رقیب جدی رادیو

با گذشت حدود ۵سال از ظهور پدیده ارتباطی جدیدی با نام «پادکست» متاسفم که بگویم این پدیده نه‌تنها
آنطور که باید و شاید در سپهر رسانه‌ای ایران جایگاهی ندارد بلکه هنوز درک و تعریف …

با گذشت حدود ۵سال از ظهور پدیده ارتباطی جدیدی با نام «پادکست» متاسفم که بگویم این پدیده نه‌تنها

آنطور که باید و شاید در سپهر رسانه‌ای ایران جایگاهی ندارد بلکه هنوز درک و تعریف درستی از آن بین علاقه‌مندان حوزه‌های رسانه و ارتباطات و نیز آنان که به دنبال دسترسی به شیوه‌های نوین انتقال پیام هستند، به دست نیامده است...

چنان که این مسئله را حتی در جریان جلسات انتخاب آثار بخش پادکست در نهمین جشنواره بین المللی رادیو هم می‌شد از نزدیک لمس کرد.

حتی در میان همکاران محترم و برنامه‌سازان حرفه‌ای رادیو تعداد بسیار اندکی هستند که پادکست را با یک فایل صوتی آپلود شده روی وب اشتباه نمی‌گیرند و برای پادکست، تعریف، ویژگی، ماهیت و هدف‌گذاری متفاوتی قائل هستند. اما به‌راستی پادکست چیست؟ پادکست یکی از اشکال متعدد روزنامه‌نگاری شهروندی است که در اواخر سال ۲۰۰۴میلادی پس از رواج شیوه جدید پخش چندرسانه‌ای روی اینترنت بروز و ظهور پیدا کرد و با پیدایش خود تحول عمده‌ای به وجود آورد؛ همانطور که روزنامه نگاری در همه اشکال به مخاطب امکان می‌دهد در جریان فرآیند تبادل اطلاعات دیگر فقط یک گیرنده صرف نباشد بلکه بتواند در مقام نویسنده نیز وارد عمل شود.

پادکست رسانه‌ای است که وظیفه انتقال پیام را از ذهن مخاطبان سابق رسانه‌های عمومی که حالا خود تبدیل به صاحبان رسانه‌های کوچک‌تر شده‌اند به مخاطبان دیگری که خود آنها نیز ممکن است بتوانند چنین نقشی را ایفا کنند برعهده دارد؛ گرچه در این میان رسانه‌های عمومی نیز با بهره‌گیری از این شیوه بسیار ارزان، گزیده و منتخبی از برنامه‌های هر روز رادیویی خود را با قالبی تازه و با یک چینش متفاوت به صورت پادکست ارائه می‌کنند (پادکست بی‌بی‌سی شاخص‌ترین آنهاست). این همان نکته‌ای است که برنامه‌سازان رادیو در کشورمان به آن خوب دقت نکرده‌اند.

آنها تصور می‌کنند آپلود یک برنامه رادیویی که از آنتن رادیو پخش شده به همان شکل اصلی خودش پس از قرار گرفتن‌روی وب به عنوان پادکست تلقی می‌شود در حالی‌که حتی اگر برنامه‌های مختلف یک شبکه رادیویی قرار باشد در پادکست همان شبکه روی اینترنت قرار گیرد، باید برای یک مخاطب، یک قالب پادکست و با یک هدف‌گذاری متفاوت طراحی و ارائه شود.پادکست رسانه‌ای صوتی، تصویری و در عین حال مکتوب در دنیای مجازی است که رقیبی جدی برای رادیو در دنیای حقیقی به شمار می‌رود. پادکست، برخلاف رادیو، رسانه‌ای است به‌شدت شخصی و آزاد به دور از هرگونه قید و بند، سریع و بسیار ارزان که جا دارد دوستان علاقه‌مند‌ ، کارشناسان و اساتید علم ارتباطات بیشتر در شناساندن آن به جامعه ژورنالیسم شهروندی ایران بکوشند.

پدیده پادکست در سپهر رسانه‌ای ایران می‌تواند فرصت‌های خوبی را برای رادیو به ارمغان بیاورد که خروج آگاهانه و تدریجی ا ز آفت خود سانسوری، نگاه حقیقی و واقعی به رویدادها و پدیده‌های اجتماعی و روزآمدشدن هرچه بیشتر تا تغییر رویکرد کهنه و ناکارآمد سابق رادیو و گذر از پخش فراگیر به سمت تخصصی شدن موضوعات و شبکه‌های رادیویی و نیز انتخاب مخاطب از جمله این فرصت‌هاست.

مهرداد صادقی

سردبیر و تهیه کننده رادیو ایران و عضو هیات انتخاب نهمین جشنواره بین‌المللی رادیو