اعتیاد, اکستازی و نوجوانی

اعتیاد به مواد مخدر, به عنوان نابسامانی اجتماعی, پدیده ای است که بدان «بلای هستی سوز» نام نهاده اند, زیرا ویرانگری های حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیاری از ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و اخلاقی می گردد و سلامت جامعه را به مخاطره می اندازد و هر سال این بلای خانمان برانداز, قربانیان بی شماری را به آغوش سرد خاک می نشاند

اعتیاد به مواد مخدر، به عنوان نابسامانی اجتماعی، پدیده ای است که بدان «بلای هستی سوز» نام نهاده اند، زیرا ویرانگری های حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیاری از ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و اخلاقی می گردد و سلامت جامعه را به مخاطره می اندازد و هر سال این بلای خانمان برانداز، قربانیان بی شماری را به آغوش سرد خاک می نشاند.

تحقیقات تاریخی و مردم شناختی نشان داده است که استفاده از مواد مخدر در گذشته صرفا به بزرگسالان محدود بود و نوجوانان و جوانان به آن روی نمی آورند. اما در اوایل دهه ی ۱۹۷۰ استفاده از مواد مخدر ناگهان در میان جوانان و نوجوانان شایع شد و به صورت مشکل جهانی در آمد و ابعاد همه گیر آن به صورت یک موج از قاره ای به قاره دیگر گسترش یافت.

▪ نتایج بررسی ها نشان می دهد:

که همه گروه های سنی، به طور یکسان در معرض اعتیاد قرار ندارند، بلکه هر چه بر سن افراد اضافه شود، زمینه های اعتیاد کاهش می یابد. به تعبیر روشن تر، حدود ۱۶ درصد از معتادان، کمتر از ۱۹ سال سن دارند و ۲۸ درصد آنان در سنین بین ۲۰ تا ۲۴ سال به اعتیاد روی می آورند. اما از این سن به بعد درصد گرایش افراد به اعتیاد کاهش می یابد. به نحوی که حدود ۴ درصد از معتادان در سنین ۴۶ تا ۵۰ سالگی به اعتیاد روی می آورند و افرادی نیز که بین ۵۱ تا ۵۹ سالگی معتاد می شوند، حدود ۳ درصد معتادان را تشکیل می دهند. به این ترتیب به آسانی می توان نتیجه گرفت که سن افراد، آسیب پذیری خاصی را برای ابتلا به اعتیاد فراهم می آورد.

این آسیب پذیری بویژه در سن نوجوانی و جوانی دیده می شود که افراد در مراحل نخستین تجربیات اجتماعی و تحکیم پیوند ها با همسالان خود قرار دارند و در این دوره، نوع ارتباطات آنان و پایگاه فرهنگی وخانوادگی شان سهم بسزایی در مقاومت افراد در گرایش به اعتیاد یا برعکس آلوده نشدن به این پدیده ناهنجار اجتماعی دارد.

دوران بلوغ و نوجوانی یکی از حساس ترین دوره های زندگی به شمار می رود که در این دوره سنی خصوصیاتی از قبیل تشخص طلبی، اعلام استقلال، مخالفت جویی، خود نمایی، تبعیت از گروه های مرجع و دهها صفات دیگر بروز می کند. دوره جوانی زمانی بحران و شورش است. جوان با دارا بودن ویژگی های خاص خود به دنبال هیجان است و در این راه اغلب به بی راهه کشیده می شود.

بعد از تریاک، هروئین، حشیش و ماری جوآنا، اینک قرص های شادی بخش یا اکستازی جدید ترین سرگرمی جوانان شده است. این ماده در سال ۱۹۱۴ در آلمان به عنوان کم کننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت و به علت اثرات سوء آن از رده خارج شد، اما در سال ۱۹۴۲ کارخانه مرک آن را مجددا وارد بازار کرد که در روان درمانی برای کمک به بیان احساسات بیماران استفاده شد و در سال ۱۹۸۴ با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی ساخت آن ممنوع اعلام گردید.

▪ عوارض جسمانی قرص های شادی بخش:

عوارض و اثرات منفی قرص های اکستازی عبارتند از:

تغییرات بینایی، کاهش اشتها، گشاد شدن مردمک ها، حرکات غیر طبیعی چشم، توهم بینایی، لرزیدن و عصبی شدن، تمایل برای استراحت، تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه، فک زدن های طولانی، افزایش ضربان قلب و فشار خون. دیگر اثرات منفی آن را می توان در موارد زیر جستجو کرد.

الف: اثرات شدید احساسی، اختلال خواب، کابوس های شبانه، حملات ناگهانی اضطراب و روان پریشی.

ب: انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدن های طولانی.

ج: عدم تمرکز، فراموشی، اختلال در یادگیری و صدمه زدن به اعصاب مغزی.

د: افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن.

ه: خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف، تهوع، سردرد، سرگیجه و تشنج.

▪ عوارض روانی قرص های شادی بخش:

عوارض روانی مصرف قرص های شادی بخش شامل افزایش شدید انرژی و احساس خوب بودن در فرد است. فرد همچنین احساس عشق و سرخوشی و دست و دلبازی می کند و احساس تجربیات و حالات روانی جدید در زندگی می کند. فرد مصرف کننده برای ارتباط با دیگران احساس تعلق و نزدیکی به آنها تمایل زیادی نشان می دهد و حتی برای در آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران پیش قدم می شود و نهایتاًَ به علت افزایش انرژی در افراد مصرف کننده تمایل برای فعالیت شدید بدنی، رقص های طولانی در آنها ایجاد می شود.

▪ چه باید کرد:

۱) فرزندان خویش را از عواقب مصرف این قرص ها آگاه سازیم.

۲) اوقات فراغت فرزندانمان را با برنامه های خوب و سازنده پر کنیم.

۳) به خواسته های منطقی نسل جوان و نوجوان جامعه مان توجه کنیم و تلاش کنیم تا آنها را بر آورده سازیم.

۴) تلاش کنیم که رابطه عاطفی خوبی را با فرزندانمان برقرار سازیم.

۵) فرزندنمان را به انجام فرایض دینی تشویق کنیم.

۶) خانواده، مهم ترین و ثمر بخش ترین نهاد اجتماعی است و پژوهش ها نشان داده اند که در جوامعی که نظارت گروه های نخستین چون خانواده کاهش می یابد و درنتیجه آن وابستگی های اجتماعی سست می گردند، زمینه مساعد برای اعتیاد جوانان و نوجوانان بیشتر فراهم می گردد. به همین دلیل آموزش خانواده ها از سوی نهادهای دولتی پیرامون اعتیاد به مواد مخدر و راه های جلوگیری آن باید با جدیت دنبال گردد.

۷) مراکز پژوهشی برای تحقیقات وسیع علمی به منظور شناسایی دقیق علل روی آوری افراد به خصوص جوانان به اعتیاد فراهم شود تا زمینه ی رشد اعتیاد از میان برود.

۸) آموزش عمومی و پیشگیری از اعتیاد باید به عنوان یک فرهنگ در جامعه همگانی شود.

۹) باید با شناخت دقیق نیازهای نوجوانان که بیشترین شمار معتادان را در کشور تشکیل می دهند، به علل و ریشه های اعتیاد پی برد.

نویسنده: سید محمد حسین قاسمی گسکمین جان