دکتر محمد مفتح

آیت‌الله دکتر محمد مفتح در ۲۷ خرداد ۱۳۰۷ در یک خانواده مذهبی در همدان متولد شد. اولین معلم او شیخ محمود بود. وی پس از طی تحصیلات مقدماتی در حوزه همدان راهی حوزه علمیه قم شد و در …

آیت‌الله دکتر محمد مفتح در ۲۷ خرداد ۱۳۰۷ در یک خانواده مذهبی در همدان متولد شد. اولین معلم او شیخ محمود بود. وی پس از طی تحصیلات مقدماتی در حوزه همدان راهی حوزه علمیه قم شد و در محضر بزرگان و فقهای شیعه به کسب علم پرداخت. همزمان با احراز درجه اجتهاد موفق به اخذ درجه دکترای الهیات از دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران شد. مبارزات سیاسی خود را با شروع نهضت امام خمینی آغاز کرد. ضمناً به ساماندهی و هدایت طلاب همدانی مقیم حوزه علمیه قم و انقلابیون همدان اقدام کرد. با قیام امام خمینی در سالهای ۱۳۴۱-۱۳۴۳ ؛ در منابر و مجالس عمومی به انتقاد و افشاگری علیه دولت و رژیم شاه پرداخت که بارها موجب دستگیری، تبعید و سرانجام ممنوع‌المنبر شد. پس از ممنوعیت از منبر در فعالیتهای خود، شیوه‌ای نو اتخاذ کرد که تمرکز فعالیتهای فرهنگی در دانشکده الهیات و معارف اسلامی و مسجد جاوید از آن جمله بود، چنانکه پس از سخنرانی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در مسجد جاوید هر دو دستگیر شدند و مسجد نیز تعطیل گردید.

در آستانه اوج‌گیری نهضت اسلامی یعنی سالهای ۵۵-۵۶، امامت جماعت مسجد قبا شد که در جریان انقلاب اسلامی یکی از مهمترین کانونهای هدایت و سازماندهی بود. دکتر مفتح علاوه بر مبارزات سیاسی در مسائل علمی تخصصی خود هم صاحب نظر بود که تألیف مقالات متعدد گواه آن است. دکتر مفتح در کنار استاد مطهری، آیت‌الله بهشتی از اعضای مؤسس و اصلی و سخنگو و اولین دبیرکل جامعه‌ روحانیت مبارز تهران بود. وی را همچون آیت‌الله مطهری و دکتر بهشتی و دکتر باهنر باید از طراحان فکری و فرهنگی انقلاب اسلامی دانست. مشخصه‌های مشترک این شاگردان برجسته امام خمینی، جوان‌گرایی و نواندیشی در فعالیتها بود. بین آیت‌الله مطهری و دکتر مفتح رابطه دوستانه و محبتی برقرار بود و در فعالیتهایی که داشتند، چه فرهنگی و چه سیاسی و مبارزاتی، از نظریات یکدیگر استفاده می‌کردند. فعالیتهای سیاسی وی هم رنگ فرهنگی داشت. تأسیس مجمع علمی اسلام‌شناسی و انتشار پژوهشهای ارائه شده در این مجمع به همراه مقدمه‌های فاضلانه ایشان یکی از موارد متعدد خدمات فکری و فرهنگی ایشان است.

دکتر مفتح از اعضای شورای انقلاب بود و پس از انقلاب، سرپرستی دانشکده الهیات دانشگاه تهران و کمیته منطقه چهار تهران را نیز بر عهده داشت. در مدت کوتاه تصدی در دانشکده الهیات، این دانشکده محل رفت و آمد شخصیتهای برجسته علمی داخلی و خارج از کشور بود. وی از جمله شخصیتهای فعال و مؤ ثر انقلاب اسلامی ایران بود و از همین رو آماج کینه و حمله استکبار جهانی و ایادی داخلی آن قرار داشت. سرانجام در ۲۷ آذر ۱۳۵۸ مقابل دانشکده الهیات به دست گروهک منحرف فرقان به همراه دوپاسدارش ،جواد بهمنی و اصغر همتی به شهادت رسیدند. دکتر مفتح قبل از ترور بارها به صورت تلفنی تهدید شده بود. کمال یاسینی ــ عامل اجرای ترور دکتر مفتح ــ محمود کشانی، محمد نوری و حسن نوری از گروه تروریستی فرقان در این عملیات شرکت داشتند. روز شهادت دکتر مفتح به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه نامگذاری گردید.

منابع:

نیکبخت، رحیم. زندگی و مبارزات آیت‌الله شهید دکتر محمد مفتح. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۴.

کردی، علی . گروه فرقان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷.

رجبی، محمدحسن. علمای مجاهد. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۲.