این در تحقیقات انجام گرفته مشخص شده است در زنانی که سطح فعالیت بالایی دارند شاخص توده بدنی کمتر و سطح کلسترول و فشار خون پائین تر بوده و کمتر به بیماری های مزمنی نظیر دیابت و یا بیماری های قلبی و عروقی مبتلا می شوند.

سالانه تعداد زیادی زن بر اثر ابتلا به سرطان سینه جان خود را از دست می دهند، این در حالی است که با تغییر شیوه زندگی و انجام فعالیت های منظم فیزیکی می توان این احتمال را تا حد قابل توجهی کاهش داد.