بیماری های استخوانی در طیور

صنعت طیور بر روی این موضوع بنا شده است که پرندگان چقدر سریع می توانند رشد کنند و به وزن مطلوب کشتار برسند

صنعت طیور بر روی این موضوع بنا شده است که پرندگان چقدر سریع می توانند رشد کنند و به وزن مطلوب(کشتار) برسند. اصلاح نژاد در حیوانات و دستکاری های تغذیه ای باعث رشد سریع در پرندگان شده است. در سال ۱۹۴۵ ، ۹۸ روز طول میکشید تا یک مرغ به وزن ۱.۶ کیلو گرم برسد. در حالی که از سال ۱۹۸۶ به بعد این زمان معادل ۴۰-۳۷ روز بود. اثرات تنش از این رشد غیر طبیعی سریع فشار خیلی زیادی را بر روی استخوان ها می گذارد و باعث ناهنجاری های مختلفی در طیور می شود. اخیرا پرورش گونه های کند رشد پرندگان بسیار مورد استقبال قرار گرفته است . پژوهش ها نشان داده است که اغلب پرندگان کند رشد کمتر دچار ناراحتی های استخوانی می شوند.

● اختلالات استخوانی:

تا کنون ۱۲ نوع از ناهنجاری های غیر طبیعی اسکلتی در طیور شناخته شده است. در سال های اخیر بیماری هایی مثل Rickets:، Spondylolisthesis، Tibiadyschondroplasia، Osteochondrosis، Prosis ، Valgus ، Varus ، Femoral head necrosis ، از شایع ترین بیماری های استخوانی در طیور بوده اند که علت اغلب این بیماری ها مربوط به مسائل تغذیه ای و مدیریتی بوده است.

▪ Rickets: یکی از شایع ترین بیماری های استخوانی در طیور است. این ناهنجاری زمانی به وجود می آید که مواد معدنی استخوان رو به کاهش می رود. این عارضه به دلیل کمبود کلسیم ، فسفر، و، ویتامین D۳ ( کوله کلسیفرول) به وجود می آید. کمبود ویتامین D به دلیل یک خطای آمیختگی تحت تقویت یا حضور توکسین های قارچی که در روند متابولیسم طبیعی تاثیر گذارند ، نرمی استخوان را سبب می شود. در این بیماری بافت استخوانی نیز آسیب می بیند و از بین میرود.

▪ Prosis: تورم مفاصل زانو، تاندون های لغزان و کوتاه سازی شدید استخوان های بلند همگی از علائم بروز پروزیس هستند.کمبود عناصر معدنی از قبیل منگنز، روی، کولین، نیاسین، اسید فولیک، می تواند از عوامل ایجاد این بیماری باشد.

▪ Tibiadyschondroplasia: این طور به نظر می رسد که پرندگان زود رشد در گسترش این نوع بیماری نقش دارند. این ناراحتی با رشد سریع استخوان که از ظرفیت سیستم بدنی پرنده در فرستادن کلسیم به استخوان خارج است مرتبط است. این بیماری معمولا در قسمت بافت غضروفی فاقد کلسیم صفحه رشد در قسمت قدامی Tibia tarsus دیده می شود. یک سری از قارچ ها مثل: مایکوتوکسین ها، فوزاریوم، فوزاکورومانون می توانند باعث بروز این بیماری شوند.

▪ Spondylolisthesis: معمولا این بیماری در مرغ های گوشتی بین سنین ۶-۴ هفتگی دیده می شود. در این بیماری پرنده قادر به راه رفتن نیست و بر روی مفصل خرگوشی مینشیند و حتی در بعضی موارد از بالها به منظور کمک در راه رفتن استفاده می کند. این بیماری در واقع جابجایی و چرخش انتهای قدامی چهارمین مهره سینه ای(T۴ ) به طرف داخل می باشد که این مسئله منجر به فشار شدید بر روی طناب نخاعی (Spinal cord) می شود.

▪ Osteochondrosis: این بیماری بر اثر اختلال در روند استخوانی شدن غضروف به وجود می آید.این حالت معمولا در غضروف صفحه رشد، غضروف هیالین در ناحیه اپی فیز ویا غضروف های مفصلی دیده می شود. این بیماری اغلب در استخوان های، Femur، Tibia، Tarsus و Meta tarsus دیده می شود.در این بیماری درون بافت ها عاری از کلسیم ، منیزیوم می شود و بافت غضروفی قدرت تقسیم شدن خود را از دست می دهد و نمی تواند به روند استخوانی شدن ادامه دهد و منجر به لنگش در گله های بالغ می شود.

▪ Valgus and Varus: این بیماری در واقع اختلالات چرخشی در استخوان های بلند می باشد.انحراف زاویه استخوان به خارج را Valgus و انحراف زاویه استخوان به داخل را Varus می گویند. انحراف استخوان به سمت خارج شایع ترین فرم از تغیر شکل استخوان های بلند است.فرم دیگر این بیماری تغیر شکل استخوان ها به سمت داخل است که منجر به حالت کمانی پا می شود.این حالت زمانی اتفاق می افتد که تغیر شکل Tarso metatarsus به صورت درونی انجام شود و با Tibia-Tarsus در یک امتداد قرار بگیرد.

▪ Femoral head necrosis: این بیماری نیز به کمبود مواد معدنی در استخوان مرتبط می شود. نشانه های واضح کلینیکی این بیماری در پرندگان این است که نمی توانند بر روی پای خود بیاستند. در این بیماری انتهای قدامی استخوان ران( Femur )به صورت کامل فقیر از کلسیم میشود.اگر چه پرندگان می توانند به مکمل ویتامین D۳ در آب پاسخ دهند ولی این تیمار همیشه باعث تسکین و کم شدن علائم بالینی در پرنده نمیشود.

● مدل برای بیماری های انسانی :

اگر چه تفاوت هایی بین نمواستخوان انسان ها و نمو استخوان طیور وجود دارد، اما مدل های طیور برای مطالعات بیماری های استخوانی در انسان بسیار مفید و ارزشمند است. ما استفاده از مدل های مرغی را برای مطالعه بیماری های استخوانی در انسان مثل بیماری kashin-beck و شباهت های موجود در متابولیسم glycosaminoglycan را پیشنهاد کرده ایم. مرغ ها می توانند کمک موثری را به عنوان مدل در فهم درستی از نقص های استخوانی در انسان را به ما بدهند.

● نتیجه گیری:

مدیریت صحیح در فارم ، تغذیه مناسب، رعایت کردن تعادل بین عناصر معدنی ( کلسیم و فسفر) ، تامین ویتامین D۳ در جیره ، برنامه های نور دهی مناسب، شرایط محیطی، ایمنی زیستی و....در طیور بهترین راه های کنترل و پیشگیری از بیماری های استخوانی در طیور است.

یاسر پیدایش

(دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه طیور)