بیمه های خصوصی در بخش كشاورزی و یا ارائه حق بیمه

توسعه ی بخش كشاورزی در گروه تحقق اهدافی برای تامین امنیت غذایی, تولید تا مرزخودكفایی, افزایش بهره وری و است و درنهایت افزایش درآمد كشاورزان و كاهش نابرابری درآمد این بخش

توسعه‌ی بخش كشاورزی در گروه تحقق اهدافی برای تامین امنیت غذایی، تولید تا مرزخودكفایی، افزایش بهره‌وری و.. است و درنهایت افزایش درآمد كشاورزان و كاهش نابرابری درآمد این بخش. اما رسیدن به این اهداف پیش شرط‌هایی دارد كه مهم‌ترین آن‌ها بهره‌گیری از فن‌آوری نوین در فعالیت‌های تولید كشاورزی است. علاوه بر آن، تحولات دهه‌‌های اخیر در تركیب جمعیت و سلایق غذایی جوامع امروزی به گونه‌ای‌است كه دیگر روش‌های تولید سنتی جوابگوی نیازها

نیست و با آن هم‌خوانی ندارد.

اما بهره‌گیری از فن‌آوری روز مستلزم سرمایه‌گذاری بیشتر در كشاورزی است و كاملا منطقی است كه سرمایه‌گذار برای فعالیت‌های تولیدی خود تضمین امنیت سرمایه‌هایش را طلب كند. نظام بیمه در بخش كشاورزی به خوبی می‌تواند امنیت لازم را تامین كند. به خصوص در كشور ما كه به شدت از كمبود سرمایه‌‌گذاری در كشاورزی رنج می‌برد. به قول یكی از صاحب‌نظران، چشم‌انداز آینده كشاروزی در ایران و فراهم سازی شرایط توسعه واقعی و پایدار این بخش مستلزم جهت‌گیری به سوی رویكردهای نوین در فراهم‌سازی شرایط جلب و جذب سرمایه‌های خصوصی به سوی فعالیت‌های كشاورزی است...( دكتر جلا‌ل‌رسول اف ، ۱۳۸۳)

در این جهت قانون هم تكالیفی مقرر كرده، از جمله در ماده ۱۸ بند ج قانون برنامه چهارم، بیمه‌ی محصولات كشاورزی با بهره‌برداری از خدمات فنی بخش خصوصی و تعاونی، جزء وظایف دولت آمده است. درنگرش كلان به اقتصاد كشور، درتمام برنام‌ه‌های توسعه ای، جهت گیری اصلی كاهش تصدی‌گری دولت و افزایش سهم بخش خصوصی به چشم می خورد. پیدایش مجدد بیمه‌های خصوصی در اقتصاد كشور، نوید توسعه پوشش‌های بیمه‌ای در بخش كشاورزی را می‌دهد. بیمه كارآفرین با درك ضرورت و اهمیت ارائه ی خدمات بیمه‌ای به بخش كشاورزی برای حمایت از تولیدكنندگان محصولات كشاورزی، از سال ۱۳۸۳ قدم در این راه گذاشت و در بخش خصوصی پیشگام در عرضه‌ی پوشش‌های بیمه كشاورزی است. اما در مسیر حركت با واقعیت، پایین بودن درآمد كشاورزان و دشواری پرداخت حق بیمه متناسب با پوشش مورد نظر رو به‌ رو، شده است. آنچه كه با آغاز فعالیت بیمه كشاورزی توسط نهاد دولتی در ۲۲ سال اخیر اتفاق افتاده حاكی از پرداخت سهم عمده‌ی حق بیمه‌ها توسط دولت در قالب نظام یارانه‌ای است. میزان این یارانه تا ۸۰ درصد حق بیمه‌ها می‌رسیده است.

شركت‌های بیمه خصوصی علاقه‌مند به عرضه‌ی خدمات بیمه‌ای در كشاورزی هستند. بیمه كارآفرین نیز از همان ابتدای شروع فعالیت، با توجه به تجربه و توان تخصصی خود پوشش‌های متنوع و جذاب برای تولید‌كنندگان كشاورزی برنامه‌ ریزی كرد و چند مورد مهم آن‌ها را به مورد اجرا گذاشت. ولی مشكل این جاست كه كشاورز بیمه‌گذار انتظار نرخ‌ها و تعرفه‌هایی مشابه بخش دولتی بیمه دارد. در نتیجه این شرایط نابرابر امكان رقابت سالم برای بخش خصوصی را زیر سوال می‌برد. مشكل اصلی این جاست كه اولا منابع مالی شركت‌های خصوصی محدود است ثانیاً دامنه و وسعت حوادث طبیعی در بخش كشاورزی به گونه‌ای گسترده و شدید است كه بدون پشتوانه‌ی حمایت دولتی امكان فعالیت‌ بسیار كم می‌شود، هر چند كه چشم‌انداز فعالیت‌ بیمه‌های خصوصی در كشاورزی میان كشورهای در حال توسعه نویدبخش است. بدون شك ماندگاری بیمه كارآفرین در مسیر عرضه پوششهای بیمه‌كشاورزی می‌تواند انگیزه‌ای برای ورود سایر شركت‌های بیمه‌ی خصوصی باشد تجربه‌ بیمه كارآفرین حاكی از آن است كه نظام یارانه‌ به حق بیمه‌ها، می‌تواند به بخش خصوصی بیمه هم تسری یابد. این امر سال‌‌هاست در كشورهای پیشرفته از جمله ایالت متحده با گسترده‌ترین شبكه بیمه‌ای در بخش كشاورزی انجام می‌شود و حضور بخش خصوصی بیمه، بسیاری از دشواری‌ها و مشكلات ارائه‌ پوشش‌ها توسط نهاد دولتی را كاهش داده است. وجود خلاقیت‌ها و انعطاف موجود در بخش خصوص به خوبی می‌تواند مكمل ظرفیت‌های خالی بخش كشاورزی باشد و بیمه‌های خصوصی می‌تواند، به شرط وجود شرایط برابر و عادلانه برای فعالیت، پوشش‌های مورد درخواست و نیاز كشاورزان را به سهولت و بدون نیاز به عبور از پیچ و خم‌های بوروكراسی اداری عرضه كنند.

ارائه یارانه مشابه بخش دولتی به حق بیمه های كشاورزان در بیمه‌نامه‌های صادره توسط بخش خصوصی، مهم‌ترین انگیزه را برای گرایش كشاورزان به بیمه فراهم ساخته و شركت‌های بیمه‌ای نیز قادر خواهند بود با نرخ‌های پائین‌تر و متناسب با درآمد كشاورزان تولیدات بیمه‌ای را عرضه كنند. طراحی چندین نظامی توسط بیمه‌ی مركزی ایران یكی از قدم‌های موثر در توسعه و گسترش فرهنگ بیمه در جوامع روستایی كشورمان است كه تامین كننده غذای مردم هستند. وجود قوانین نظارتی بر شركت های بیمه‌ی خصوصی به بیمه مركزی امكان می‌دهد تا در این برنامه بر نحوه‌ی هزینه كردن یارانه بیمه‌های كشاورزی كنترل‌های لازم را اعمال كنند و در این تعامل دو جانبه، شركت‌هایی كه اقدام به صدور بیمه‌نامه‌های كشاورزی می‌كنند خود را موظف به اجرای ضوابط و مقررات بیمه مركزی در این زمینه می‌دانند.

ایرج جابری