جمعه, ۱۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 7 February, 2025
هدف ایران از دست یابی به انرژی هسته ای چیست
در پاسخ به این سوال ابتدا لازم است مختصری از بسترهای تاریخی موضوع بیان شود تا سوال پاسخ مناسب خود را پیدا نماید.
تاریخچهٔ فعالیت هسته‌ای ایران:
بستر خیزش تفکر هسته‌ای در ایران به اوائل دههٔ چهل شمسی برمی‌گردد.(۱) اولین راکتور هسته‌ای پنج مگاواتی که از آمریکا خریداری شده بود، در سال ۱۳۴۵، در مرکز تحقیقات هسته‌ای امیرآباد تهران به کار گرفته شد و تاکنون نیز فعالیتش ادامه دارد.
این راکتور به طور منظم مورد بررسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد و از مواردی که ۹۳ درصد آن اورانیوم غنی شده است استفاده می‌کند. سال ۱۳۵۲ سازمان انرژی اتمی تشکیل شد و سریعاً برای احداث مجتمع‌های قدرت هسته‌ای وارد مذاکره شد. حکومت شاه قراردادهای ده سالهٔ قابل تمدید جهت تهیهٔ سوخت هسته‌ای در سال ۱۳۵۳ با آمریکا و در سال ۱۳۵۵ با آلمان و در سال ۱۳۵۶ با فرانسه امضاء کرد. در بخش سرمایه‌گذاری فرا مرزی، شاه قراردادی با فرانسه امضاء کرده بود که به موجب آن ده درصد از سهام مجتمع غنی سازی اورانیوم را به نام «اردیف» که در حال سوخت در منطقهٔ «تربکستین» در فرانسه بود، خریداری کرد. این مجتمع بخشی از یک کنسرسیوم فرانسوی، بلژیکی، اسپانیایی، ایتالیایی بود. طبق این موافقت‌نامه ایران می‌توانست به فنآوری غنی‌سازی «اردیف» دسترسی پیدا کند.(۲)
در زمان شاه برنامه‌های بلند پروازانهٔ ایران این بود که به موجب آن شبکه‌ای از ۲۳ راکتور هسته‌ای می‌بایست تا پیش از نیمهٔ ۱۳۷۰ در سراسر ایران به کار گرفته می‌شدند. حکومت شاه تا پیش از سقوط در سال ۱۳۵۷ شش راکتور هسته‌ای را تحت قرارداد داشت و در حال تلاش بود تا ۱۲ مجتمع قدرت هسته‌ای از آلمان، فرانسه، آمریکا خریداری کند. ساخت دو مجتمع قدرت هسته‌ای توسط آلمان با قدرت ۱۳۰۰ مگاوات در بوشهر به میزان ۶۰ تا ۷۵ درصد تکمیل شده بود و اقداماتی برای آماده‌سازی جایگاه دو مجتمع قدرت هسته‌ای ۹۳۵ مگاواتی توسط فرانسه در منطقهٔ «دارخوین» که شرکت «فراماتوم» امور آن را به عهده داشت آغاز شده بود. همزمان با این اقدامات، پیش‌بینی‌هایی برای اعزام دانشجو به کشورهای صاحب دانش هسته‌ای مثل فرانسه، آلمان، انگلیس، آمریکا و هند هم شده بود.
مرکز تحقیقات هسته‌ای امیرآباد محور اصلی این برنامه بود این اقدام تحقیقاتی شامل مطالعات طرح‌های تسلیحاتی و بازیافت (Plutonium) پلوتونیوم از سوخت مصرف شدهٔ راکتور می‌شد. اقدام مزبور هم چنین با یک برنامهٔ غنی‌سازی لیزری که در سال ۱۳۵۴ آغاز شد مرتبط بود که در نهایت تبدیل به یک مشکل پیچیده و اقدامی غیرقانونی سطح بالا برای کسب فنآوری تفکیک لیزری از آمریکا شد. این اقدام که به نظر می‌رسید هیچ موفقیتی نداشته است از سال ۱۳۵۵ تا زمان سقوط شاه ادامه یافت و در سال ۱۳۵۶ چهار لیزر با فعالیت حساس میکرون(۳) ۱۶ به ایران فرستاده شد.
ایران در عین حال راه‌های دیگری برای دست یابی به پلوتونیوم (Plutonium)(۴) را مورد بررسی قرار داد.
هم چنین کوشش کرد تا ۲/۲۶ کیلوگرم اورانیوم غنی شدهٔ سطح بالا از آمریکا خریداری کند ولی تقاضای خرید مزبور بعد از سقوط شاه به حالت تعلیق درآمد.(۵)
اندیشه کاربردهای انرژی هسته‌ای در ایران در سال ۱۳۳۵ با تصویب قانون آن در مجلس شورای ملی به وجود آمد. موقعیت جغرافیایی ایران که در مرزهای جنوبی اتحاد جماهیر شوروی قرار داشت و دارای قدرت هسته‌ای نیز بود، شریک استراتژیک ایران یعنی ایالات متحده را وا می‌داشت که متحد خود را در مقابل شوروی تجهیز نماید. همان گونه که اسرائیل را مجهز نمود. لکن با وقوع انقلاب اسلامی و تغییر شرائط و تهدید منافع آمریکا در ایران، ورق بر می‌گردد و مسئله زاویهٔ دیگری پیدا می‌کند. چند سال بعد از انقلاب اسلامی زمانی که رژیم منحط صدام با حمایت غرب بویژه آمریکا به تسلیحات مدرن تجهیز شد و جنگ خانمان سوزی را به ایران تحمیل کرد، نظام اسلامی در کنار سایر تحریم‌ها مورد تحریم تسلیحاتی نیز قرار گرفت و نوعی جنگ روانی بر علیه ایران راه افتاد و موجب برهم خوردن موازنهٔ قدرت و قوا درمنطقه گردید، این شرائط ج.ا. ایران را تحت فشار قرار داد.
در پی برخورداری بسیاری از کشورها از تکنولوژی هسته‌ای و نقش آن در ارزیابی اقتصادی و سیاسی کشورها در دوران کنونی و آینده، جمهوری اسلامی ایران متقاعد گردید تا به فکر احیای برنامه هسته‌ای در راستای اهداف صلح‌آمیز افتد و دولت منابع مالی جدیدی به گروه‌های تحقیقاتی که در راکتور «مرکز تحقیقات هسته‌ای امیرآباد» تهران مشغول بودند اختصاص داد. این رویکرد در گزارش «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» در سال ۱۳۸۲ وارد شده است.
در سال ۱۹۸۴ م (۱۳۶۲ ش) نیز دولت ج.ا.ا یک مرکز تحقیقات هسته‌ای جدید با کمک فرانسه در دانشگاه اصفهان تشکیل داد.
نکتهٔ قابل توجه آن است که در زمان شاه در اوضاع و احوال پیچیدهٔ واپسین مرحلهٔ جنگ سرد که ایران اصلی‌ترین شریک استراتژیک ایالات متحده در مرزهای جنوبی اتحاد جماهیر شوروی بود، دولت و دولتمردان آمریکا نه تنها هیچ اعتراضی به برنامهٔ تحقیقات هسته‌ای که به قصد ساخت سلاح‌های هسته‌ای طراحی شده بود، نداشت بلکه بدون شک مشوق و حامی اصلی اجرای آن بود.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست