آکواریوم های خانگی زیر میکروسکوپ

دور شدن انسان از طبیعت لزوما به معنای فراموش کردن نیازهای روحی او نیست طبیعت سرآغاز زندگی انسان است همین موضوع شهرنشین های امروز را مجبور می کند به دنبال راهی, هرچند ناهموار, برای رسیدن به اصل خویش باشند

دور شدن انسان از طبیعت لزوما به معنای فراموش‌کردن نیازهای روحی او نیست. طبیعت سرآغاز زندگی انسان است. همین موضوع شهرنشین‌های امروز را مجبور می‌کند به دنبال راهی، هرچند ناهموار، برای رسیدن به اصل خویش باشند. ارتباط انسان امروز با طبیعت کاملاً با انسان‌های اولیه‌ای که از طبیعت تجربه آموخته‌اند، تفاوت دارد. فاصله طبیعت این روزها از زندگی ما زیاد است و علاوه بر آن حتی تلاش ما در راستای نابودی طبیعت و نه همگامی با آن تاسف‌آور است.

در این مسیر ناهموار گاهی ما پذیرای گیاهان و موجوداتی در محل سکونت خود می‌شویم که عملا هیچ نوع آگاهی درستی از نحوه تماس با آنها نداریم. چه بسا زیبایی‌های گیاهان و جانوران که در وهله نخست ما را به خود جلب کرده‌اند، اما این جای شگفتی است که متاسفانه نه از نیازهای آنان آگاهیم و نه می‌دانیم سلامت ما چگونه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از آنها تاثیر می‌پذیرد.

● اصل اول: شناخت مهمان لازمه دعوت

آکواریوم‌ها یکی از همان مهمانان‌ناخوانده هستند که بیشتر ما تنها به واسطه زیبایی، آنها را در خانه‌های خود پذیرا می‌شویم. تحقیقات ثابت می‌کند آبزیان تاثیرات روحی و روانی مثبتی را با خود به ارمغان می‌آورند. استفاده از آکواریوم در بسیاری از کلینیک‌ها، مطب‌ها و حتی رستوران‌ها شاهد خوبی بر این ادعاست. به عنوان مثال آکواریوم مطب پزشکان می‌تواند شرایط را برای حضور کودکان تسهیل کند.

حتی اغلب کودکانی که با غذا خوردن مشکل دارند، در صورت مشاهده آکواریوم بهتر و درست‌تر غذا می‌خورند، اما این دنیای جادویی در صورت رعایت نکردن اصول ابتدایی می‌تواند حتی خطرناک هم باشد. بسیاری از انواع آبزیان آکواریومی برای ما ناشناخته‌اند. توصیه می‌شود پیش از آن که گونه‌ای را صرفا به خاطر زیبایی‌اش خریداری کنید، آگاهی هر چند اندکی از شرایط زیستی آن کسب کنید. خطرات آکواریوم زمانی نظرها را به خود جلب می‌کند که البته دیگر دیر شده است. توجه داشته باشید این یک هشدار نیست بلکه بیشتر جنبه اطلاع‌رسانی دارد.

● اصل دوم: رعایت بهداشت

رعایت نکردن بهداشت می‌تواند زمینه را برای فعال شدن ناقلان و عوامل بیماری‌زا فراهم کند. ایجاد آسم، آلرژی، سل‌های پوستی، بیماری‌های گوارشی و... می‌تواند حاصل بیماری‌های مشترک میان انسان و آبزیان باشد. باکتری‌هایی که داخل آکواریوم هستند، لزوما بیماری‌زا نیستند، اما این واقعیت وجود دارد که اگر آنها به هر دلیلی به نوعی خاص از بیماری مبتلا شوند، احتمال انتقال آن به انسان نیز چندان بعید نیست. به همین دلیل است که استفاده از دستکش و شستن دست‌ها بعد از هر نوع تماس مستقیم با ماهیان یا آب آنها توصیه می‌شود. یکی از مواردی که هنگام کار با آکواریوم باید به آن توجه داشت، نداشتن زخم باز حین تماس مستقیم با آب یا خود ماهیان آکواریومی است. حتی یک زخم کوچک روی انگشتان دست هم گاهی می‌تواند بشدت عفونت کند. در مواردی اظهاراتی شده مبنی بر آن که شخص هنگام تمیز کردن آکواریوم مستقیم دست آلوده خود را به گوش زده و پس از مدتی مبتلا به قارچ گوش شده‌است که البته این مورد به صورت علمی ثابت‌شده نیست، اما تا حدی لزوم اهمیت شستن دست‌ها را بعد از تمیزکردن آکواریوم نشان می‌دهد. کودکان بسیاری بازی با ماهیان قرمز کوچک را دوست دارند و دیده شده که در برخی موارد هم توسط والدین تشویق شده‌اند. این کار علاوه بر استرس زیادی که به ماهیان وارد می‌کند و تاثیرش می‌تواند حتی مرگ زودهنگام موجود زنده باشد، مسائل دیگری را هم با خود به همراه دارد. آلودگی کودک به باکتری‌هایی نظیر استرپتوکوک، ویبریو پاراهمولیتیکوس، سودوموناس آئروژینوزا یا مایکوباکتریوم از جمله این موارد است. انتقال این باکتری‌ها به دهان احتمال بروز عوارضی همچون التهاب و آماس پوست، اگزما، بیماری‌های گوارشی و عفونت معده و روده، اسهال، عفونت مجاری ادرار و... را با خود به همراه دارد.

● اصل سوم: آسیب‌ها را جدی بگیرید

بیشترین خطری که انسان‌ها را به واسطه تماس با آکواریوم تهدید می‌کند، باکتری‌ای به نام میکوباکتریوم مارینوم است. این باکتری فرصت‌طلب در صورت رعایت نکردن بهداشت توسط افراد می‌تواند ناقل یک بیماری عفونی باشد. در حقیقت میکوباکتریوم مارینوم مولد بیماری نادری به نام کیست آکواریومی است. کیست مذکور سه هفته بعد از ظاهر شدن تبدیل به یک زخم خاص می‌شود که دقیقاً از مشخصات همین بیماری است. این باکتری حتی در استخرهای غیربهداشتی نیز یافت شده است. زخمی‌شدن انسان با باله ماهی یا حتی گاز گرفتگی توسط برخی از ماهیان که حالت تهاجمی بیشتری دارند، می‌تواند این باکتری را مستقیم وارد بدن کند. موارد متعددی از این عفونت در زمان تعویض آب آکواریوم و حتی جابه‌جایی آن گزارش شده چراکه در این شرایط معمولا ماهیان به دلیل استرس زیاد چاره‌ای جز انجام حرکات نامتعارف ندارند. اگر فرد آسیب‌دیده سریع‌تر به پزشک مراجعه کند، احتمال درمان وی وجود دارد. زخم حاصل از کیست معمولا یک عدد است، اما گاهی تعداد زخم‌ها و کیست‌‌ها از آن هم بیشتر می‌شود.

اگر از عفونت جلوگیری نشود، بعد از سه یا پنج هفته زخم بزرگ‌تر شده و قطر آن به یک تا ۵/۲ سانتی‌متر می‌رسد. لازم به ذکر است این نوع زخم‌ها لزوما در محل جراحت ایجاد نمی‌شوند بلکه می‌توان آنها را در آرنج، دست‌ها، انگشتان و حتی پاها مشاهده کرد و علت آن هم به توانایی این باکتری در آسیب زدن به قسمت‌های سردتر بدن برمی‌گردد. میکوباکتریوم مارینوم دقیقا از خانواده باکتری مولد سل در انسان است و به همین دلیل به این بیماری گاهی سل ماهی هم گفته می‌شود. عدم درمان بموقع این بیماری باعث می‌شود باکتری وارد خون شود و در این صورت کیست‌ها و زخم‌ها در رگ‌ها ایجاد خواهند شد.

● اصل چهارم: کارهای غیرعقلانی انجام ندهید

شاید خوردن آب آکواریوم به نظر کاملا مسخره بیاید، اما برخی از افراد عادت دارند برای چک کردن میزان شوری آب آن را به صورت غریزی می‌چشند. انجام این کار از کودکان هم چندان بعید نیست. باید به کودکان آموخت که ماهیان آکواریوم صرفا برای تماشا هستند نه برای بازی. نصب آکواریوم در اتاق خواب کودکان یکی از کارهای اشتباهی است که متاسفانه طرفداران آن نیز کم نیستند. توجه داشته باشید این کار می‌تواند باعث بروز آسم و آلرژی در برخی کودکان شود.

● اصل پنجم: هنگام خرید توجه کافی داشته باشید

در برخی کشورها هنگام خرید لاک پشت و قورباغه از خریداران خواسته می‌شود فرمی را پر کنند. در این فرم آمده خریدار از این‌که این جانور حامل باکتری گرم منفی سالمونلاست، آگاهی کامل دارد. سالمونلا عامل یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های غذایی است. لذا توصیه می‌شود پیش از خرید، تمام جوانب را در نظر بگیرید.

● اصل ششم: در مورد محل آکواریوم خود فکر کنید

اگر آکواریوم در معرض نور مستقیم خورشید قرار داده شود، سرعت تکثیر جلبک‌ها در آن زیاد می‌شود. چنانچه پیشتر گفته شد، اتاق کودکان نیز محل مناسبی برای آکواریوم نیست. از آنجا که آکواریوم میزان رطوبت محیط را افزایش می‌دهد و قارچ‌ها و کپک‌ها نیز در همین شرایط رشد می‌کنند، لذا بهتر است آکواریوم در محلی که امکان تهویه هوا وجود دارد، نصب شود. بعلاوه مصرف برق آکواریوم در طول روز بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ وات است، در نتیجه بهتر است از قرار دادن آن در مجاورت دستگاه‌های پرمصرف اجتناب کنید.

● اصل هفتم: بدبین نباشید

همان‌طور که گفته شد، داشتن آکواریوم در منزل مستلزم آگاهی از یکسری اطلاعات اولیه است، اما این موضوع نباید شما را نسبت به آکواریوم‌ها بدبین کند. آکواریوم‌ها می‌توانند در محل سکونت، کار و حتی تفریح آرامش فوق‌العاده‌ای برای شما و اعضای خانواده‌تان به ارمغان بیاورند.

فرناز حیدری